رادیوتراپی سرطان پستان
در بخش قبلی مقاله توضیحات اولیه درباره کاربرد پرتو درمانی در روند درمان سرطان سینه را ارائه دادیم. در بخش دوم این مقاله قصد داریم تا به نکات بسیار مهمی که پیرامون رادیوتراپی سرطان سینه وجود دارند اشاره کنیم. آشنایی با این نکات تأثیر بسیار زیادی روی انتخاب رادیوتراپی به عنوان یکی از درمان های سرطان پستان خواهد داشت. با ما همراه باشید.
تأثیر رادیوتراپی روی عمل بازسازی سینه
زمانبندی انجام رادیوتراپی وابستگی زیادی به برنامه درمان سرطان سینه شما، و وضعیت منحصر به فردتان خواهد داشت. علاوه بر آن ویژگی های خود سرطان نیز در تعیین این زمانبندی موثر خواهند بود.
در بسیاری از موارد رادیوتراپی را بعد از جراحی انجام می دهند. همچنین اگر بنا باشد که از شیمی درمانی هم بعد از جراحی استفاده کنند، رادیوتراپی را معمولا بعد از شیمی درمانی انجام می دهند. علاوه بر این، می توان در بسیاری از موارد رادیوتراپی را پیش از جراحی سرطان سینه انجام داد. این در شرایطی است که توده سرطانی آنقدر بزرگ باشد که نتوان با جراحی به راحتی آن را برداشت. در این شرایط پرتو درمانی پیش از جراحی، باعث کوچک شدن تومور می شود تا جراح بتواند راحت تر آن را بردارد.
چنانچه عمل ماستکتومی انجام دهید و تصمیمتان این باشد که بعد از این جراحی، عمل بازسازی سینه انجام دهید تا ظاهر توپر و حجیم سینه ها را به آنها بازگردانید، بهتر است بدانید که رادیوتراپی می تواند باعث کاهش حجم سینه های بازسازی شده و تغییر رنگ، بافت و شکل آنها شود.
رادیوتراپی پیامدهایی را روی ایمپلنت های حجم دهنده سینه ایجاد می کند. تحقیقات نشان داده اند که وجود ایمپلنت های زیر پوستی نیز در روند رادیوتراپی تداخلاتی ایجاد می کنند و نمی گذارند که اشعه های درمانی به خوبی به سلول های سرطانی برسند. هرچند این مورد می تواند فرد به فرد تفاوت داشته باشد.
به این دلایل برخی از جراحان هستند که توصیه می کنند بیماران عمل بازسازی سینه را نه همزمان با جراحی، بلکه بعد از پرتو درمانی، شیمی درمانی یا درمان های تکمیلی دیگر انجام دهند.
عوارض جانبی پرتو درمانی
عوارض جانبی رادیوتراپی به نوع پرتو درمانی که در حال دریافت آن هستید بستگی دارد. به صورت عمومی عوارض جانبی پرتو درمانی اغلب بعد از تمام شدن جلسات خودشان را نشان می دهند و کم‌کم وضعیتشان بدتر می شود. این به خاطر آن است که اثرات رادیوتراپی بعد از جلسات تازه خودشان را نشان می دهند. به صورت کلی رایج ترین عوارض پرتو درمانی شامل قرمزی، ورم و بیرنگ شدن پوست در ناحیه تحت درمان است.
برای آشنایی بیشتر، بهتر است به مقاله عوارض رادیوتراپی مراجعه نمایید.
رادیوتراپی برای متاستاز سرطان سینه
گاهی از اوقات سرطان سینه به نواحی دیگر بدن سرایت می کند. زمانی که این اتفاق می افتد، سرطان سینه به مرحله چهارم یا متاستاز رسیده است.
چنانچه به سرطان مرحله متاستاز مبتلا شده باشید، اغلب شانس بسیار کمی برای درمان سرطان سینه وجود دارد و هیچ حرف قطعی نمی توان در مورد درمان شدن آن زد. در چنین مرحله ای که سرطان عملا در مرحله غیر قابل درمان است، پرتو درمانی می تواند فواید زیر را برای بیمار داشته باشد:
- تسکین درد
- کاهش دادن خطر شکستگی استخوان در اثر ضعف حاصل از سرطان
- کاهش خونریزی
- باز کردن کانال های هوایی برای بهبود تنفس
- کاهش فشار روی ستون فقرات یا سیستم عصبی که ممکن است باعث بروز درد، بی حسی یا ضعف شود
- درمان سرطانی که به مغز سرایت کرده است
دوز اشعه های رادیوتراپی و برنامه درمان سرطان متاستاتیک سینه، به عوامل مختلفی بستگی دارد که عبارتند از:
- سطح درد یا میزان کژ کارکردی بدن
- اندازه تومور سرطانی
- محل قرارگیری تومور سرطانی
- میزان پرتوهایی که قبل از این دریافت کرده اید
- برنامه روش های دیگر درمان سرطان
انتخاب یک متخصص پرتو درمانی خوب مانند دکتر احسان کرباسی، اهمیت زیادی در درمان شما خواهد داشت. چراکه اگر دوز درمانی به درستی تعیین نشود، نه تنها سودمند نیست، بلکه آسیب های زیادی به بیمار می زند. پس در انتخاب یک رادیوتراپیست مطمئن دقت نظر داشته باشید.
ویتامین هایی که در طول پرتو درمانی نباید از آنها استفاده کنید
رادیوتراپیست انکولوژیست شما ممکن است مصرف برخی از مکمل های ویتامینی آنتی اکسیدان، مانند ویتامین های سی، اِی، دی و ای را در طول انجام جلسات پرتو درمانی ممنوع کند. این ویتامین ها روی قدرت پرتو درمانی برای نابود کردن سلول های سرطانی اثرات منفی ایجاد می کنند. این به خاطر آن است که بخشی از پرتو درمانی از طریق ساختن رادیکال های آزاد عمل می کند. رادیکال های آزاد مولکول های پرانرژی هستند که به سلول های سرطانی آسیب وارد می کنند. رادیکال های آزاد اگر در محیط وجود داشته باشند می توانند به سلول های سرطانی آسیب بزنند، البته در شرایطی که روی سلول متمرکز شده باشند. آنتی اکسیدان ها از شکل گیری و تغذیه رادیکال های آزاد در بدن جلوگیری می کنند.
از آنجایی که احتمال درگیری بین هدف رادیوتراپی (درست کردن رادیکال های آزاد) و هدف آنتی اکسیدان ها وجود دارد، طبیعی است که پزشک مصرف مکمل های حاوی آنتی اکسیدان را ممنوع کند. زمانی که پرتو درمانی تمام می شود، یعنی بعد از دوره کامل آن، شما می توانید مصرف مکمل های ویتامینی خود را از نو شروع کنید.
در طول درمان با رادیوتراپی بهتر است از رژیم های غذایی متعادلی استفاده کنید که ویتامین های مورد نیاز بدن شما را به صورت طبیعی تأمین می کنند. ویتامین هایی که به صورت طبیعی از غذا می آیند، در روند درمانی تداخل ایجاد نمی کنند.
پرتو درمانی و نور خورشید
در طول انجام پرتو درمانی بهتر است ناحیه تحت درمان، یعنی سینه ها را تا جای ممکن از نور خورشید محفوظ نگه دارید. این کار طبیعتا در فصول گرم سخت تر خواهد بود. نور خورشید انرژی زیاد و البته اشعه ماورا بنفش دارد. اشعه ماورا بنفش، اشعه ای است که می تواند اثرات مخربی روی ناحیه تحت درمان رادیوتراپی داشته باشد و در روند درمان اختلال ایجاد کند. برای پرهیز از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بهتر است به توصیه های زیر توجه کنید:
- از لباس هایی که یقه های بسته دارند استفاده کنید.
- مخصوصا زمانی که بیرون می روید سعی کنید که از لباس های ضخیم و متراکم استفاده کنید.
- از مصرف کلورین ها خودداری کنید، چراکه اثر خشک کنندگی بالایی دارند و می توانند واکنش های پوستی به پرتو درمانی را بدتر کنند. کلورین اغلب برای ضد عفونی کردن آب وان های حمام یا به خصوص در استخرها زیاد استفاده می شود.
- اگر می خواهید در طول درمان به استخر بروید بهتر است ناحیه تحت درمان را با ژل پترولوم بپوشانید تا کلورین را از پوست دور نگه دارد.
بعد از تکمیل جلسات پرتو درمانی، پوست شما ممکن است به نسبت گذشته، بیشتر به نور آفتاب حساس باشد. به همین دلیل زمانی که بیرون می روید، بهتر است بیشتر مراقب خود باشید، و از پوستتان مراقبت کنید.
