- سرطان کولورکتال | سرطان روده چیست؟
- کولون و رکتوم | سرطان روده بزرگ
- کولون و رکتوم چگونه کار می کنند؟
- سرطان روده کوچک
- سرطان روده بزرگ بدخیم
- آیا پولیپ روده همان سرطان است ؟ | پولیپ در کولون یا رکتوم
- آیا زخم روده سرطان است؟
- آیا سندروم روده تحریک پذیر باعث سرطان میشود؟
- علائم سرطان کولون
- شکل مدفوع در سرطان روده
- نحوه گسترش سرطان کولورکتال
- دشمن سرطان روده
- گاز روده و سرطان
- قاتل سرطان روده بزرگ
- آیا انسداد روده سرطان است
- انواع سرطان در کولون و رکتوم
- تغذیه مناسب برای سرطان کولورکتال
- سن سرطان روده
- من سرطان روده دارم نی نی سایت
- خلاصه
سرطان کولورکتال | سرطان روده چیست؟
سرطان کولورکتال یک نوع سرطان است که در رودهبزرگ (کولون) و رکتوم (بخش انتهایی روده غلیظ) شکل میگیرد. این نوع سرطان اغلب از زمینههای پلیپهای پیشسرطانی نشات میگیرد. زمینههای این بیماری از تغییرات ژنتیکی و انتقالی در سلولهای رودهبزرگ ناشی میشود. عوامل خطر سرطان کولورکتال شامل تغذیه نامناسب، کمبود فیبر، کمبود فعالیت بدنی، سن بالا، مصرف دخانیات، مصرف الکل، و تاریخچه خانوادگی از سرطان کولورکتال میباشد.
این نوع سرطان در صورت تشخیص سرطان کولورکتال زودرس و درمان مناسب، قابل درمان است و امکان بالایی برای بهبود و پیشگیری از عود بیماری وجود دارد و میزان بقا برای سرطان کولورکتال به تشخیص زود هنگام بستگی دارد.
سرطان کولورکتال از کولون یا رکتوم شروع می شود. طبقه بندی این سرطان ها بستگی به این دارد که محل تومور در کدام قسمت از روده باشد که در ادامه مطلب توضیحات لازم ارائه شده است. سرطان کولون و سرطان رکتوم اغلب با هم گروه بندی می شوند زیرا ویژگی های مشترک بسیاری دارند. سرطان زمانی شروع می شود که سلول های بدن شروع به رشد خارج از کنترل می کنند.
کولون و رکتوم | سرطان روده بزرگ
برای درک سرطان کولورکتال، آگاهی از ساختار و عملکرد طبیعی کولون و رکتوم مفید می باشد. کولون و رکتوم، روده بزرگ را تشکیل می دهند که بخشی از سیستم گوارشی است که دستگاه گوارش نیز نامیده می شود (تصویر زیر را ببینید).
بیشتر روده بزرگ از کولون (لوله ای عضلانی به طول حدود 1.5 متر) تشکیل شده است. قسمت های کولون بر اساس مسیری که غذا از آنها عبور می کند نام گذاری می شوند.
- قسمت اول کولون صعودی نامیده می شود که با کیسه ای به نام سکوم شروع می شود، جایی که غذای هضم نشده از روده کوچک وارد روده بزرگ شده و از سمت راست شکم به سمت بالا ادامه می یابد.
- قسمت دوم، کولون عرضی نام دارد که در عرض بدن از سمت راست به سمت چپ می رود.
- بخش سوم کولون نزولی نامیده می شود زیرا در سمت چپ بدن فرود می آید. (به سمت پایین حرکت می کند).
- بخش چهارم به دلیل شکل “S” آن کولون سیگموئید نامیده می شود. کولون سیگموئید به رکتوم می پیوندد و سپس به کانال مقعد متصل می شود.
بخش های صعودی و عرضی با هم کولون پروگزیمال نامیده می شوند. کولون نزولی و سیگموئید را نیز کولون دیستال می نامند.
کولون و رکتوم چگونه کار می کنند؟
مواد غذایی پس از عبور از روده کوچک، مقدار زیادی آب و نمک دارند که اینها در روده بزرگ جذب می شوند. مواد زائدی که پس از عبور از کولون باقی می ماند، وارد رکتوم می شود، یعنی 15 سانتی متر انتهایی دستگاه گوارش؛ و تا زمانی که از مقعد عبور کند در آنجا ذخیره می شود. ماهیچه های حلقوی شکل (که اسفنکتر نیز نامیده می شود) در اطراف مقعد مانع از بیرون آمدن مدفوع می شوند و درست در حین اجابت مزاج، شل می شوند. پس اسفنکتر مقعد، مسئول کنترل دفع مدفوع می باشد.
سرطان روده کوچک
سرطان روده کوچک نوع نادری از سرطان است که با رشد سلول های بدخیم سرطانی در بافت روده کوچک رخ می دهد. روده کوچک بخشی از سیستم گوارش بدن است و یک لوله طولانی است که معده را به روده بزرگ متصل می کند. نقش روده کوچک، جذب اکثر مواد مغذی و معدنی مواد غذایی است. با گذشت زمان، سرطان روده کوچک ممکن است رشد کرده و روده کوچک را مسدود نماید.
سرطان روده بزرگ بدخیم
سرطان بدخیم روده بزرگ، نوعی سرطان پیشرفته است که با سرعت بالا تکثیر میشود و سلولهای آن به سرعت تغییر شکل میدهند. این نوع سرطان، در مدت زمان کوتاهی بخش زیادی از روده بزرگ را درگیر میکند و متأسفانه علائم آن اغلب در مراحل پیشرفته بیماری ظاهر میشوند.
به دلیل رشد سریع و تهاجمی، سرطان بدخیم روده بزرگ در مقایسه با انواع دیگر سرطان روده، به درمان پاسخ ضعیفتری میدهد و احتمال گسترش آن به سایر اندامها (متاستاز) بیشتر است.
آیا پولیپ روده همان سرطان است ؟ | پولیپ در کولون یا رکتوم
اکثر سرطان های کولورکتال به صورت تشکیل توده روی پوشش داخلی کولون یا رکتوم شروع می شوند. به این توده ها، پولیپ می گویند.
برخی از انواع پولیپ ها می توانند در طول زمان (معمولا چندین سال) به سرطان تبدیل شوند، اما همه پولیپ ها سرطانی نمی شوند. شانس تبدیل پولیپ به سرطان بستگی به نوع آن پولیپ دارد. انواع مختلفی پولیپ وجود دارد:
- پولیپ های آدنوماتوز (آدنوم) : این پولیپ ها گاهی به سرطان تبدیل می شوند. به همین دلیل، آدنوم یک وضعیت پیش سرطانی نامیده می شود. 3 نوع آدنوم عبارتند از: توبولار، پرزدار و توبولویلوس.
- پولیپ های هایپرپلاستیک و پولیپ های التهابی : این پولیپ ها شایع ترند، اما به طور کلی پیش سرطانی نیستند. برخی از افراد دارای پولیپ هایپرپلاستیک بزرگ (بیش از 1 سانتی متر) ممکن است به غربالگری سرطان کولورکتال با کولونوسکوپی نیاز داشته باشند.
- پولیپ های دندانه دار (SSP) و آدنوم های دندانه دار (TSA) : این پولیپ ها اغلب مانند آدنوم درمان می شوند زیرا خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می دهند.
سایر عواملی که می توانند پولیپ را بیشتر در معرض سرطانی شدن قرار دهند یا خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش دهند عبارتند از:
- اگر پولیپی بزرگتر از 1 سانتی متر پیدا شود
- اگر بیش از 3 پولیپ پیدا شود
- اگر پس از برداشتن پولیپ، دیسپلازی در آن دیده شود. دیسپلازی یکی دیگر از شرایط پیش سرطانی است. این بدان معناست که ناحیه ای در پولیپ یا در پوشش کولون یا رکتوم وجود دارد که سلول ها غیرطبیعی به نظر می رسند، اما سرطانی نشده اند.
آیا زخم روده سرطان است؟
نه لزوما، زخم روده همیشه به معنای سرطان نیست. زخم روده می تواند علل مختلفی داشته باشد، از جمله:
- بیماری التهابی روده (IBD): شامل بیماری کرون و کولیت اولسراتیو می شود. این بیماری ها باعث التهاب مزمن در دستگاه گوارش می شوند که می تواند منجر به زخم روده شود.
- عفونت ها: برخی عفونت های باکتریایی، ویروسی یا انگلی می توانند باعث زخم روده شوند.
- داروها: مصرف برخی داروها، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، می تواند خطر زخم روده را افزایش دهد.
- ایسکمی روده: کاهش جریان خون به روده می تواند باعث آسیب و زخم شود.
- رادیوتراپی: پرتودرمانی در ناحیه شکم می تواند باعث زخم روده شود.
سرطان روده بزرگ نیز می تواند باعث زخم روده شود، اما این فقط یکی از علل ممکن است.
آیا سندروم روده تحریک پذیر باعث سرطان میشود؟
خیر، سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باعث سرطان روده بزرگ نمیشود.
IBS یک اختلال عملکردی روده است که علائمی مانند درد شکم، نفخ، اسهال و یبوست ایجاد میکند. این علائم ناشی از اختلال در حرکات و عملکرد روده هستند، نه از تغییرات ساختاری در روده.
علائم سرطان کولون
بسیاری از افراد مبتلا به سرطان کولون در ابتدا علائمی ندارند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، احتمالاً به اندازه سرطان و محل قرارگیری آن در روده بزرگ بستگی دارند.
علائم سرطان روده بزرگ می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تغییر در عادات روده، مانند اسهال مکرر یا یبوست.
- خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع.
- ناراحتی مداوم در ناحیه شکم، مانند گرفتگی، گاز یا درد.
- احساس اینکه روده هنگام مدفوع کردن تا آخر خالی نمی شود.
- ضعف یا خستگی.
- کاهش وزن بدون تلاش
شکل مدفوع در سرطان روده
توضیح انواع مدفوع در شکل بالا:
- نوع ۱: تکههای سفت و جدا از هم، مانند فندق (دفع سخت) – نشاندهنده یبوست شدید.
- نوع ۲: به شکل سوسیس اما تکه تکه – نشاندهنده یبوست خفیف.
- نوع ۳: مانند سوسیس اما با ترکهایی روی سطح – نرمال در نظر گرفته میشود اما ممکن است نشاندهنده زمان عبور کمی سریع باشد.
- نوع ۴: مانند سوسیس یا مار، صاف و نرم – مدفوع ایدهآل، نرمال در نظر گرفته میشود.
- نوع ۵: تکههای نرم با لبههای صاف (به راحتی دفع میشود) – نشاندهنده کمبود فیبر.
- نوع ۶: تکههای پرزدار با لبههای ناهموار، مدفوع نرم – نشاندهنده اسهال خفیف.
- نوع ۷: آبکی، بدون تکههای جامد، کاملاً مایع – نشاندهنده اسهال شدید.
نحوه گسترش سرطان کولورکتال
اگر سرطان در پولیپ ایجاد شود، به مرور زمان می تواند در دیواره کولون یا رکتوم نیز رشد کند. دیواره کولون و رکتوم از لایه های زیادی تشکیل شده است. سرطان کولورکتال از درونی ترین لایه (مخاط) شروع می شود و می تواند به بیرون رشد کند.
وقتی سلول های سرطانی در دیواره روده رشد کنند، می توانند در رگ های خونی یا رگ های لنفاوی (کانال های کوچکی که مواد زائد و مایعات را حمل می کنند) رشد کنند. از آنجا، آنها می توانند به غدد لنفاوی مجاور یا نقاط دوردست بدن رفته و اصطلاحا متاستاز ایجاد کنند.
مرحله (میزان گسترش) سرطان کولورکتال بستگی به این دارد که تومور تا چه عمقی از دیواره روده رشد کند و اینکه آیا به خارج از کولون یا رکتوم گسترش یافته است یا خیر.
دشمن سرطان روده
برای شکست سرطان روده، دشمنان زیادی در کنار شما هستند. تغذیه سالم با مصرف میوهها، سبزیجات و غلات کامل و محدود کردن گوشت قرمز، دشمن شماره یک این سرطان است. فعالیت بدنی منظم، حفظ وزن سالم و دوری از سیگار و الکل نیز به شما در این مبارزه کمک میکنند.
گاز روده و سرطان
گاز روده (نفخ شکم) به طور کلی یک مشکل شایع و طبیعی است که به دلیل تجمع گاز در دستگاه گوارش ایجاد میشود. با این حال، در برخی موارد، گاز روده میتواند نشانهای از یک بیماری زمینهای جدیتر، از جمله سرطان روده بزرگ باشد.
ارتباط گاز روده و سرطان روده بزرگ:
- انسداد روده: تومورهای سرطانی در روده بزرگ میتوانند باعث انسداد جزئی یا کامل روده شوند. این انسداد میتواند منجر به تجمع گاز و نفخ شکم شود.
- تغییرات در حرکات روده: سرطان روده بزرگ میتواند باعث تغییراتی در حرکات روده، مانند یبوست یا اسهال شود. این تغییرات نیز میتوانند منجر به نفخ شکم شوند.
- تجمع مایعات در شکم: در برخی موارد، سرطان روده بزرگ میتواند باعث تجمع مایعات در شکم (آسیت) شود که میتواند منجر به نفخ و تورم شکم شود.
قاتل سرطان روده بزرگ
در حالی که هیچ “قاتل” قطعی برای سرطان روده بزرگ وجود ندارد، اما عوامل متعددی میتوانند به طور قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند. در اینجا به تعدادی از مهمترین عوامل “قاتل سرطان روده بزرگ” اشاره میکنیم:
- غربالگری منظم: کولونوسکوپی و سایر روشهای غربالگری میتوانند پولیپهای پیش سرطانی را قبل از تبدیل شدن به سرطان تشخیص داده و بردارند.
- رژیم غذایی سالم: مصرف زیاد میوهها، سبزیجات و غلات کامل و محدود کردن مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده.
- فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم میتواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.
- حفظ وزن سالم: چاقی میتواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش میدهد.
- محدود کردن مصرف الکل: مصرف زیاد الکل میتواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
آیا انسداد روده سرطان است
خیر، انسداد روده همیشه به معنای سرطان نیست. انسداد روده به معنی بسته شدن مسیر عبور مواد غذایی در روده است که میتواند دلایل مختلفی داشته باشد.
علل شایع انسداد روده:
- چسبندگی روده: بعد از جراحیهای شکمی، ممکن است بافت اسکار در داخل شکم ایجاد شود و باعث چسبندگی حلقههای روده به یکدیگر شود.
- فتق: بیرون زدگی بخشی از روده از طریق یک نقطه ضعیف در دیواره شکم.
- بیماری کرون: یک بیماری التهابی روده که میتواند باعث التهاب و تنگی روده شود.
- دیورتیکولیت: التهاب یا عفونت کیسههای کوچک در دیواره روده بزرگ.
- تومورهای خوشخیم: رشد غیرسرطانی در روده که میتواند باعث انسداد شود.
- مصرف برخی داروها: برخی داروها میتوانند باعث یبوست و در نتیجه انسداد روده شوند.
- اجسام خارجی: بلعیدن اجسام خارجی میتواند باعث انسداد روده شود.
انواع سرطان در کولون و رکتوم
اکثر سرطان های روده بزرگ، آدنوکارسینوم هستند. این سرطان ها از سلول هایی شروع می شوند که مخاط را برای روان کردن داخل کولون و رکتوم تولید می کنند. وقتی پزشکان در مورد سرطان کولورکتال صحبت می کنند، تقریبا همیشه منظور، همین نوع سرطان است. برخی از انواع آدنوکارسینوم، مانند سیگنت رینگ و موسینوس، ممکن است پیش آگهی (چشم انداز) وخیم تری نسبت به سایر زیر گروه های آدنوکارسینوم داشته باشند.
سایر تومورهای بسیار کمتر شایع نیز می توانند از کولون و رکتوم شروع شوند. آنها عبارتند از:
- تومورهای کارسینوئیدی. اینها از سلول های خاص هورمون ساز در روده شروع می شوند.
- تومورهای استرومایی گوارشی (GISTs). از سلول های خاصی در دیواره کولون به نام سلول های اینترستیشیال کاخال شروع می شوند. برخی خوش خیم هستند (سرطانی نیستند). این تومورها را می توان در هر جایی از دستگاه گوارش یافت، اما وجود آنها در کولون شایع نیست.
- لنفوم. به سرطان سلول های سیستم ایمنی اطلاق می شود. این وضعیت بیشتر در غدد لنفاوی شروع می شود، اما می تواند از کولون، رکتوم یا سایر اندام ها نیز شروع شود.
- سارکوم. می تواند در رگ های خونی، لایه های عضلانی یا سایر بافت های همبند در دیواره کولون و رکتوم شروع شود. سارکوم کولون یا رکتوم، وضعیتی نادر است.
تغذیه مناسب برای سرطان کولورکتال
تغذیه مناسب برای بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال بسیار اهمیت دارد و میتواند در بهبود وضعیت آنها تاثیرگذار باشد. برای این بیماران، توصیه میشود که از یک رژیم غذایی با فیبر بالا و کمترین میزان چربی اشباع استفاده کنند. مصرف میوهها و سبزیجات فیبردار، ماهی، مرغ و محصولات لبنی کم چرب مورد توصیه است.
همچنین، باید از مصرف مواد غذایی آماده، چیپس، چاشنیهای پرچرب و غنی از نمک، محصولات نانوایی پرچرب و شیرین، و الکل خودداری کرد. انبهها و آبمیوههای طبیعی، مانند آب هندوانه، میتوانند به افزایش مایعات بدن و جلوگیری از دچار شدن به دیابت کمک کنند. همچنین، میتوانند با کمک به پوست و بهبود وضعیت گوارشی کمک کنند.
بیماران باید از مصرف غذاهای حاوی انتیاکسیدانها، مانند میوهها و سبزیجات، بهره ببرند. این اقلام میتوانند به علت خاصیتهای ضد التهابی و آنتی اکسیدانی که دارند، در کاهش التهاب و حفاظت از سلولهای بدن در برابر آسیبهای اکسیداتیو موثر باشند. اما برای تغذیه بهینه، توصیه میشود با یک متخصص تغذیه یا مشاور تغذیه مشورت کنید.
سن سرطان روده
درسته که سرطان روده بزرگ اغلب در افراد بالای 50 سال دیده میشه، اما مطالعات نشون میده که از دهه 90 میلادی به این طرف، موارد ابتلا به این سرطان در افراد زیر 50 سال هم رو به افزایش بوده.
به طور کلی، اگه 50 سال یا بیشتر دارید، حتی اگه هیچ علامتی هم ندارید، بهتره برای غربالگری سرطان روده بزرگ اقدام کنید.
من سرطان روده دارم نی نی سایت
ابتلا به سرطان روده بزرگ میتواند نگرانکننده باشد، اما مهم است که قوی بمانید و امید خود را از دست ندهید. با پزشک خود در مورد وضعیت بیماری و گزینههای درمانی صحبت کنید و از خانواده، دوستان یا گروههای حمایتی برای کنار آمدن با این چالش کمک بگیرید.
در سایتهایی مانند “نی نی سایت” میتوانید تجربیات دیگران را بخوانید و از آنها حمایت بگیرید، اما برای اطلاعات پزشکی دقیق و قابل اعتماد به پزشک خود مراجعه کنید. به یاد داشته باشید که بسیاری از افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ با درمان مناسب و حمایت اطرافیان، بر این بیماری غلبه میکنند و زندگی طولانی و سالمی دارند.
خلاصه
سرطان کولورکتال یک نوع سرطان است که در رودههای غلیظ (کولون) یا مستقیماً در راه هضمی (رکتوم) شروع میشود. این نوع سرطان ممکن است به طور آرام و بدون نشانهای رشد کند، اما ممکن است نیز با علائمی مانند خونریزی مستقیماً از راه مقعد، تغییرات در رفع مدفوع، درد شکم و افزایش تعداد مدفوعها مراجعه کند.
از جمله عوامل خطر برای این نوع سرطان، تغذیه نامناسب، کمبود فیبر، استفاده از تنباکو، مصرف الکل، عدم ورزش منظم، و سن بالای ۵۰ سال است. تشخیص زودرس و درمان مناسب میتواند بهبود احتمالی در نتایج درمان این نوع سرطان را به همراه داشته باشد. برای پیشگیری و شناسایی زودرس این بیماری، باید به برنامههای غربالگری و تستهای پیشگیری مراجعه کرد و از رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم بهره برد.