پرتودرمانی برای سرطان مجرای صفراوی

با سرطان مجرای صفراوی (کلاژیوکارسینوما) و درمان آن بیشتر آشنا شوید.

آدنوکارسینوم چیست؟

مجاری صفراوی شامل لوله هایی هستند که از کبد و کیسه صفرا منشا گرفته و صفرا را به سمت روده ها هدایت می کنند و بدین ترتیب هضم غذا به خصوص چربیها تسهیل می شود.

شایعترین نوع سرطان در مجاری صفراوی داخل و خارج کبدی شامل آدنوکارسینوم است. به آدنوکارسینوم مجاری صفراوی کلاژیوکارسینوم (Cholangiocarcinoma) گفته می شود، که می تواند در یکی از محل های زیر شکل بگیرد:

• داخل کبد: در این صورت، سرطان مجاری صفراوی داخل کبدی Intrahepatic bile duct cancer نامیده میشود.
• در اطراف ناف کبد: در این صورت، سرطان مجاری صفراوی ناف کبدی Perihilar bile duct cancer نامیده میشود و گاهی هم به آن تومور کلاتسکین (Klatskin) می گویند.
• در بیرون و دور از کبد: در این صورت، به آن تومور مجاری صفراوی مشترک CBD=Common Bile Duct گفته میشود.

پرتودرمانی برای سرطان مجرای صفراوی

در رادیوتراپی یا پرتودرمانی از پرتوها یا ذرات پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. پرتودرمانی اغلب برای درمان سرطان مجرای صفراوی داخل کبدی (Bile Duct Cancer) استفاده نمی شود، اما ممکن است به روش های زیر مورد استفاده قرار گیرد:

•         پس از جراحی برای از بین بردن سرطان: ممکن است از پرتودرمانی برای از بین بردن هر سرطانی که ممکن است پس از جراحی باقی مانده باشد اما برای دیدن آن بسیار کوچک است، استفاده شود. این درمان کمکی (ادجوانت) نامیده می شود. بدین معنی که ابتدا جراحی انجام می شود و سپس رادیوتراپی ادجوانت، جهت از بین بردن سلول های میکروسکوپی که ممکن است باقی مانده باشند انجام می شود. در مورد مفید بودن رادیوتراپی ادجونت در بیماران مبتلا به سرطان مجرای صفراوی داخل کبدی بین همه پزشکان اتفاق نظر وجود ندارد.
•         قبل از جراحی برای سرطان هایی که قابل برداشتن اند: برخی از پزشکان ممکن است از پرتودرمانی قبل از جراحی برای سرطان های خاصی که تصور می شود قابل برداشتن هستند، استفاده کنند. این کار به منظور کوچک کردن سرطان و راحت ‌تر خارج کردن آن انجام می ‌شود. به این درمان نئوادجوانت می گویند. هنوز مشخص نیست این روش چقدر مفید است.
•         به عنوان درمان اصلی برای برخی از سرطان های پیشرفته موضعی: پرتودرمانی همچنین می تواند به عنوان درمان اصلی برای برخی از بیمارانی که سرطان آنها به طور گسترده در بدن پخش نشده است، اما نمی توان با جراحی از بین برد، استفاده کرد. این درمان ممکن است به بیماران کمک کند عمر طولانی تری داشته باشند ولی مشخص نیست که سبب علاج قطعی بیماران میشود یا خیر.
•         به عنوان درمان تسکینی: پرتودرمانی اغلب برای کمک به تسکین علائم در صورتی که سرطان به مناطق مختلف بدن گسترش پیدا کرده باشد برای درمان استفاده می شود. ممکن است برای کمک به تسکین درد یا سایر علائم با کوچک کردن تومورهایی که عروق خونی یا مجاری صفراوی را مسدود می کند یا بر اعصاب فشار می‌ آورند، استفاده شود.

انواع پرتودرمانی

دو نوع اصلی پرتودرمانی عبارتند از: پرتودرمانی خارجی (EBRT) و براکی تراپی. پرتودرمانی خارجی رایج ترین شکل پرتودرمانی برای درمان سرطان مجرای صفراوی به شمار می رود.

پرتودرمانی خارجی (EBRT=External Beam Radiation Therapy)

در این نوع رادیوتراپی برای سرطان مجرای صفراوی، دستگاهی اشعه ایکس را به قسمت خاصی از بدن بیمار می تاباند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد.

قبل از شروع جلسات پرتودرمانی، تیم پرتودرمانی اندازه ‌گیری‌ های دقیقی را برای تعیین زوایای صحیح برای نشانه‌ گیری پرتو و دوز مناسب تابش انجام می‌ دهد. درمان بسیار شبیه گرفتن عکس اشعه ایکس است، با این تفاوت که پرتودرمانی بسیار قوی تر است. این روش به خودی خود بدون درد است. هر جلسه فقط چند دقیقه طول می کشد. اغلب، جلسات پرتودرمانی 5 روز در هفته برای چندین هفته انجام می شود.

روش های پرتودرمانی خارجی 

•         پرتودرمانی کانفورمال سه بعدی (3D-CRT) از رایانه های ویژه ای برای ترسیم دقیق محل تومور(ها) استفاده می کند. سپس پرتوهای تشعشع شکل می گیرند و از چندین جهت به سمت تومور(ها) نشانه می روند، که باعث می شود احتمال آسیب رساندن به بافت های طبیعی کمتر شود.
•         پرتودرمانی با شدت تعدیل شده (IMRT) شکل پیشرفته ای از 3D-CRT است. این دستگاه از یک ماشین کامپیوتری استفاده می کند که در حین ارسال تابش در اطراف شما حرکت می کند. همراه با شکل دادن به پرتوها و هدف قرار دادن آنها به سمت سرطان از زوایای مختلف، می توان شدت (قدرت) پرتوها را تنظیم کرد تا دوز رسیده به بافت های طبیعی حساس را محدود کرد. این به پزشکان اجازه می دهد تا دوز بالاتری از اشعه را به سرطان تحویل دهند.
•         رادیوتراپی استریوتاکتیک بدن (SBRT) پیشرفته ترین تکنیک رادیوتراپی است و بنابراین میزان آسیب رسیدن به  بافت های سالم بدن کمتر است. در این روش دوز بسیار بالایی از اشعه در جلسات کمتری تجویز میشود. یک دوره رادیوتراپی استریوتاکتیک ممکن است یک یا 2 هفته طول بکشد، در حالی که یک دوره پرتودرمانی با استفاده از تکنیک های دیگر اغلب 5 تا 6 هفته طول می کشد.
•         کمورادیوتراپی زمانی است که شیمی درمانی همراه با پرتودرمانی خارجی برای کمک به عملکرد بهتر انجام می شود. ممکن است قبل از انجام پیوند کبد، در بیماران منتخب مبتلا به سرطان مجرای صفراوی پیرامونی در مراحل اولیه آزمایش شود. اشکال اصلی این روش این است که عوارض جانبی بیشتر از پرتودرمانی به تنهایی است.

عوارض جانبی پرتودرمانی خارجی

برخی از عوارض جانبی شایع پرتودرمانی خارجی در درمان سرطان مجرای صفراوی عبارتند از:

•         تغییرات پوستی، از قرمزی تا تاول و پوسته ریزی (در ناحیه تحت درمان)
•         تهوع و استفراغ
•         اسهال
•         خستگی
•         ریزش مو (روی پوست ناحیه تحت درمان)
•         کاهش سلول های خونی
•         آسیب کبد

عوارض جانبی ناشی از پرتودرمانی اغلب 1 یا 2 هفته پس از درمان شروع می شود و معمولاً با گذشت زمان پس از پایان درمان بهبود می یابند.

براکی تراپی (پرتودرمانی داخلی)

در این نوع درمان از گلوله های کوچک مواد رادیواکتیو استفاده می شود که در کنار یا درست داخل تومور قرار می گیرند. این تشعشعات مسافت بسیار کوتاهی را طی می کند. برای سرطان مجرای صفراوی، براکی تراپی گاهی با یک سیم نازک رادیواکتیو که برای مدت کوتاهی در مجرای صفراوی قرار می گیرد، انجام می شود. این روش را براکی تراپی داخل صفراوی می نامند. براکی تراپی را می توان به تنهایی یا همراه با پرتودرمانی خارجی انجام داد. از براکی تراپی بتنهایی، اغلب به عنوان یک درمان تسکینی استفاده می شود.

بهترین متخصص پرتو درمانی در تهران | بهترین متخصص رادیوتراپی 

چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی خصوصی در تهران را بررسی کرده اید، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید، به شما دکتر احسان کرباسی را معرفی می کنیم. پرتودرمانی یکی از روش های درمان سرطان پروستات با نتیاج بسیار موفقیت آمیز است. برای اطلاع از پرتودرمانی سرطان پروستات یا رادیوتراپی سرطان پروستات کلیک کنید.

درباره دکتر احسان کرباسی بیشتر بدانید

دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.

جهت ارتباط با بهترین مرکز پرتو درمانی تهران لطفا کلیک کنید.

منبع: cancer.org