سرطان کولورکتال چیست؟

سرطان کولورکتال
5/5 - (1 امتیاز)

سرطان کولورکتال

سرطان کولورکتال یک نوع سرطان است که در روده‌بزرگ (کولون) و رکتوم (بخش انتهایی روده غلیظ) شکل می‌گیرد. این نوع سرطان اغلب از زمینه‌های پلیپ‌های پیش‌سرطانی نشات می‌گیرد. زمینه‌های این بیماری از تغییرات ژنتیکی و انتقالی در سلول‌های روده‌بزرگ ناشی می‌شود. عوامل خطر سرطان کولورکتال شامل تغذیه نامناسب، کمبود فیبر، کمبود فعالیت بدنی، سن بالا، مصرف دخانیات، مصرف الکل، و تاریخچه خانوادگی از سرطان کولورکتال می‌باشد. 

این نوع سرطان در صورت تشخیص سرطان کولورکتال زودرس و درمان مناسب، قابل درمان است و امکان بالایی برای بهبود و پیشگیری از عود بیماری وجود دارد و میزان بقا برای سرطان کولورکتال به تشخیص زود هنگام بستگی دارد.

سرطان کولورکتال از کولون یا رکتوم شروع می شود. طبقه بندی این سرطان ها بستگی به این دارد که محل تومور در کدام قسمت از روده باشد که در ادامه مطلب توضیحات لازم ارائه شده است. سرطان کولون و سرطان رکتوم اغلب با هم گروه بندی می شوند زیرا ویژگی های مشترک بسیاری دارند. سرطان زمانی شروع می شود که سلول های بدن شروع به رشد خارج از کنترل می کنند. 

کولون و رکتوم

برای درک سرطان کولورکتال، آگاهی از ساختار و عملکرد طبیعی کولون و رکتوم مفید می باشد. کولون و رکتوم، روده بزرگ را تشکیل می ‌دهند که بخشی از سیستم گوارشی است که دستگاه گوارش نیز نامیده می ‌شود (تصویر زیر را ببینید).

بیشتر روده بزرگ از کولون (لوله ای عضلانی به طول حدود 1.5 متر) تشکیل شده است. قسمت‌ های کولون بر اساس مسیری که غذا از آنها عبور می ‌کند نام‌ گذاری می‌ شوند.

  •         قسمت اول کولون صعودی نامیده می شود که با کیسه ای به نام سکوم شروع می شود، جایی که غذای هضم نشده از روده کوچک وارد روده بزرگ شده و از سمت راست شکم به سمت بالا ادامه می یابد.
  •         قسمت دوم، کولون عرضی نام دارد که در عرض بدن از سمت راست به سمت چپ می رود.
  •         بخش سوم کولون نزولی نامیده می شود زیرا در سمت چپ بدن فرود می آید. (به سمت پایین حرکت می کند).
  •         بخش چهارم به دلیل شکل “S” آن کولون سیگموئید نامیده می شود. کولون سیگموئید به رکتوم می پیوندد و سپس به کانال مقعد متصل می شود.

بخش های صعودی و عرضی با هم کولون پروگزیمال نامیده می شوند. کولون نزولی و سیگموئید را نیز کولون دیستال می نامند.

کولون و رکتوم چگونه کار می کنند؟

مواد غذایی پس از عبور از روده کوچک، مقدار زیادی آب و نمک دارند که اینها در روده بزرگ جذب می شوند. مواد زائدی که پس از عبور از کولون باقی می‌ ماند، وارد رکتوم می‌ شود، یعنی 15 سانتی‌ متر انتهایی دستگاه گوارش؛ و تا زمانی که از مقعد عبور کند در آنجا ذخیره می شود. ماهیچه های حلقوی شکل (که اسفنکتر نیز نامیده می شود) در اطراف مقعد مانع از بیرون آمدن مدفوع می شوند و درست در حین اجابت مزاج، شل می شوند. پس اسفنکتر مقعد، مسئول کنترل دفع مدفوع می باشد.

سرطان کولورکتال چگونه شروع می شود؟

پولیپ در کولون یا رکتوم

اکثر سرطان های کولورکتال به صورت تشکیل توده روی پوشش داخلی کولون یا رکتوم شروع می شوند. به این توده ها، پولیپ می گویند.

برخی از انواع پولیپ ها می توانند در طول زمان (معمولا چندین سال) به سرطان تبدیل شوند، اما همه پولیپ ها سرطانی نمی شوند. شانس تبدیل پولیپ به سرطان بستگی به نوع آن پولیپ دارد. انواع مختلفی پولیپ وجود دارد:

  •         پولیپ های آدنوماتوز (آدنوم) : این پولیپ ها گاهی به سرطان تبدیل می شوند. به همین دلیل، آدنوم یک وضعیت پیش سرطانی نامیده می شود. 3 نوع آدنوم عبارتند از: توبولار، پرزدار و توبولویلوس.
  •         پولیپ های هایپرپلاستیک و پولیپ های التهابی : این پولیپ ها شایع ترند، اما به طور کلی پیش سرطانی نیستند. برخی از افراد دارای پولیپ هایپرپلاستیک بزرگ (بیش از 1 سانتی متر) ممکن است به غربالگری سرطان کولورکتال با کولونوسکوپی نیاز داشته باشند.
  •         پولیپ های دندانه دار (SSP) و آدنوم های دندانه دار (TSA) : این پولیپ ها اغلب مانند آدنوم درمان می شوند زیرا خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش می دهند.

سایر عواملی که می توانند پولیپ را بیشتر در معرض سرطانی شدن قرار دهند یا خطر ابتلا به سرطان کولورکتال را افزایش دهند عبارتند از:

  •         اگر پولیپی بزرگتر از 1 سانتی متر پیدا شود
  •         اگر بیش از 3 پولیپ پیدا شود
  •         اگر پس از برداشتن پولیپ، دیسپلازی در آن دیده شود. دیسپلازی یکی دیگر از شرایط پیش سرطانی است. این بدان معناست که ناحیه ای در پولیپ یا در پوشش کولون یا رکتوم وجود دارد که سلول ها غیرطبیعی به نظر می رسند، اما سرطانی نشده اند. 
علائم سرطان کولورکتال

علائم سرطان کولون

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان کولون در ابتدا علائمی ندارند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، احتمالاً به اندازه سرطان و محل قرارگیری آن در روده بزرگ بستگی دارند.

علائم سرطان روده بزرگ می تواند شامل موارد زیر باشد:

تغییر در عادات روده، مانند اسهال مکرر یا یبوست.
خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع.
ناراحتی مداوم در ناحیه شکم، مانند گرفتگی، گاز یا درد.
احساس اینکه روده هنگام مدفوع کردن تا آخر خالی نمی شود.
ضعف یا خستگی.
کاهش وزن بدون تلاش

نحوه گسترش سرطان کولورکتال

اگر سرطان در پولیپ ایجاد شود، به مرور زمان می تواند در دیواره کولون یا رکتوم نیز رشد کند. دیواره کولون و رکتوم از لایه های زیادی تشکیل شده است. سرطان کولورکتال از درونی ترین لایه (مخاط) شروع می شود و می تواند به بیرون رشد کند.

وقتی سلول‌ های سرطانی در دیواره روده رشد کنند، می‌ توانند در رگ ‌های خونی یا رگ ‌های لنفاوی (کانال‌ های کوچکی که مواد زائد و مایعات را حمل می کنند) رشد کنند. از آنجا، آنها می توانند به غدد لنفاوی مجاور یا نقاط دوردست بدن رفته و اصطلاحا متاستاز ایجاد کنند.

مرحله (میزان گسترش) سرطان کولورکتال بستگی به این دارد که تومور تا چه عمقی از دیواره روده رشد کند و اینکه آیا به خارج از کولون یا رکتوم گسترش یافته است یا خیر.

انواع سرطان در کولون و رکتوم

اکثر سرطان های روده بزرگ، آدنوکارسینوم هستند. این سرطان ‌ها از سلول ‌هایی شروع می‌ شوند که مخاط را برای روان ‌کردن داخل کولون و رکتوم تولید می کنند. وقتی پزشکان در مورد سرطان کولورکتال صحبت می کنند، تقریبا همیشه منظور، همین نوع سرطان است. برخی از انواع آدنوکارسینوم، مانند سیگنت رینگ و موسینوس، ممکن است پیش آگهی (چشم انداز) وخیم تری نسبت به سایر زیر گروه های آدنوکارسینوم داشته باشند.

سایر تومورهای بسیار کمتر شایع نیز می توانند از کولون و رکتوم شروع شوند. آنها عبارتند از:

  •         تومورهای کارسینوئیدی. اینها از سلول های خاص هورمون ساز در روده شروع می شوند.
  •         تومورهای استرومایی گوارشی (GISTs). از سلول های خاصی در دیواره کولون به نام سلول های اینترستیشیال کاخال شروع می شوند. برخی خوش خیم هستند (سرطانی نیستند). این تومورها را می توان در هر جایی از دستگاه گوارش یافت، اما وجود آنها در کولون شایع نیست.
  •         لنفوم. به سرطان سلول های سیستم ایمنی اطلاق می شود. این وضعیت بیشتر در غدد لنفاوی شروع می شود، اما می تواند از کولون، رکتوم یا سایر اندام ها نیز شروع شود.
  •         سارکوم. می تواند در رگ های خونی، لایه های عضلانی یا سایر بافت های همبند در دیواره کولون و رکتوم شروع شود. سارکوم کولون یا رکتوم، وضعیتی نادر است.
تغذیه سرطان کولورکتال

تغذیه مناسب برای سرطان کولورکتال

تغذیه مناسب برای بیماران مبتلا به سرطان کولورکتال بسیار اهمیت دارد و می‌تواند در بهبود وضعیت آنها تاثیرگذار باشد. برای این بیماران، توصیه می‌شود که از یک رژیم غذایی با فیبر بالا و کمترین میزان چربی اشباع استفاده کنند. مصرف میوه‌ها و سبزیجات فیبردار، ماهی، مرغ و محصولات لبنی کم چرب مورد توصیه است. همچنین، باید از مصرف مواد غذایی آماده، چیپس، چاشنی‌های پرچرب و غنی از نمک، محصولات نانوایی پرچرب و شیرین، و الکل خودداری کرد. انبه‌ها و آبمیوه‌های طبیعی، مانند آب هندوانه، می‌توانند به افزایش مایعات بدن و جلوگیری از دچار شدن به دیابت کمک کنند. همچنین، می‌توانند با کمک به پوست و بهبود وضعیت گوارشی کمک کنند. بیماران باید از مصرف غذاهای حاوی انتی‌اکسیدان‌ها، مانند میوه‌ها و سبزیجات، بهره ببرند. این اقلام می‌توانند به علت خاصیت‌های ضد التهابی و آنتی اکسیدانی که دارند، در کاهش التهاب و حفاظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو موثر باشند. اما برای تغذیه بهینه، توصیه می‌شود با یک متخصص تغذیه یا مشاور تغذیه مشورت کنید.

 

خلاصه

سرطان کولورکتال یک نوع سرطان است که در روده‌های غلیظ (کولون) یا مستقیماً در راه هضمی (رکتوم) شروع می‌شود. این نوع سرطان ممکن است به طور آرام و بدون نشانه‌ای رشد کند، اما ممکن است نیز با علائمی مانند خونریزی مستقیماً از راه مقعد، تغییرات در رفع مدفوع، درد شکم و افزایش تعداد مدفوع‌ها مراجعه کند. از جمله عوامل خطر برای این نوع سرطان، تغذیه نامناسب، کمبود فیبر، استفاده از تنباکو، مصرف الکل، عدم ورزش منظم، و سن بالای ۵۰ سال است. تشخیص زودرس و درمان مناسب می‌تواند بهبود احتمالی در نتایج درمان این نوع سرطان را به همراه داشته باشد. برای پیشگیری و شناسایی زودرس این بیماری، باید به برنامه‌های غربالگری و تست‌های پیشگیری مراجعه کرد و از رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم بهره برد.

 

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

به بالای صفحه بردن