درمان های سرطان کولورکتال
در این مقاله با انواع درمان های مختلفی که پزشکان برای افراد مبتلا به سرطان کولورکتال به کار می برند آشنا خواهید شد. برای مشاهده هر یک، از منو زیر استفاده کنید.
فهرست مطالب
نحوه درمان سرطان کولورکتال
در درمان سرطان کولورکتال، پزشکان با تخصص های مختلفی اغلب به شکل یک تیم، با هم کار می کنند تا برنامه درمانی کلی بیمار را ایجاد کنند که معمولاً شامل ترکیبی از انواع مختلف درمان است. برای سرطان کولورکتال، این تیم شامل انکولوژیست پرتودرمانی، جراح، انکولوژیست پزشکی و متخصص گوارش است. تیم های مراقبت از سرطان شامل انواع دیگر متخصصان مراقبت های بهداشتی، مانند دستیاران پزشک، پرستاران، پرستاران انکولوژی، مددکاران اجتماعی، داروسازان، مشاوران، متخصصان تغذیه و غیره هستند.
گزینه ها و توصیه های درمانی به عوامل مختلفی از جمله نوع و مرحله سرطان، عوارض جانبی احتمالی، ترجیحات و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. زمانی را برای درک همه گزینه های درمانی خود اختصاص دهید و حتماً در مورد چیزهایی که نامشخص هستند سؤال بپرسید. با پزشک خود در مورد اهداف هر درمان و آنچه می توانید در حین دریافت درمان انتظار داشته باشید صحبت کنید. این نوع گفتگوها “تصمیم گیری مشترک” نامیده می شود. تصمیم گیری مشترک زمانی است که شما و پزشکان تان با هم در تعامل هستید تا درمان هایی را انتخاب کنید که متناسب با اهداف شما باشد. تصمیم گیری مشترک به ویژه در خصوص سرطان کولورکتال بسیار حائز است زیرا گزینه های درمانی مختلفی وجود دارد.
مطالعات نشان داده اند که این رویکردهای درمانی مختلف بدون در نظر گرفتن سن بیمار مزایای مشابهی را ارائه می دهند. با این حال، افراد مسن ممکن است چالش های درمانی منحصر به فردی داشته باشند.
به منظور تطبیق درمان برای هر بیمار، تمام تصمیمات درمانی باید عوامل زیر را در نظر بگیرند:
- شرایط پزشکی بیمار
- سلامت کلی بیمار
- عوارض جانبی احتمالی طرح درمان
- سایر داروهایی که بیمار از قبل مصرف می کند
- وضعیت تغذیه و حمایت اجتماعی بیمار
انواع متداول درمان های مورد استفاده برای سرطان کولورکتال در زیر توضیح داده شده است، و سپس یک طرح کلی از گزینه های درمانی فهرست شده بر اساس مرحله ارائه می شود. برنامه مراقبتی شما ممکن است شامل درمان علائم سرطان کولورکتال و عوارض جانبی نیز باشد که بخش مهمی از مراقبت از سرطان به شمار می رود.
- عمل جراحی
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
- درمان هدفمند
- ایمونوتراپی
- اثرات فیزیکی، اجتماعی و عاطفی سرطان
- درمان بر اساس مرحله سرطان کولورکتال
- بهبودی و احتمال عود
- اگر درمان مؤثر واقع نشد
عمل جراحی سرطان کولورکتال
جراحی، شامل برداشتن تومور و برخی از بافت های سالم اطراف آن است. این رایج ترین شکل درمان برای سرطان کولورکتال است. بخش سالمی از روده یا رکتوم و غدد لنفاوی مجاور نیز طی جراحی برداشته خواهند شد.
در حالی که هم جراحان عمومی و هم متخصصان ممکن است جراحی کولورکتال را انجام دهند، بسیاری از افراد با متخصصانی که آموزش و تجربه بیشتری در جراحی کولورکتال دارند، صحبت می کنند. دو گروه فوق تخصصی در ایران وجود دارند که تجربه و مهارت بیشتری برای جراحی تومور رکتوم دارند:
- الف) جراح فلوشیپ کولورکتال Colorectal surgeon ، پزشکی که برای درمان بیماری های کولون، رکتوم و مقعد آموزش های بیشتری دیده است.
- ب) جراح انکولوژیست Surgical oncologist ، پزشکی است که در درمان سرطان با استفاده از جراحی تخصص بیشتری دارد.
گزینه های جراحی برای سرطان کولورکتال عبارتند از:
- جراحی باز. در این روش عمل برداشتن بافت سرطانی و روده مجاور از طریق یک برش جراحی اغلب در زیر شکم استفاده می شود، این روش طرفداران خود را دارد و بسیاری از جراحان از این روش استفاده می کنند.
- جراحی لاپاروسکوپی. برخی از پزشکان ممکن است بتوانند جراحی لاپاراسکوپی سرطان کولورکتال را انجام دهند. با استفاده از این تکنیک، در حالی که بیمار تحت بیهوشی است، چندین دوربین به داخل شکم منتقل می شود. برش ها کوچکتر هستند و زمان بهبودی اغلب کمی کوتاهتر از جراحی استاندارد کولون است. جراحی لاپاراسکوپی به شرطی که به درستی انجام شود، به اندازه جراحی کولون معمولی در از بین بردن سرطان موثر است. جراحانی که عمل جراحی لاپاراسکوپی را انجام می دهند باید به طور ویژه آموزش دیده باشند.
- کولوستومی برای سرطان رکتوم. بیمار مبتلا به سرطان رکتوم ممکن است نیاز به کولوستومی داشته باشد. این یک دهانه جراحی یا استوما است که از طریق آن کولون (روده) به سطح شکم متصل می شود تا مسیری برای خروج مدفوع از بدن فراهم کند. مدفوع سپس، در کیسه ای که بیمار می پوشد جمع آوری می شود. گاهی اوقات، کولوستومی فقط موقتی است تا رکتوم بهبود یابد، اما ممکن است دائمی باشد. با تکنیک های مدرن جراحی و استفاده از پرتودرمانی و شیمی درمانی قبل از جراحی در صورت نیاز، اکثر افرادی که درمان سرطان رکتوم را دریافت می کنند، نیازی به کولوستومی دائمی ندارند.
عوارض جانبی جراحی سرطان کولورکتال
قبل از جراحی، با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد عوارض جانبی احتمالی جراحی خاصی که خواهید داشت صحبت کنید و بپرسید که چگونه می توان از عوارض جانبی پیشگیری کرد. به طور کلی از عوارض جراحی می توان به درد و حساسیت در ناحیه عمل اشاره کرد. جراحی همچنین ممکن است منجر به یبوست یا اسهال شود که معمولاً پس از مدتی برطرف می شود. افرادی که کلستومی انجام می دهند ممکن است در اطراف استوما دچار تحریک پوستی شوند. اگر نیاز به کولوستومی دارید، پزشک، پرستار یا یک درمانگر استومی که متخصص مراقبت از کولوستومی است، می تواند نحوه تمیز کردن ناحیه و جلوگیری از عفونت را به شما آموزش دهد.
پرتودرمانی سرطان کولورکتال
پرتودرمانی یا رادیوتراپی به بکارگیری اشعه ایکس با انرژی بالا برای از بین بردن سلول های سرطانی اطلاق می گردد. معمولاً برای درمان سرطان رکتوم از پرتودرمانی استفاده می شود، زیرا این نوع تومور تمایل به عود در نزدیکی محل شروع اولیه دارد و به کمک رادیوتراپی می توان از عود در محل اولیه (عود موضعی) پیشگیری کرد و تاثیر مثبت رادیوتراپی در این خصوص، از شیمی درمانی بیشتر است. پزشکی که در انجام پرتودرمانی برای درمان سرطان تخصص دارد، رادیوانکولوژیست نامیده می شود. یک برنامه پرتودرمانی معمولاً شامل تعداد مشخصی از جلسات درمانی است که در یک بازه زمانی معین انجام می شود.
پرتودرمانی خارجی. در پرتودرمانی خارجی از دستگاهی برای ارسال اشعه ایکس به محل سرطان استفاده می شود. پرتودرمانی معمولاً 5 روز در هفته به مدت چند هفته انجام می شود.
پرتودرمانی استریوتاکتیک. پرتودرمانی استریوتاکتیک نوعی پرتودرمانی خارجی است که در صورت گسترش سرطان کولورکتال به کبد یا ریه ممکن است مورد استفاده قرار گیرد. این نوع پرتودرمانی دوز دقیق و بزرگی از پرتو را به یک منطقه کوچک هدایت می کند. این تکنیک می تواند منجر به علاج کامل بیماری در کبد و ریه شود. با این حال، همه سرطان هایی که به کبد یا ریه ها گسترش یافته اند را نمی توان با این روش درمان کرد.
انواع دیگر پرتودرمانی. برای برخی افراد، تکنیک های تخصصی پرتودرمانی، مانند پرتودرمانی حین عمل یا براکی تراپی، ممکن است به خلاص شدن از نواحی کوچک سرطانی که با جراحی قابل برداشتن نیستند، کمک کند، متاسفانه در حال حاضر (سال 1402) پرتودرمانی حین عمل برای تومور رکتوم و کولون در ایران در دسترس نیست؛ اما براکی تراپی، شامل استفاده از مواد رادیواکتیو در دستگاههای خاص، قابل انجام است و اطلاعات خوبی در مورد تأثیر این روش در دسترس است.
پرتودرمانی برای سرطان رکتوم. برای سرطان رکتوم، پرتودرمانی ممکن است قبل از جراحی استفاده شود که به آن درمان نئوادجوانت می گویند، تا تومور را کوچک کند و برداشتن آن آسان تر شود. همچنین ممکن است پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده استفاده شود. شیمی درمانی اغلب همزمان با پرتودرمانی برای افزایش اثربخشی پرتودرمانی انجام می شود. به این روش کمورادیوتراپی می گویند.
پرتودرمانی همزمان با شیمی درمانی (کمورادیوتراپی)، اغلب در سرطان رکتوم قبل از جراحی، برای جلوگیری از کولوستومی (خروج مدفوع از پوست به داخل کیسه) و نیز کاهش احتمال عود سرطان استفاده می شود. چندین مطالعه نشان می دهد که کمورادیوتراپی قبل از عمل جراحی بهتر عمل می کند و عوارض جانبی کمتری نسبت به همین روش (کمورادیوتراپی) پس از جراحی دارد. مزایای عمده این روش شامل کاهش میزان بازگشت سرطان در ناحیه ای است که شروع شده (کاهش عود موضعی)، کاهش نیاز به تعبیه کولوستومی دائمی و کاهش مشکلات مرتبط با زخم روده ای ناشی از پرتودرمانی است.
پرتودرمانی برای سرطان رکتوم معمولاً 5.5 هفته قبل از جراحی انجام می شود.
رویکرد جدیدتری برای سرطان رکتوم در حال حاضر برای بیماران خاص مورد استفاده قرار می گیرد که به آن درمان نئوادجوانت کامل (توتال) TNT: Total Neoadjuvant Therapy می گویند. در این پروتوکل TNT، هم شیمی درمانی و هم کمورادیوتراپی (که جمعا حدود 6 ماه به طول می انجامد) قبل از جراحی انجام می شود.
عوارض جانبی پرتودرمانی سرطان کولورکتال
با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی پرتودرمانی خود صحبت کنید. عوارض جانبی پرتودرمانی ممکن است شامل خستگی، واکنش های خفیف پوستی، ناراحتی معده و حالات شبه اسهالی (مدفوع آبکی) باشد. اکثر عوارض جانبی بلافاصله پس از پایان درمان از بین می روند.
همچنین ناباروری در خانمها ممکن است پس از پرتودرمانی لگن رخ دهد. قبل از شروع درمان، با پزشک خود در مورد احتمال تاثیر این درمان بر سلامت جنسی و باروری و گزینه های موجود برای حفظ باروری صحبت کنید.
درمان های دارویی سرطان کولورکتال
برنامه درمانی ممکن است شامل داروهایی برای از بین بردن سلول های سرطانی باشد. دارو ممکن است به شکل خوراکی یا از طریق جریان خون تجویز شود تا به سلول های سرطانی در سراسر بدن برسد. هنگامی که دارویی به این روش تجویز می شود، درمان سیستمیک نامیده می شود.
روش تجویز داروها اغلب از طریق یک لوله وریدی (IV) که با استفاده از یک سوزن در ورید قرار داده می شود یا به شکل یک قرص یا کپسول (به شکل خوراکی) است.
انواع درمان های سیستمیک مورد استفاده برای سرطان کولورکتال عبارتند از:
- شیمی درمانی
- تارگت تراپی یا درمان هدفمند
- ایمنی درمانی یا ایمونوتراپی
هر یک از این نوع درمان ها در ادامه با جزئیات بیشتری مورد بحث قرار گرفته است. یک فرد ممکن است یک نوع دارو را در یک زمان یا ترکیبی از داروها را به طور همزمان دریافت کند. این گزینه ها همچنین می توانند به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی که شامل جراحی و یا پرتودرمانی است، تجویز شوند.
داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان به طور مداوم در حال ارزیابی هستند. صحبت با پزشک خود اغلب بهترین راه برای آگاهی از داروهای تجویز شده برای شما، هدف آنها و عوارض جانبی یا تداخلات احتمالی آنها با سایر داروها است.
همچنین مهم است که در صورت مصرف هرگونه دارو یا مکمل دیگر با نسخه یا بدون نسخه، به پزشک خود اطلاع دهید.داروهای گیاهی، مکمل ها و سایر داروها می توانند با داروهای سرطان تداخل داشته باشند و باعث عوارض جانبی ناخواسته یا کاهش اثربخشی شوند.
شیمی درمانی سرطان کولورکتال
شیمی درمانی به بکارگیری داروها برای از بین بردن سلول های سرطانی اطلاق می گردد که معمولاً از طریق جلوگیری از رشد، تقسیم و ساخت سلول های سرطانی عمل می کنند.
یک برنامه شیمی درمانی معمولاً شامل تعداد مشخصی از چرخه های دارویی در یک بازه زمانی معین است. یک بیمار ممکن است یک دارو را در یک زمان دریافت کند، یا ترکیبی از داروهای مختلف را به طور همزمان دریافت کند.
شیمی درمانی ممکن است پس از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده انجام شود. برای اغلب افراد مبتلا به سرطان رکتوم، پزشک قبل از جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی را انجام می دهد تا اندازه تومور رکتوم را کاهش دهد و احتمال بازگشت سرطان را کاهش دهد.
بسیاری از داروها توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) برای درمان سرطان کولورکتال تایید شده اند. پزشک ممکن است یک یا چند دارو را در زمان های مختلف در طول درمان تجویز کند. گاهی اوقات آنها با داروهای درمان هدفمند ترکیب می شوند (به «درمان هدفمند» در ادامه مراجعه کنید).
- کاپسیتابین (Xeloda)
- فلوئورواوراسیل (5-FU)
- Irinotecan (Camptosar)
- اگزالیپلاتین (Eloxatin)
برخی از برنامه های درمانی رایج با استفاده از این داروها عبارتند از:
- 5-FU به تنهایی
- 5-FU با لوکوورین (اسید فولینیک)، دارویی که اثربخشی 5-FU را بهبود می بخشد.
- کاپسیتابین، شکل خوراکی 5-FU به تنهایی
- 5-FUبا لوکوورین و اگزالیپلاتین به نام رژیم FOLFOX
- 5-FUبا لوکوورین و ایرینوتکان به نام رژیم FOLFIRI
- Irinotecan به تنهایی
- 5-FU با لوکوورین، اگزالیپلاتین و ایرینوتکان به نام رژیم FOLFOXIRI
- XELOX/CAPEOX: کاپسیتابین با اگزالیپلاتین
- ممکن است استفاده از یک درمان هدفمند مثل بواسیزوماب (آواستین)، ستوکسیماب (اربیتوکس)، یا پانیتوموماب (وکتیبیکس) همراه با شیمی درمانی توصیه شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی سرطان کولورکتال
شیمی درمانی ممکن است باعث استفراغ، حالت تهوع، اسهال، زخم های دهانی یا نوروپاتی (گزگز یا بی حسی در پاها یا دست ها) شود. با این حال، داروهایی برای جلوگیری از این عوارض جانبی در دسترس هستند. بیماران ممکن است به طور غیرعادی خستگی مفرط یا کسالت را تجربه کنند و خطر ابتلا به عفونت در آنها افزایش یابد. ریزش موی عمده در بسیاری از داروهایی است که برای درمان سرطان کولورکتال استفاده می شود، شایع نیست اگرچه در برنامه های شیمی درمانی که شامل ایرینوتکان می باشد، این عارضه شایع تر است.
اگر عوارض جانبی به طور ویژه ای غیرقابل تحمل باشند، ممکن است دوز دارو کاهش یابد یا یک جلسه درمان به تعویق بیفتد. اگر شیمی درمانی دریافت می کنید، باید به طور مرتب با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد هر گونه عوارض جانبی صحبت کنید و از علائم و عوارض جانبی که پزشک باید فوراً در مورد آنها مطلع باشد، آگاه باشید. عوارض جانبی شیمی درمانی معمولاً پس از پایان درمان از بین می رود.
تارگت تراپی سرطان کولورکتال
درمان هدفمند یا تارگت تراپی، درمانی است که ژن ها، پروتئین ها یا محیط بافتی خاصی از سرطان که به رشد و بقای سرطان کولورکتال کمک می کنند را مورد هدف قرار می دهد. این نوع درمان از رشد و گسترش سلول های سرطانی جلوگیری می کند و آسیب به سلول های سالم را محدود می کند.
همه تومورها اهداف یکسانی ندارند. برای یافتن موثرترین درمان، پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای شناسایی ژن ها، پروتئین ها و سایر عوامل خطر سرطان کولورکتال در تومور شما انجام دهد. این به پزشکان کمک می کند تا هر زمان که ممکن است هر بیمار را با موثرترین درمان بهبود بخشند. علاوه بر این، مطالعات تحقیقاتی برای یافتن اطلاعات بیشتر در مورد اهداف مولکولی خاص و درمان های جدید برای آنها ادامه دارد. این داروها در درمان سرطان کولورکتال اهمیت بیشتری پیدا می کنند.
مطالعات نشان داده اند که بیماران مسن تر می توانند از درمان های هدفمند، به اندازه بیماران جوان تر، بهره مند شوند. علاوه بر این، عوارض جانبی مورد انتظار معمولا در بیماران مسن و جوان قابل کنترل است.
برای سرطان کولورکتال، درمان های هدفمند زیر ممکن است به کار گرفته شوند:
درمان آنتی آنژیوژنز یا ضد رگ زایی. درمان آنتی آنژیوژنز بر توقف رگ زایی متمرکز است که فرآیند ساخت رگ های خونی جدید در تومور را متوقف می سازد. از آنجایی که یک تومور برای رشد و گسترش به مواد مغذی وارد شده توسط رگ های خونی نیاز دارد، هدف از درمان های ضد رگ زایی، گرسنگی دادن به تومور است.
- بواسیزوماب (آواستین). هنگامی که بواسیزوماب همراه با شیمی درمانی داده می شود، می تواند به افراد مبتلا به سرطان کولورکتال پیشرفته کمک کند که عمر طولانی تری داشته باشند. در سال 2004، FDA بواسیزوماب را همراه با شیمی درمانی به عنوان اولین درمان یا درمان خط اول برای سرطان پیشرفته روده بزرگ تأیید کرد. مطالعات اخیر نشان داده است که به عنوان درمان خط دوم همراه با شیمی درمانی نیز موثر است. دو داروی مشابه بواسیزوماب، بواسیزوماب-اووب (مواسی) و بواسیزوماب-بوزر (زیرابف) وجود دارد که توسط FDA برای درمان سرطان پیشرفته روده بزرگ تایید شده است. اینها بیوسیملار نامیده می شوند.
- Regorafenib (Stivarga). این دارو برای درمان افراد مبتلا به سرطان کولورکتال متاستاتیک که قبلاً انواع خاصی از شیمی درمانی و سایر درمان های هدفمند را دریافت کرده اند استفاده می شود.
- Ziv-aflibercept (Zaltrap) و ramucirumab (Cyramza). هر یک از این داروها را می توان با شیمی درمانی FOLFIRI به عنوان خط دوم درمان سرطان کولورکتال متاستاتیک ترکیب کرد.
مهارکننده های گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی (EGFR). محققان دریافته اند که داروهایی که EGFR را مسدود می کنند ممکن است برای متوقف کردن یا کند کردن رشد سرطان روده بزرگ مؤثر باشند.
- Cetuximab (Erbitux)
- پانیتوموماب (Vectibix)
البته مطالعات اخیر نشان می دهد که cetuximab و panitumumab برای تومورهایی که تغییرات خاصی به نام جهش یا تغییر در ژنی به نام RAS دارند، به خوبی کار نمی کنند. انجمن انکولوژی امریکا ASCO توصیه می کند که تمام افراد مبتلا به سرطان کولورکتال متاستاتیک که ممکن است یک مهار کننده EGFR دریافت کنند، تومورهای خود را برای جهش های ژن RAS و RAF آزمایش کنند. اگر تومور دارای فرم جهش یافته ژن RAS یا یک جهش خاص BRAF به نام V600E باشد، ASCO توصیه می کند که مهارکننده های EGFR را دریافت نکنند.
درمان های هدفمند ترکیبی. برخی از تومورها دارای یک جهش خاص به نام BRAF V600E هستند که با آزمایش تایید شده توسط FDA قابل تشخیص است. دسته ای از درمان های هدفمند به نام مهارکننده های BRAF را می توان برای درمان تومورهای دارای این جهش استفاده کرد. ترکیبی با استفاده از مهار کننده BRAF و Cetuximab به نام Braftovi ممکن است برای درمان افراد مبتلا به سرطان کولورکتال متاستاتیک با این جهش که حداقل یک دوره درمان قبلی را دریافت کرده‌اند، استفاده شود.
درمان با هدف HER2 (به روز شده در 01/2023). برخی از تومورها پروتئینی به نام HER2 را بیان می کنند که می تواند توسط داروهای خاص مورد هدف قرار گیرد. اگر این اتفاق بیفتد، سرطان HER2 مثبت نامیده می شود. برای افراد مبتلا به سرطان کولورکتال پیشرفته HER2 مثبت، درمان با ترکیبی از توکاتینیب (Tukysa) و تراستوزوماب (Herceptin و سایر نام های تجاری) ممکن است یک گزینه باشد. این ترکیب تنها در صورتی قابل استفاده است که هیچ جهشی در ژن RAS وجود نداشته باشد، و جراحی یک گزینه درمانی نبوده و شیمی درمانی کار خود را متوقف کرده باشد و/یا عوارض جانبی ایجاد کند که نیاز به توقف درمان دارد. همچنین به نظر می رسد که درمان های هدفمند HER2 بر تومورهای دارای جهش PIK3CA به خوبی اثر نمی کنند، بنابراین اگر سرطان شما این مورد را دارد، با پزشک خود مشورت کنید که آیا درمان با هدف HER2 برای شما مناسب است یا خیر.
درمان تومور-آگنوستیک. لاروترکتینیب (Vitrakvi) و انترکتینیب (Rozlytrek) انواعی از درمان های هدفمند هستند که مختص نوع خاصی از سرطان نیستند اما بر روی یک تغییر ژنتیکی خاص به نام فیوژن NTRK تمرکز دارند. این نوع تغییر ژنتیکی نادر است اما در طیف وسیعی از سرطان ها از جمله سرطان کولورکتال یافت می شود. این داروها به عنوان درمان سرطان کولورکتال که متاستاتیک است یا با جراحی قابل برداشتن نیست و با درمان های دیگر بدتر شده است، تایید شده است.
عوارض جانبی درمان های هدفمند سرطان کولورکتال
با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی یک داروی خاص و نحوه مدیریت آنها صحبت کنید. عوارض جانبی درمان های هدفمند می تواند شامل بثورات پوستی روی صورت و نیم تنه بالایی بدن باشد که با درمان های مختلف قابل پیشگیری یا کاهش است.
ایمونوتراپی سرطان کولورکتال
ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی با بهبود توانایی سیستم ایمنی بدن از سیستم دفاعی طبیعی بدن برای مقابله با سرطان برای حمله به سلول های سرطانی استفاده می کند.
مهارکننده های چک پوینت نوع مهمی از ایمونوتراپی هستند که برای درمان سرطان کولورکتال استفاده می شود.
- پمبرولیزوماب (کیترودا). پمبرولیزوماب PD-1 را هدف قرار می دهد که گیرنده ای روی سلول های تومور است و از مخفی شدن سلول های تومور از سیستم ایمنی جلوگیری می کند. پمبرولیزوماب برای درمان سرطان های کولورکتال غیرقابل برداشت یا متاستاتیک که دارای یک ویژگی مولکولی به نام (MSI-H) یا (dMMR) هستند استفاده می شود. غیر قابل برداشت به این معنی است که جراحی یک گزینه نیست.
- Nivolumab (Opdivo). نیولوماب برای درمان افراد بالای 12 سال که سرطان کولورکتال متاستاتیک MSI-H یا dMMR داشته و پس از درمان با شیمی درمانی با فلوروپیریمیدین (مانند کپسیتابین و فلوئورواوراسیل)، اگزالی پلاتین و ایرینوتکان رشد کرده یا گسترش یافته است، استفاده می شود..
- Dostarlimab (جمپرلی). Dostarlimab یک مهارکننده PD-1 است. ممکن است برای درمان سرطان های عود کننده یا متاستاتیک کولورکتال که دارای dMMR هستند استفاده شود.
- ترکیب Nivolumab و ipilimumab (Yervoy). این ترکیب نیز برای درمان افراد بالای 12 سال که سرطان کولورکتال متاستاتیک MSI-H یا dMMR داشته و پس از درمان با شیمی درمانی با فلوروپیریمیدین (مانند کپسیتابین و فلوئورواوراسیل)، اگزالی پلاتین و ایرینوتکان رشد کرده یا گسترش یافته است، استفاده می شود.
عوارض جانبی ایمونوتراپی سرطان کولورکتال
انواع مختلف ایمونوتراپی می تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند. شایع ترین عوارض جانبی ایمونوتراپی ممکن است شامل خستگی، بثورات پوستی، اسهال، تهوع، تب، درد عضلانی، درد استخوان، درد مفاصل، درد شکم، خارش، استفراغ، سرفه، کاهش اشتها و تنگی نفس باشد.
ایمونوتراپی می تواند خطر التهاب در اندام های مختلف بدن شما را افزایش دهد. با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی ایمونوتراپی توصیه شده برای شما و اینکه چه اقداماتی باید انجام دهید، صحبت کنید.
پیامدهای فیزیکی، عاطفی و اجتماعی سرطان کولورکتال
سرطان و درمان آن منجر به بروز علائم جسمانی و عوارض جانبی و همچنین پیامدهای عاطفی، اجتماعی و مالی می شود. مدیریت همه این اثرات، مراقبت تسکینی یا مراقبت حمایتی نامیده می شود. این بخش مهمی از درمان شما محسوب می گردد که همراه با درمان هایی برای کند کردن، متوقف کردن یا از بین بردن سرطان ارائه می شود.
مراقبت تسکینی بر بهبود احساسات شما در طول درمان با مدیریت علائم و حمایت از شما و خانواده تان با سایر نیازهای غیر پزشکی تمرکز دارد. هر فردی، صرف نظر از سن یا نوع و مرحله سرطان، ممکن است این نوع مراقبت را دریافت کند و اغلب زمانی بهترین نتیجه را دارد که بلافاصله پس از تشخیص سرطان شروع شود. افرادی که مراقبت های تسکینی را همزمان با درمان سرطان دریافت می کنند، اغلب علائم شدید کمتری را تجربه میکنند، کیفیت زندگی بهتری دارند و از درمان رضایت بیشتری دارند.
درمان های تسکینی بسیار متفاوت هستند و اغلب شامل مصرف دارو، تغییرات تغذیه ای، تکنیک های آرامسازی، حمایت عاطفی و معنوی و سایر درمان ها می باشند. همچنین ممکن است درمان های تسکین دهنده مشابه درمان هایی که برای رهایی سرطان است، مانند شیمی درمانی، جراحی یا پرتودرمانی دریافت کنید. پیش از شروع درمان، با پزشک خود در مورد اهداف هر درمان در برنامه درمانی توصیه شده صحبت کنید.
درمان سرطان کولورکتال بر اساس استیج یا مرحله
ممکن است برای هر استیج یا مرحله از سرطان کولورکتال درمان های مختلفی توصیه شود. گزینه های کلی بر اساس مرحله در ادامه توضیح داده شده است. پزشک شما با شما همکاری خواهد کرد تا یک برنامه درمانی خاص بر اساس تشخیص و نیازهای خاص شما ایجاد کند. آزمایشات بالینی نیز ممکن است یک گزینه درمانی برای هر مرحله باشد.
به طور کلی، مراحل 0، 1، 2 و 3 اغلب با جراحی و سایر درمانهای کمکی قابل علاج هستند. شیمی درمانی در بیماران مبتلا به سرطان کولون و رکتوم استیج 3 و برخی بیماران مبتلا به استیج 2 ، پس از جراحی انجام می شود، تا شانس از بین بردن بیماری را افزایش دهند. افراد مبتلا به سرطان رکتوم در استیج 2 و 3 پرتودرمانی را نیز با شیمی درمانی اغلب قبل از جراحی دریافت خواهند کرد. استیج 4 اغلب قابل درمان نیست، اما قابل کنترل است و رشد سرطان و علائم بیماری را می توان مدیریت کرد، البته اگر Stage 4 زود تشخیص داده شود ممکن است قابل درمان (قابل علاج) باشد.
استیج 0 سرطان کولورکتال
درمان معمول، پولیپکتومی یا برداشتن پولیپ در طی کولونوسکوپی است. هیچ جراحی اضافی وجود ندارد مگر اینکه پولیپ در طی کولونوسکوپی به طور کامل برداشته نشده باشد که در این صورت با جراحی می توان آن را برداشت.
استیج 1 سرطان کولورکتال
برداشتن تومور و غدد لنفاوی با جراحی معمولا تنها درمان مورد نیاز است.
استیج 2 سرطان کولورکتال
جراحی اغلب اولین درمان است. افراد مبتلا به سرطان کولورکتال مرحله دوم باید با پزشک خود در مورد اینکه آیا پس از جراحی به درمان بیشتری نیاز است یا خیر صحبت کنند زیرا در برخی موارد ممکن است شیمی درمانی کمکی توصیه شود. شیمی درمانی کمکی درمان پس از عمل جراحی با هدف از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده است. ASCO شیمی درمانی کمکی را برای بسیاری از افراد مبتلا به سرطان کولون مرحله دوم توصیه نمی کند. نرخ درمان برای جراحی به تنهایی بسیار خوب است، و مزایای محدودی از درمان اضافی برای بسیاری از افراد مبتلا به این مرحله از سرطان روده بزرگ وجود دارد. با این حال، شیمی درمانی کمکی ممکن است برای برخی از تومورهایی که دارای ویژگی هایی هستند که نشان دهنده خطر بالای عود است، انجام شود. با پزشک خود در مورد خطرات و مزایای شیمی درمانی کمکی صحبت کنید.
برای استیج 2 سرطان رکتوم، پرتودرمانی معمولاً همراه با شیمی درمانی، و قبل از جراحی انجام می شود. ممکن است پس از جراحی نیز شیمی درمانی اضافی انجام شود.
استیج 3 سرطان کولورکتال
درمان معمولاً شامل برداشتن تومور با جراحی و سپس شیمی درمانی کمکی است. کارآزمایی بالینی نیز ممکن است یک گزینه باشد. طول مدت درمان کمکی به خطر عود (بر اساس ویژگی های سرطانی که در جراحی برداشته شده است) بستگی دارد. در تعیین مدت درمان، دستورالعمل‌های اخیر ASCO یک رویکرد تصمیم گیری مشترک را توصیه می کند که ویژگی ها، ارزش ها و ترجیحات بیمار و سایر عوامل را در نظر می گیرد و شامل بحث در مورد پتانسیل منافع و خطرات آسیب مرتبط با طول مدت است.
برای سرطان رکتوم، مرحله 3 پرتودرمانی همراه با شیمی درمانی قبل از جراحی انجام می شود. شیمی درمانی کمکی بعد از جراحی نیز کمک کننده است.
سرطان کولورکتال متاستاتیک (استیج 4)
اگر سرطان از جایی که شروع شده به قسمت دیگری از بدن گسترش یابد، پزشکان آن را سرطان متاستاتیک می نامند. سرطان کولورکتال می تواند به اندام های دوردست مانند کبد، ریه ها، غدد لنفاوی، تخمدان ها و بافتی به نام صفاق که شکم را می پوشاند گسترش یابد. اگر این اتفاق افتاد، با پزشکانی که تجربه درمان این مرحله از سرطان را دارند صحبت کنید. البته پزشکان می توانند نظرات متفاوتی در مورد بهترین برنامه درمانی استاندارد داشته باشند.
برنامه درمانی شما ممکن است شامل ترکیبی از شیمی درمانی، درمان هدفمند، ایمونوتراپی، جراحی و پرتودرمانی باشد که می تواند برای کاهش سرعت گسترش بیماری و کوچک کردن تومور سرطانی مورد استفاده قرار گیرد. مراقبت تسکینی نیز برای کمک به کاهش علائم سرطان و عوارض جانبی درمان مهم خواهد بود.
برای استیج 4 سرطان کولورکتال، جراحی (برای برداشتن بخشی از روده بزرگ که سرطان از آنجا شروع شده) اغلب توصیه نمی شود، اما ممکن است به رفع انسداد روده بزرگ یا سایر مشکلات مرتبط با سرطان کمک کند. همچنین ممکن است از جراحی برای برداشتن بخش هایی از سایر اندام های حاوی سرطان استفاده شود که رزکسیون نامیده می شود و اگر مقدار محدودی سرطان به یک اندام مانند کبد یا ریه گسترش یابد، می تواند برخی افراد را درمان کند.
برای افراد مبتلا به سرطان کولورکتال متاستاتیک که دارای dMMR یا MSI-H نیستند و نمی توانند در ابتدا با جراحی درمان شوند، شروع با شیمی درمانی FOLFOX، FOLFIRI یا CAPOX توصیه می شود. برای برخی از افراد، FOLFOXIRI ممکن است به جای آن توصیه شود.
برای افراد مبتلا به سرطان کولورکتال سمت چپ که dMMR/MSI-H نیست و هیچ جهشی در ژن RAS، ژن BRAF یا HER2 ندارد، درمان باید با یک مهارکننده EGFR همراه با یک رژیم شیمی درمانی با استفاده از دو دارو آغاز شود.
برای افراد مبتلا به سرطان کولورکتال متاستاتیک با dMMR یا MSI-H، ASCO شروع درمان با ایمونوتراپی با استفاده از پمبرولیزوماب را توصیه می کند.
اگر سرطان با درمان اولیه متوقف نشود و سرطان دارای جهش BRAF V600E باشد، ممکن است درمان های هدفمند ترکیبی با استفاده از انکورافنیب به همراه ستوکسیماب توصیه شود.
اگر سرطان کولورکتال به صفاق گسترش یافته باشد، ممکن است جراحی برای کاهش اندازه تومورها همراه با شیمی درمانی توصیه شود.
اگر سرطان کولورکتال بطور محدود و فقط به کبد گسترش یافته باشد و جراحی تومور کبد امکان پذیر باشد – چه قبل چه بعد از شیمی درمانی – احتمال درمان کامل (علاج) وجود دارد. حتی زمانی که درمان سرطان امکان پذیر نباشد، جراحی ممکن است ماه ها یا حتی سال ها به عمر فرد بیفزاید. در این موارد جراحی با شیمی درمانی ترکیب می شود.
تعیین اینکه چه کسی می تواند از جراحی برای سرطانی که به کبد گسترش یافته است سود ببرد، اغلب یک فرآیند پیچیده است و چندین پزشک با تخصص های مختلف برای برنامه ریزی بهترین گزینه درمانی با هم مشورت می کنند. اگر جراحی برای سرطان کولورکتال که به کبد گسترش یافته است گزینه ای نباشد، ممکن است به جای آن پرتودرمانی ارائه شود.
رمیسیون و احتمال عود
رمیسیون یا پسرفت علائم بیماری زمانی اتفاق می افتد که سرطان در بدن قابل تشخیص نباشد و هیچ علامتی نیز وجود نداشته باشد. این وضعیت را می توان «عاری از شواهد بیماری» (یا NED: No Evidence of Disease) نیز نامید.
پسرفت علائم بیماری ممکن است موقتی یا دائمی باشد. این عدم اطمینان سبب می شود که بسیاری از افراد نگران بازگشت یا عود سرطان باشند. در حالی که بسیاری از پسرفت های علائم، دائمی هستند، اما بسیار حائز اهمیت است که با پزشک خود در مورد احتمال بازگشت سرطان صحبت کنید. درک خطر عود و گزینه های درمانی به شما کمک می کند که در صورت بازگشت سرطان آمادگی و سرعت عمل بیشتری داشته باشید.
اگر سرطان پس از درمان اولیه عود کند، سرطان عود کننده یا ریکارنت نامیده می شود. سرطان ممکن است در همان نقطه قبلی (به نام عود موضعی)، نزدیک به آن (عود منطقه ای)، یا در نقطه ای دیگری (عود دور دست) عود کند.
اگر عود سرطان از هر نوعی اتفاق بیفتد، دوباره یک سری آزمایش و تصویربرداری (مثل CT یا MRI و …) باید انجام شود تا هرچه بیشتر در مورد آن اطلاعات کسب شود. پس از انجام این آزمایشات، شما و پزشک تان در مورد گزینه های درمانی صحبت خواهید کرد. اغلب، برنامه درمانی شامل درمان هایی است که در بالا توضیح داده شد، از جمله جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، ایمونوتراپی، یا درمان هدفمند، اما ممکن است در ترکیب متفاوتی به کار گرفته شوند و آن به ویژگی های مولکولی سرطان و به طور کلی نحوه عملکرد بدن شما بستگی دارد. به طور کلی، گزینه های درمانی برای سرطان عود کننده، همان گزینه های درمان سرطان متاستاتیک است. هر طرح درمانی را که انتخاب کنید، مراقبت تسکینی برای تسکین علائم و عوارض جانبی بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
افراد مبتلا به سرطان عود کننده گاهی اوقات احساساتی همچون ناباوری یا ترس را تجربه می کنند. از اینرو به شما پیشنهاد می کنیم با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد این احساسات صحبت کنید و در مورد خدمات پشتیبانی قابل ارائه جویا شوید تا به شما در مقابله با این احساسات کمک شود.
