پرتودرمانی سرطان سر و گردن چگونه است؟

پرتودرمانی نوعی درمان سرطان است که در آن پرتوها یا ذرات پر انرژی از طریق پوست به سمت تومور هدایت می شوند. هنگامی که پرتوها به تومور می رسند، سلول های سرطانی را با آسیب رساندن به DNA آنها از بین می برند. نقش پرتودرمانی سرطان سر و گردن به دلیل اثربخشی خاص خود در مقابله با تومورهای سر و گردن کاملا اثبات شده است.

پرتودرمانی برای درمان سرطان سر و گردن را با روشهای مختلفی می توان تجویز کرد. رادیوتراپی ممکن است پس از جراحی سر و گردن برای جلوگیری از عود سرطان انجام شود. پرتودرمانی همچنین ممکن است به عنوان تنها درمان (درمان اصلی) مورد استفاده قرار گیرد. برخی از بیماران ممکن است پرتودرمانی را همراه با شیمی درمانی یا سایر درمان های دارویی دریافت کنند.

انواع رادیوتراپی سرطان سر و گردن

راه های زیادی برای درمان سرطان سر و گردن با رادیوتراپی وجود دارد. انکولوژیست های رادیوتراپی در این امر تخصص دارند.

در ادامه اطلاعات عمیق تری در مورد رویکردهای مختلف پرتودرمانی سرطان سر و گردن ارائه می شود. 

پرتودرمانی با شدت تعدیل ‌شده (IMRT: Intensity-Modulated Radiation Therapy)

در پرتودرمانی با شدت تعدیل شده (IMRT) از یک برنامه کامپیوتری بسیار پیشرفته جهت بهینه سازی دوز اشعه در هر زاویه دلخواه استفاده می شود. این ابزارها به تیم درمان شما اجازه می دهد تا پرتوها را به نحو دقیق به ناحیه درمان متمرکز کند.

قبل از شروع پرتودرمانی، تیمی از متخصصان اطلاعات دقیقی در مورد ناحیه درمان جمع آوری می کنند. این گروه شامل تکنیسین های رادیوتراپی و متخصصین فیزیک پزشکی است. شما موارد زیر را انجام خواهید داد:

•         سی تی اسکن برای ترسیم تومور به صورت سه بعدی
• گاهی اسکن PET، CT، و MRI برای ایجاد طرح کلی از تومور

تیم شما از این اطلاعات همراه با نرم افزارهای پیچیده برنامه ریزی درمان برای محاسبه بهترین تعداد پرتوهای تابش و زوایای دقیق آن پرتوها و دوز آنها استفاده می کند. در طول درمان، خروجی دستگاه برای تولید پرتوها در زوایای مشخص شده توسط برنامه کامپیوتری تنظیم می شود.

این رویکرد به ما اجازه می دهد تا دوزهای دقیق تری از پرتودرمانی را به تومور برسانیم و در عین حال خطر قرار گرفتن بافت سالم در معرض اشعه را کاهش دهیم.

پرتودرمانی با شدت تعدیل‌ شده تصویری (IG-IMRT: Image Guided intensity Modulated Radiation Therapy )

در پرتودرمانی با شدت تعدیل‌ شده تصویری (IG-IMRT) از تصویربرداری های مختلف مانند CT، MRI یا PET استفاده می شود. اینها با امکانات کامپیوتری ویژه ترکیب می شوند تا تحویل اشعه به ناحیه درمان را بهینه کنند.

در این روش، CTاسکن های روزانه برای اطمینان از موقعیت دقیق بیمار در هنگام تحویل دوز تابش انجام می شود. اسکن ‌های تصویربرداری توسط نرم‌ افزار ویژه ای پردازش می ‌شوند تا تغییرات اندازه یا محل تومور را ترسیم کند. تیم پرتودرمانی شما می ‌تواند از این اطلاعات برای بهبود دقت پرتودرمانی‌ ها در حین دریافت آنها استفاده کند. 

رادیوتراپی تطبیقی (Adaptive Radiation Therapy)

در پرتودرمانی مرسوم، تیم مراقبت شما سعی می کنند تا بهترین رویکرد را برای برنامه درمانی شما تدوین کنند. این گروه شامل انکولوژیست های پرتودرمانی، پرتودرمانگران و متخصصین فیزیک پزشکی است. سپس تیم آن برنامه را در طول دوره درمان شما، که معمولاً شش تا هفت هفته طول می کشد، اجرا می کند. رادیوتراپی تطبیقی ​​به زبان ساده به این مفهوم است که ما روند  طراحی درمان را در طول درمان شما تکرار می کنیم. هر بار که تغییرات خاصی را شناسایی می کنیم که می تواند بر دقت تابش تأثیر بگذارد، برنامه درمانی شما را مجدداً تنظیم می کنیم. تغییراتی که ما به دنبال آن هستیم می تواند شامل هر چیزی از کاهش وزن تا کوچک شدن تومور باشد.

این رویکرد تطبیقی به ما این امکان را می دهد که به طور مداوم مراقبت از شما را بهینه کنیم و در عین حال بافت سالم را محافظت کنیم. این به ویژه برای افرادی که جراحی برای برداشتن تومور انجام نداده اند مفید است.

 رادیوتراپی استریوتاکتیک بدن (SBRT: Stereotactic Beam Radiation Therapy)

رادیوتراپی استریوتاکتیک (SBRT) این روش IGRT را با تکنیک های پیشرفته تر ترکیب می کند. این متد، می تواند دوزهای بسیار بالایی از اشعه را به تومور برساند و در عین حال ارسال دوز به بافت سالم مجاور را به حداقل برساند. این روش معمولاً شامل جلسات کمتری نسبت به سایر اشکال پرتودرمانی می باشد. SBRT می تواند نتایج بهتر و عوارض جانبی کمتری نسبت به پرتودرمانی معمولی از جمله IMRT داشته باشد.

انکولوژیست های رادیوتراپی در SBRT مهارت بالایی دارند. ما می دانیم چه زمانی ممکن است چنین رویکردی برای شما مناسب باشد. ملاحظات کلیدی همیشه این است که کدام تکنیک برای درمان سرطان و ایجاد یک زندگی طبیعی پس از آن بهترین است. اگرچه SBRT می تواند گزینه خوبی برای بسیاری افراد باشد، اما در عین حال برای همه مناسب نیست.

پروتون درمانی

پروتون درمانی نوعی پرتودرمانی است که از پرتوهای پروتون به جای پرتوهای فوتون (اشعه ایکس) استفاده می کند. برخلاف فوتون ها، پروتون ها به فراتر از تومور کمتر نفوذ می کنند. به همین دلیل است که پروتون درمانی احتمال عوارض جانبی ناشی از آسیب به بافت طبیعی را کمی کاهش می دهد. از آنجایی که ممکن است عوارض جانبی کمتری وجود داشته باشد، پروتون درمانی به ما امکان می دهد از دوز پرتوهای بالاتری بر روی تومور استفاده کنیم و شانس تخریب آن را به حداکثر برسانیم.

متاسفانه پروتون درمانی در بسیاری از مراکز دنیا از جمله ایران در دسترس نیست. همچنین در کشورهای پیشرفته نیز، بیشتر برای سرطان سر و گردن که پس از درمان قبلی عود کرده باشد، استفاده می گردد.

براکی تراپی

براکی تراپی شامل قرار دادن مواد رادیواکتیو در بدن است. این ماده در داخل یک دانه، گلوله، سیم یا کپسول با استفاده از سوزن یا کاتتر قرار داده می شود. تابش منتشر شده توسط این منبع به DNA سلول های سرطانی مجاور آسیب می رساند. براکی تراپی بیشتر برای سرطان سر و گردن که پس از درمان قبلی عود کرده است، استفاده می شود. پزشکان با شما در مورد اینکه آیا شما کاندید براکی تراپی هستید یا خیر صحبت خواهند کرد.

کمورادیوتراپی

گاهی اوقات شیمی درمانی به عنوان بخشی از برنامه درمان سرطان سر و گردن توصیه می شود. شیمی درمانی می تواند حساسیت تومور را در پرتو درمانی افزایش دهد. ترکیبی از پرتودرمانی به همراه شیمی درمانی را کمورادیوتراپی می نامند.

سیس پلاتین  داروی شیمی درمانی استانداردی است که معمولا پزشکان برای کمورادیوتراپی سرطان سر و گردن استفاده می کنند. پزشک شما ممکن است یک درمان دارویی متفاوت را توصیه کند به نحوی که تحمل عوارض جانبی برای شما آسان تر باشد و به همان اندازه هم مؤثر باشد.

عوارض جانبی پرتودرمانی برای سرطان سر و گردن

انکولوژیست های پرتودرمانی سخت تلاش می کنند تا عوارض پرتو درمانی سر و گردن را به حداقل برسانند.

 شایع ترین عوارض جانبی رادیوتراپی برای سرطان سر و گردن عبارتند از:

•         تغییراتی در پوست شبیه آفتاب سوختگی
•         گرفتگی صدا
•         تغییرات حس چشایی 
•         خشکی دهان
•         سست شدن دندان ها
•         درد، زخم یا قرمزی در دهان

ما در طول درمان و بعد از آن، راهکارهایی را برای جلوگیری از بروز این عوارض جانبی در اختیار شما قرار می دهیم.

بهترین متخصص پرتو درمانی در تهران | بهترین متخصص رادیوتراپی 

چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی خصوصی در تهران را بررسی کرده اید ، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید ، به شما دکتر احسان کرباسی را معرفی می کنیم.

درباره دکتر احسان کرباسی بیشتر بدانید

دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.

جهت ارتباط با بهترین مرکز پرتو درمانی تهران لطفا کلیک کنید.

منبع: cancer.org