پرتودرمانی با شدت تعدیل یافته (IMRT) روش جدید درمان سرطان با عوارض جانبی کم

روش جدید درمان سرطان با عوارض جانبی کم به روش IMRT

یکی از روش های نوین در عرصه درمان سرطان، پرتودرمانی با شدت تعدیل یافته یا رادیوتراپی به روش IMRT است.

رادیوتراپی با شدت تعدیل شده (Intensity Modulated Radiation Therapy یا به اختصار IMRT) مانند رادیوتراپی تطبیقی سه بعدی (3D-CRT) است، اما همچنین قدرت برخی از پرتوها را در مناطق خاصی تغییر می دهد. این امر اجازه می دهد تا دوزهای قوی تری به قسمت های خاصی از تومور برسد که به کاهش آسیب بافت های طبیعی بدن در اطراف تومور، کمک می کند.

در پرتودرمانی با شدت تعدیل ‌شده (IMRT) از شتاب ‌دهنده‌ های خطی برای رساندن دوز دقیقی از پرتوها به تومور، و در عین حال کاهش دوز بافتهای طبیعی اطراف استفاده می‌ شود.

رادیو انکولوژی شما مشخص می کند که آیا IMRT مناسب ترین درمان برای شما به شمار می رود یا خیر.

رادیوتراپی با شدت تعدیل شده (IMRT)

پرتودرمانی با شدت تعدیل یافته یا IMRT نوعی رادیوتراپی کانفورمال است. رادیوتراپی کانفورمال یا تطبیقی، پرتوهای تشعشع را طوری شکل می دهد که با ناحیه سرطانی مطابقت داشته باشد.

شما می توانید IMRT را روی یک دستگاه رادیوتراپی استاندارد، به نام شتاب دهنده خطی (LINAC) دریافت کنید.

کارکرد دستگاه پرتو درمانی IMRT چگونه است؟

شتاب دهنده خطی یا همان لیناک دارای دستگاهی به نام MLC یا مولتی لیف کولیماتور (Multi-Leaf Collimator) است. مولتی لیف کولیماتور از تعداد بسیار زیادی قطعه نازک سربی (شبیه به برگچه) تشکیل شده است که می توانند به طور مستقل حرکت کنند.

آنها می توانند اشکالی را تشکیل دهند که دقیقاً در اطراف ناحیه درمان قرار می گیرند. در حالی که دستگاه در اطراف بیمار حرکت می کند، برگچه های سربی می توانند حرکت کنند. این روش سبب میشود تا پرتو رسیده به بیمار دقیقا مشابه خود تومور باشد و تومور دوز بسیار بالایی از اشعه را دریافت کرده در حالی که سلول های سالم و نرمال اطراف، دوز بسیار کمتری دریافت می کنند.

هر پرتو رادیوتراپی به تعداد زیادی پرتوهای کوچک تر تقسیم می شود که می توانند شدت تابش را تغییر دهند. این امر اجازه می دهد تا دوزهای مختلف پرتو در سراسر تومور داده شود.

رادیوتراپی با شدت تعدیل شده می تواند در مناطقی مانند ریه، مغز، سر و گردن، پروستات و مقعد، بسیار مفید باشد.

برای اطلاعات بیشتر در مورد سرطان پروستات کلیک کنید.

IMRT چیست و چگونه انجام میشود؟

در انواع روشهای پرتو درمانی از جمله IMRT، DNA سلولهای سرطانی آسیب دیده، و توانایی خود برای تقسیم و رشد بیش از حد را از دست می دهند، در نتیجه رشد تومور کند یا متوقف می شود. در بسیاری از موارد، پرتودرمانی می‌ تواند تمام سلول‌ های سرطانی را از بین ببرد، در نتیجه تومورها را کوچک می کند یا از بین می برد. پرتودرمانی ممکن است بعد از جراحی (پرتودرمانی آدجوانت) استفاده شود که طی آن اشعه، بیماری میکروسکوپی بالقوه ای که ممکن است پس از جراحی باقی مانده باشد را از بین می برد.

پرتودرمانی با شدت تعدیل یافته (IMRT) یک حالت پیشرفته رادیوتراپی است که از شتاب‌ دهنده‌ های خطی تحت کنترل‌ کامپیوتر برای رساندن دوز دقیق اشعه به یک تومور بدخیم یا مناطق خاصی در داخل تومور استفاده می‌ کند. IMRT اجازه می دهد تا دوز اشعه در حد تعدیل – یا کنترل شده منتقل شود و نهایتا با شکل سه بعدی تومور بیشتر مطابقت داشته باشد. 

IMRT همچنین اجازه می دهد تا دوزهای بالاتری از اشعه روی تومور متمرکز شود و این در حالیست که دوز را برای ساختارهای طبیعی اطراف کاهش می دهد. درمان با استفاده از سی تی اسکن یا MRI همراه با محاسبات کامپیوتری برای تعیین الگوی شدت دوزی که با شکل تومور مطابقت دارد، برنامه ریزی می شود. به طور معمول، ترکیبی از فیلدهای تعدیل ‌شده با شدت های متفاوت و کنترل شده، سبب ایجاد یک توزیع دوز مطلوب می شود.

 IMRT مخفف چیست؟

واژه مخفف شده IMRT از عبارت انگلیسی Intensity-Modulated Radiation Therapy گرفته شده که معادل فارسی آن پرتودرمانی با شدت تعدیل یافته یا رادیوتراپی با شدت تعدیل شده است. پرتودرمانی با شدت مدوله شده نیز یکی دیگر از اسامی این روش درمانی است.

برنامه ریزی پرتو درمانی با روش IMRT

چندین مرحله در برنامه ریزی IMRT وجود دارد.

درمان شما با سی تی اسکن در بخش رادیوتراپی شروع می شود. همچنین ممکن است MRI یا PET انجام دهید. اطلاعات حاصل از این اسکن ها مستقیماً به رایانه برنامه ریزی رادیوتراپی وارد می شود.

تیم درمان با استفاده از تصاویر اسکن، درمان را با دقت برنامه ریزی می کند. آنها از محاسبات کامپیوتری پیشرفته برای یافتن الگوی قدرت دوزی که به بهترین وجه با شکل تومور مطابقت دارد، استفاده می کنند.

برنامه ریزی در این روش ممکن است بیشتر از سایر انواع رادیوتراپی طول بکشد.

نشانه گذاری روی پوست

تکنیسین های رادیوتراپی ممکن است علائمی را روی پوست شما تاتو کنند که به عنوان نقاط مرجع عمل می کنند تا مطمئن شوند هر جلسه رادیوتراپی دقیق انجام می شود.

 ماسک و قالب های رادیوتراپی

اگر در حال انجام رادیوتراپی در ناحیه سر یا گردن خود هستید، لازم است در طول درمان از ماسک رادیوتراپی استفاده کنید. ممکن است این را بشنوید که به آن فیکساتور یا مولد نیز می گویند.

اکثر انواع ماسک ها از مواد مشبک با تعداد زیادی سوراخ کوچک ساخته می شوند. همچنین ممکن است برای درمان سایر قسمت های بدن مانند سینه یا دست و پا نیز از ماسک های مخصوص دیگری استفاده شود.

قالب یا ماسک، ناحیه درمان را کاملاً ثابت نگه می دارد، بنابراین درمان شما تا حد امکان دقیق خواهد بود.

 بعد از جلسه برنامه ریزی

معمولاً باید چند روز یا تا یک هفته صبر کنید تا فیزیکدان و پزشک رادیوتراپی شما برنامه درمانی تان را ایجاد کنند.

سپس برای اولین جلسه رادیوتراپی با شما وقت ملاقات تعیین خواهد شد.

 حین درمان با پرتو درمانی IMRT

برای انجام درمان روی تخت رادیوتراپی دراز می کشید. تکنیسین های رادیوتراپی به شما کمک می کنند تا در موقعیت مناسب قرار بگیرید و هر قالبی را که ممکن است نیاز داشته باشید را در اختیارتان قرار می دهند.

هنگامی که در موقعیت مناسب قرار گرفتید، تکنیسین های رادیوتراپی شما را در اتاق تنها می گذارند. این به این دلیل است که خود در معرض تشعشع قرار نگیرد.

آنها اغلب قبل از انجام درمان، عکسبرداری با اشعه ایکس می گیرند. این برای اطمینان از قرار گرفتن شما در موقعیت صحیح است و رادیوتراپی با تصویر هدایت شده (IGRT) نامیده می شود.

تکنیسین های رادیوتراپی شما را با دقت روی صفحه تلویزیون مدار بسته (CCTV)  رصد می کنند و می توانند از طریق سیستم صوتی با شما صحبت کنند. ممکن است در طول درمان از شما بخواهند که نفس خود را حبس کنید یا نفس های سطحی بکشید.

وقتی درمان واقعی را انجام می دهید، درد یا مشکل دیگری احساس نمی کنید. پرتودرمانی ممکن است بین 15 تا 30 دقیقه یا بیشتر طول بکشد.

مزیت پرتودرمانی با شدت تعدیل یافته

از آنجایی که نسبت دوز بافت طبیعی به دوز تومور با رویکرد IMRT کاهش می یابد، دوزهای پرتوهای بالاتر و موثرتر را می توان با خیالی آسوده به تومورها با عوارض جانبی پرتودرمانی کمتر در مقایسه با تکنیک های معمول رادیوتراپی ارائه داد. حتی زمانی که دوز افزایش نیابد نیز IMRT  با کاهش سمیت درمان میتواند کمک کننده باشد. به دلیل پیچیدگی، IMRT در مقایسه با رادیوتراپی معمولی به زمان‌ های درمان روزانه کمی طولانی ‌تر و برنامه ‌ریزی و بررسی‌ های ایمنی بیشتری قبل از شروع درمان نیاز دارد.

چه کسانی در رادیوتراپی به روش IMRT  مشارکت خواهند داشت؟

روش پرتو درمانی جدید IMRT توسط یک تیم آموزش دیده خاص اجرا می شود. این تیم شامل رادیوانکولوژیست، فیزیکدان پزشکی و پرتودرمانگر است.

متخصص رادیوانکولوژی، از همان ابتدا با بیمار مشورت می کند تا مشخص شود آیا IMRT مناسب ترین درمان برای وی است یا خیر. پس از کسب اطلاعات لازم، دوره درمانی برای بیمار برنامه ریزی می شود.

یک فیزیکدان پرتوی که آموزش تخصصی در زمینه فیزیک پزشکی دارد، اطمینان حاصل می کند که شتاب دهنده خطی دوز دقیقی از اشعه را ارائه می دهد و محاسبات کامپیوتری به دقت انجام شده باشد.

طرح درمان نهایی توسط فیزیکدان پزشکی با استفاده از یک فانتوم (دستگاهی که بدن انسان را شبیه ‌سازی می ‌کند) تأیید می‌ شود که دوز تحویل‌ شده را اندازه‌ گیری می ‌کند. این روند تضمین می کند که دوز برنامه ریزی شده توسط رادیوانکولوژیست، همان دوز تحویلی توسط دستگاه باشد.

پرتودرمانگر بیمار را روی تخت درمان قرار می دهد و دستگاه را راه اندازی می کند. وی بیمار را در طول دوره درمان ارزیابی می کند و اطلاعات تکمیلی در مورد نحوه قرارگیری روی تخت و انجام درمان را در اختیار بیمار قرار می دهد.

در پرتودرمانی با شدت تعدیل یافته چه تجهیزاتی استفاده می شود؟

یک شتاب دهنده خطی پزشکی (LINAC) اشعه ایکس مورد استفاده در IMRT را تولید می کند. این دستگاه به اندازه یک اتومبیل کوچک (تقریباً به ارتفاع 300 و طول 450 سانتی متر) است. در طول درمان، بیمار باید بی حرکت دراز بکشد. شدت دوز تابش هر پرتو به صورت دینامیک با توجه به طراحی درمان متفاوت است. مادامی که دستگاه روشن است، بیمار ممکن است صداهایی بشنود یا بوهایی از تجهیزات الکترونیکی به مشامش برسد، یا چراغ نشانگر هشدار و حرکات دستگاه را ببیند، ولی با دستگاه برخورد فیزیکی نخواهد داشت. صداها و بوهای دستگاه طبیعی است. بیمار در طول درمان به تنهایی در اتاق خواهد بود اما دائماً توسط پرتودرمانگرهای خارج از اتاق درمان تحت نظر است. زمان حضور در اتاق درمان به برنامه درمانی بستگی دارد، اما معمولاً بین 5 تا 15 دقیقه است.

چه کسی تجهیزات را اداره می کند؟

پرتودرمانگر تجهیزات را از یک اتاق محافظت شده در برابر تشعشع کنترل می کند. پرتودرمانگر قادر است در طول درمان با بیمار ارتباط برقرار کند و بیمار را در تلویزیون های مدار بسته مشاهده کند.

آیا آمادگی خاصی برای رادیوتراپی به روش IMRT مورد نیاز است؟

قبل از برنامه ریزی درمان، معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی انجام می شود. سپس، یک جلسه شبیه سازی درمان وجود دارد که شامل سی تی اسکن می شود. ممکن است یک علامت کوچک یا خالکوبی روی پوست بیمار گذاشته شود تا به تراز کردن و تعیین مختصات درمان، کمک کند. متخصص رادیوانکولوژی از این سی تی اسکن شبیه سازی، برای طراحی درمان بیمار استفاده می کند. 

در برخی موارد، ماسک یا وسیله دیگری برای ثابت نگه داشتن بیمار در طول درمان ساخته می شود. گاهی اوقات به بیمار دستور داده می شود که از رژیم خاصی برای آماده سازی روده و مثانه پیروی کند. ماده حاجب داخل وریدی ممکن است در طول سی تی اسکن تزریق شود تا به تعیین بهتر محل تومور کمک کند.

گاهی اوقات، پت اسکن (PET-CT scan) یا MRI نیز ممکن است برای برنامه ‌ریزی IMRT مورد نیاز باشد. این تصاویر تشخیصی را می توان با CT اسکن شبیه سازی درمان، ادغام کرد و اینها به انکولوژیست پرتودرمانی کمک می کند تا محل درمان بهتر مشخص شود.

به طور معمول، جلسات IMRT حدود یک هفته پس از شبیه سازی شروع می شود.

رادیوتراپی با شدت تعدیل شده چگونه است؟

رادیوتراپی با شدت تعدیل یافته یا IMRT اغلب به چندین جلسه درمانی (فرکشن شده) در روزهای مختلف نیاز دارد. تعداد جلسات به نوع، محل و اندازه تومور و ارگانهای سالم بستگی دارد. به طور معمول، جلسات IMRT به شکل پنج روز در هفته، به مدت پنج تا هفت هفته می باشد.

ابتدای جلسه درمان، پرتودرمانگر بیمار را روی تخت درمان قرار می دهد و با هدایت علائم روی پوست (محل خالکوبی ها) ناحیه درمان را مشخص می کند. اگر دستگاه های قالب گیری ساخته شده باشد، از آنها برای کمک به بیمار در حفظ موقعیت مناسب استفاده می شود. بیمار ممکن است در طول درمان ناخواسته، جابجا شود. لذا از سیستم های تصویربرداری روی دستگاه درمان مانند اشعه ایکس یا سی تی برای بررسی موقعیت و مکان بیمار استفاده می شود.

رادیوتراپی با شدت تعدیل شده کدام سرطان ها را می تواند درمان کند؟

رادیوتراپی با شدت تعدیل شده یا IMRT شکل استانداردی از درمان برای برخی از انواع سرطان از جمله پستان، ریه، مغز، سر و گردن،  رادیوتراپی سرطان پروستات و مقعد است.

بسیاری از کارآزمایی‌ ها به دنبال بهبود روش های درمان رادیوتراپی هستند.

عوارض پرتو درمانی IMRT

در رادیوتراپی با شدت تعدیل شده بافت نرمال کمتری در معرض اشعه قرار می گیرد. بنابراین خطر بروز عوارض جانبی در آن کمتر است، اما همچنان ممکن است برخی از عوارض جانبی را تجربه کنید.

مانند هر نوع پرتودرمانی خارجی دیگر، عوارض جانبی تنها بر بخشی از بدن که مورد هدف پرتودرمانی قرار می گیرد، تأثیر می‌ گذارد.

هزینه imrt | هزینه رادیوتراپی در تهران

عوامل متعددی وجود دارد که بر هزینه هر جلسه رادیوتراپی و هزینه کل تاثیر می گذارد که شما باید ضمن انتخاب بهترین مرکز رادیوتراپی در مورد آنها فکر کنید. هزینه رادیوتراپی به هزینه های مستقیم مانند هزینه های تحت پوشش و هزینه های غیر مستقیم مانند بستری، همراه و هرگونه مراقبت های بهداشتی وابسته است که ممکن است لازم باشد. بسیاری از مراکز پرتودرمانی مشاورانی دارند که می توانند در خصوص این ملاحظات به شما مشاوره دهند.

جهت اطلاع دقیق از هزینه imrt لطفا به صفحه تماس با ما مراجعه کنید.

در طول پرتودرمانی IMRT و بعد از آن چه احساسی خواهم داشت؟

مانند سایر درمان ‌های پرتودرمانی خارجی، در طول انجام IMRT هیچ دردی انتظار نمی ‌رود. با این حال، اگر بیمار به هر دلیلی احساس ناراحتی کند، می توان دستگاه را متوقف کرد. با پیشروی درمان، برخی از بیماران ممکن است عوارض جانبی پرتودرمانی را تجربه کنند. ماهیت عوارض جانبی به ساختارهای بافت طبیعی نزدیک تومور که تحت تابش قرار می گیرند بستگی دارد. رادیوانکولوژیست عوارض جانبی بالقوه و مدیریت آن عوارض جانبی را مورد بحث قرار خواهد داد.

دفعات و شدت عوارض جانبی به نوع پرتو، دوز و ناحیه تحت درمان بدن بستگی دارد. با پزشک خود صحبت کنید تا بتواند به مدیریت عوارض کمک کند.

عوارض جانبی زودرس که در طول درمان یا بلافاصله پس از درمان رخ می دهد، شامل خستگی و مشکلات پوستی است. پوست ناحیه درمان ممکن است حساس به لمس، قرمز، یا متورم شود.

خطر کمی برای ابتلا به سرطان پرتودرمانی وجود دارد. پس از درمان، رادیوانکولوژیست به طور منظم شما را از حیث عوارض و سرطان های عود کننده یا جدید بررسی می کند.

با استفاده از تکنیک ‌هایی مانند IMRT، انکولوژیست ‌های پرتودرمانی، توانایی‌ از بین بردن سرطان توسط پرتودرمانی را افزایش و در عین حال تأثیر آن بر بافت ‌ها و اندام‌ های سالم را کاهش می دهند.

بسیار مفتخریم که اعلام کنیم همینک بهترین مراکز IMRT در ایران – تهران با نظارت مجرب ترین رادیوانکولوژیست، دکتر احسان کرباسی، برای ارائه این روش درمانی آماده خدمت رسانی به شما بیماران عزیز در زمینه درمان سرطان ها است.

بهترین مرکز رادیوتراپی تهران| لیست مراکز imrt در ایران

چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی خصوصی در تهران را بررسی کرده اید، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید، به شما دکتر احسان کرباسی را معرفی می کنیم.

درباره دکتر احسان کرباسی بیشتر بدانید

دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.

جهت ارتباط با بهترین مرکز پرتو درمانی تهران لطفا کلیک کنید.

شاد و تندرست باشید.

منابع: radiologyinfo – CANCER.ORG – cancerresearchuk