غذاهای مفید بعد از پرتو درمانی
در طول پرتودرمانی، خوب غذا خوردن مهم است. یک رژیم غذایی مناسب در دوران پرتودرمانی، بدن و سیستم دفاعی آن را قوی نگه می دارد و مواد مغذی لازم برای رشد مجدد بافت های سالم را به بدن می دهد.
خوردن غذاهای مفید بعد از پرتو درمانی انرژی را حفظ می کند، به بیماران کمک می کند تا عوارض جانبی تشعشع را تحمل کنند، خطر عفونت را کاهش می دهد و بهبودی را سرعت می بخشد. در ادامه مقاله غذاهای مفید بعد از پرتو درمانی را توضیح خواهیم داد.
غذاهای مفید بعد از پرتو درمانی نی نی سایت
رژیم غذایی سالم به حمایت از سیستم ایمنی بیمار کمک می کند و عوارض جانبی را کاهش می دهد. تشعشع می تواند برای بدن خسته کننده و سخت باشد. تغذیه فرد بیمار به قوی نگه داشتن او کمک می کند تا بتواند درمان مورد نیاز خود را دریافت کند.
با این حال، مواد مغذی و غذاهایی که یک فرد در طول درمان سرطان به آن نیاز دارد، بر اساس فرد، نحوه پاسخ بدن او به پرتو، ناحیه درمان و طول درمان متفاوت است.
در حالی که هیچ رژیم پرتویی یکسانی وجود ندارد، برخی از دستورالعمل ها و نکاتی وجود دارد که می تواند به شما در یافتن بهترین رژیم در طول درمان سرطان کمک کند.
چگونه رژیم غذایی می تواند در طول پرتودرمانی تغییر کند؟
وقتی صحبت از تغذیه سالم به میان می آید، می دانیم که معمولاً به معنای خوردن مقدار زیادی سبزیجات و میوه است.
رژیم غذایی شما در طول تشعشع ممکن است شامل غذاهایی باشد که در حالت عادی نمی‌خورید. به این دلیل که نیازهای بدن شما در طول تابش متفاوت است.
این غیرمعمول نیست که پرتودرمانی انرژی بیمار را از بین ببرد و اشتهای او را کاهش دهد. بسیاری از بیماران حالت تهوع دارند که میل به خوردن را نیز کاهش می دهد. بنابراین نیاز به کالری و پروتئین بیشتر از حد معمول است.
کالری و پروتئین مورد نیاز در طول تابش افزایش می یابد تا به ثابت نگه داشتن وزن کمک کند.
آنچه در طول پرتودرمانی می خورید ترکیبی از طعم خوب و آنچه بدن شما در طول درمان به آن نیاز دارد خواهد بود. در اینجا برخی از مواد غذایی که ممکن است اجزای اصلی رژیم غذایی شما باشد را توضیح خواهیم داد.
کالری
برخی از بیماران پرتودرمانی نیاز به یک رژیم غذایی با کالری بالاتر دارند تا مطمئن شوند که غذایی که می خورند انرژی کافی برای رشد بافت سالم به بدن می رساند. بیماران باید 25 تا 35 کالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مصرف کنند. برای مثال، یک مرد 70 کیلویی باید سعی کند بین 1705 تا 2386 کالری بخورد.
پروتئین
پروتئین به حفظ عضلات کمک می کند و از یک سیستم ایمنی سالم پشتیبانی می کند – هر دو عملکرد حیاتی که در طول تابش مورد نیاز هستند. به همین دلیل است که بسیاری از بیماران پرتودرمانی باید رژیم های پرپروتئین داشته باشند.
بنابراین در حالی که هر گروه غذایی مهم است، پروتئین در طول تشعشع از همه مهمتر است. پروتئین برای رشد، ترمیم بافت بدن و حمایت از سیستم ایمنی استفاده می شود.
ویتامین ها و مواد معدنی
ویتامین ها و مواد معدنی نیز به تقویت سیستم ایمنی کمک می کنند و از ترمیم بافت های سالم حمایت می کنند. اما حتما شما باید با پزشک خود مشورت کنید که آیا مکمل های ویتامین توصیه می شود یا خیر. در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که مصرف برخی مکمل ها و ویتامین ها را در طول پرتودرمانی متوقف کنید.
بنابراین مکمل‌ها می‌توانند راهی مطمئن برای اطمینان از دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی در برخی بیماران خاص تحت پرتودرمانی باشند. با این حال، در صورت مصرف نادرست می توانند مضر باشند و معمولا توصیه می شود از مصرف مکمل های ویتامین E در طول پرتودرمانی خودداری کنید.
غذاهای نرم تر
هنگامی که تابش به سمت دهان یا گلو هدایت می شود، می تواند باعث تحریک و زخم های دهان شود و خوردن برخی غذاها را دشوار می کند. ممکن است لازم باشد غذاهای نرم تری پیدا کنید، آب گوشت اضافه کنید، یا میوه ها و سبزیجات را به شکل اسموتی ترکیب کنید که بتوانید آن را با نی بنوشید.
بنابراین برای بیمارانی که در جویدن و بلع مشکل دارند، رژیم غذایی را فقط به غذاهای نرم محدود کنید.
نفخ و اسهال
گاهی اوقات تشعشعات می تواند باعث نفخ یا مدفوع شل شود و بیماران باید رژیم غذایی خود را برای پرهیز از غذاهای تولید کننده گاز تنظیم کنند. اگر یک عارضه جانبی خاص مورد انتظار باشد، ممکن است پزشک رژیم غذایی کم فیبر را برای کمک به مدیریت اسهال در طول درمان توصیه کند.
رژیم غذایی کم فیبر اغلب باید نرم و عمدتاً پخته شده بدون ادویه‌های اضافه باشد. بیمار می تواند برخی از میوه های خام را بدون دانه یا پوست بخورد.
اصول رژیم غذایی در طول پرتودرمانی
گنجاندن این 5 جزء در یک رژیم غذایی سالم در طول پرتودرمانی، دستوری برای بهبودی سریع با عوارض جانبی کمتر است. پرتودرمانی می تواند نحوه پذیرش برخی غذاها و استفاده از مواد مغذی توسط بدن بیمار را تغییر دهد.
در اینجا دستورالعمل های اساسی برای ایجاد یک رژیم غذایی سالم در حین انجام پرتودرمانی برای درمان سرطان آمده است:
-
به آنچه بدن شما به شما می گوید گوش دهید
اکثر بیماران در طول درمان سرطان عوارض جانبی کمی را تجربه می کنند، در حالی که برخی، تعدادی از عوارض جانبی را تجربه می کنند. عوارض جانبی ممکن است در همان روز یا پس از درمان رخ دهد. رادیوتراپی می تواند با عوارض جانبی مانند بی اشتهایی، تغییرات چشایی، مشکل در جویدن و بلع و مشکلات روده ای مانند اسهال و تهوع همراه باشد.
محل مورد هدف پرتودرمانی می تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند از جمله:
- حالت تهوع / استفراغ
- فقدان اشتها یا ذائقه غذایی
- گاز و نفخ
- زخم های دهان
- مشکل در بلع
- کم آبی بدن
- کاهش وزن
در طول پرتودرمانی برنامه غذایی سختگیرانه نداشته باشید، به بدن خود گوش دهید و رژیم غذایی خود را مطابق با آنچه به شما می گوید تنظیم کنید. ممکن است در یک روز معین فقط نسبت به برخی از غذاها تمایل پیدا کنید. انعطاف پذیر باشید و غذاهایی را که می خورید در طول پرتودرمانی تنظیم کنید.
غذاهای مفید بعد از پرتو درمانی ممکن است شامل تغییر به یک رژیم غذایی ملایم یا اضافه کردن مقدار زیادی غذاهای خوش طعم به وعده های غذایی شما باشد. اگر شروع به تجربه هرگونه عوارض جانبی پرتودرمانی کردید، به پزشک خود اطلاع دهید.
-
یکی دیگر از اجزای یک رژیم غذایی سالم در طول پرتودرمانی، برنامه ریزی از قبل است.
قبل از شروع درمان، وعده های غذایی سالم را در یخچال و فریزر خود تهیه و نگهداری کنید. همیشه تنقلات سالم مورد علاقه خود را در دسترس داشته باشید.
برنامه ریزی از قبل و آماده سازی غذاهای سالم و متنوع باعث می شود حتی اگر بهترین احساس را ندارید، خوب غذا بخورید.
-
وعده های غذایی غنی از مواد مغذی بخورید
خوردن وعده های غذایی غنی از مواد مغذی عاملی برای بهبودی پس از پرتودرمانی است. خوردن وعده‌های غذایی پرکالری و کم‌مغذی، آنچه را که بدن برای بهبودی نیاز دارد، نمی‌دهد و در نتیجه زمان بهبودی را کاهش می‌دهد. غذاهای تازه و رنگارنگ را برای رژیم غذایی خود انتخاب کنید.
هرچه افراد غذاهای رنگارنگ بیشتری بخورند، انواع ویتامین ها و مواد معدنی بیشتری دریافت می کنند. در اینجا لیستی از مواد غذایی وجود دارد:
میوه ها و سبزیجات
در اغلب موارد بهتر است انواع میوه ها و سبزیجات از جمله سبزیجات سبز تیره، قرمز و نارنجی، لوبیا و نخود مصرف کنید. میوه ها و سبزیجات را به نقطه کانونی هر وعده غذایی تبدیل کنید. اگر در خوردن میوه ها و سبزیجات خام مشکل دارید، سعی کنید سبزیجات نرم بخار پز یا پخته شده و میوه های کمپوت شده بخورید. اگر هضم به دلیل گرفتگی یا گاز ناراحت کننده است، مقدار فیبر را در رژیم غذایی تغییر دهید تا ببینید آیا این کمک می کند یا خیر. میوه ها و سبزیجات اغلب سرشار از فیبر هستند و ممکن است منجر به گاز یا مدفوع شل شوند که می توان از آن اجتناب کرد. پس توجه کنید مصرف میوه و سبزی هنگام پرتودرمانی برای برخی انواع کانسرها باید محدود شود.
غلات کامل
غلات کامل شامل برنج قهوه ای، نان های حاوی غلات کامل و بلغور جو دوسر می شود. کینوا یک نوع از غلات کامل است که پروتئین بالایی دارد، فاقد گلوتن است و به راحتی تهیه می شود. می توانید کینوا را جایگزین برنج سفید در وعده های غذایی کنید تا پروتئین دریافتی خود را افزایش دهید. به طور کلی، غلات کامل نسبت به کربوهیدرات های فرآوری شده مانند نان سفید مفیدتر هستند.
پروتئین بدون چربی
انواع غذاهای غنی از پروتئین و کم چرب مصرف کنید که شامل غذاهای دریایی، گوشت و مرغ بدون چربی، ماست یونانی، تخم مرغ، لوبیا، محصولات سویا و آجیل و دانه های بدون نمک است. برخی از محصولات سویا بسیار فرآوری شده هستند و به اندازه سایر انواع سویا برای شما مفید نیستند. ادامام (دانه های سویای جوان در غلاف) انتخاب خوبی برای افزودن سویای سالم به رژیم غذایی شما خواهد بود. توصیه می شود که افراد حداقل 10٪ کالری را از پروتئین ها دریافت کنند و برخی افراد بسته به نوع بیماری ممکن است به درصد بسیار بیشتری نیاز داشته باشند. پزشک شما ممکن است مکمل های نوشیدنی پروتئینی را برای اطمینان از دریافت پروتئین کافی توصیه کند.
-
قوانین را بشکنید.
حفظ یک رژیم غذایی خوب در طول پرتودرمانی ممکن است به معنای کنار گذاشتن قوانین غذایی منظم و ایجاد قوانین جدید وعده غذایی باشد.
وعده های غذایی کوچکتر بخورید.
خوردن وعده‌های غذایی کوچکتر، در مواقعی که عوارض جانبی پرتودرمانی را تجربه می‌کنید، مفید است. خوردن 5 وعده غذایی کوچک در روز به جای خوردن 3 وعده غذایی بزرگ به هضم غذا و جلوگیری از حالت تهوع کمک می کند.
استراحت در حالت نشسته بعد از غذا نیز به هضم مناسب کمک می‌کند. حداقل دو ساعت بعد از غذا دراز نکشید.
از سوی دیگر انواع غذاهای سالمی که می خورید را بر اساس زمان روز محدود نکنید. سنت های معمول زمان صرف غذا را بشکنید. ممکن است تمایل داشته باشید که برای شام، غذاهایی که به عنوان صبحانه میل می کردید را بخورید. اگر تمایلی به خوردن صبحانه در صبح زود ندارید، سعی کنید یک وعده کوچک مرغ و برنج پخته شده یا یک سوپ خامه یا آبگوشت بخورید. در واقع به جای تمرکز بر محدودیت های رژیم غذایی، روی غذاهای مختلفی تمرکز کنید که هنوز هم می توانند خوشمزه و سرگرم کننده باشند.
-
مایعات فراوان بنوشید
مصرف مایعات فراوان یک جنبه مهم از یک رژیم غذایی سالم است. توصیه می شود که افراد روزانه 3-4 لیتر مایعات بنوشند. اگر در طول پرتودرمانی دچار اسهال شوید، نوشیدن آب زیاد اهمیت ویژه ای دارد.
هیدراتاسیون خوب (مصرف مایعات فراوان) سموم را از بدن دفع می کند و عوارض جانبی درمان مانند حالت تهوع، ضعف، تغییرات روده و خستگی را کاهش می دهد. هیدراته ماندن همچنین می تواند به بیمار کمک کند تا دیگر نیازی به سرم درمانی نباشد.
یک بطری آب پر شده را همیشه همراه خود داشته باشید و تا میتوانید بنوشید. برخی از محصولات ژله، پودینگ، بستنی ها و آب میوه ها منابع اضافی هیدراتاسیون هستند، اما مراقب میزان قند آنها باشید.
چند نکته مهم درباره خوردن و آشامیدن در طول پرتودرمانی
غذای خود را به آرامی بجوید. برای خوردن هر وعده غذایی کوچک وقت بگذارید.
برای اطمینان از دریافت کالری کافی در طول پرتودرمانی، از خود بپرسید: «چه چیزی می توانم به این وعده غذایی اضافه کنم تا غنی از مواد مغذی باشد؟» یا در مورد افزودن مواد اضافی که میتوانید داخل یا روی ظروف خود اضافه کنید فکر کنید.
غذاهایی بپزید که بوی خوبی دارند.
نوشیدنی هایی بنوشید که کالری بالایی دارند.
غذاها را در یک محیط آرامش بخش بدون استرس بخورید تا غذا خوردن را به یک تجربه مثبت تبدیل کنید.
در طول پرتودرمانی از چه غذاهایی باید اجتناب کرد؟
غذاهایی که در طول پرتودرمانی باید از مصرف آنها اجتناب کرد یا آنها را کاهش داد عبارتند از:
- غذاهای نمک سود شده (فراوری شده با نمک مثل ماهی دودی یا نمکی)
- قندهای تصفیه شده
- چربی اشباع نشده
- الکل زیاد
مقداری نمک، در حالت ایده آل تصفیه نشده، در همه رژیم ها مورد نیاز است. پزشک یا متخصص تغذیه شما می تواند بر اساس سابقه پزشکی شما میزان مصرف نمک را توصیه کند.
علاوه بر غذاهایی که باید از آنها اجتناب کنید، غذاهای تند می توانند در طول پرتودرمانی باعث مشکلات گوارشی، گرفتگی عضلات و اسهال شوند.
یکی از عوارض جانبی بالقوه پرتودرمانی شامل مشکلات روده‌ای مانند نفخ است. بیماران باید مراقب غذاها و عادات غذایی که ممکن است باعث نفخ شوند مانند نخود و لوبیا و سبزیجات نفاخ، نوشابه های گازدار و نوشیدن از نی باشند.
اگر برای سرطان سر و گردن پرتودرمانی می‌کنید، از مصرف غذاهایی که ممکن است در هنگام بلعیدن گیر کنند (مانند نان خشک) یا غذاهایی که اسید بالایی دارند (غذاهای بر پایه گوجه‌فرنگی و غیره) که می‌توانند تحریک‌کننده باشند، خودداری کنید.
به طور خلاصه
گوش دادن به بدن، آماده بودن، خوردن وعده های غذایی غنی از مواد مغذی و نوشیدن مایعات فراوان، دستوری برای موفقیت در درمان است. با پیروی از این 5 جزء اصلی برای یک رژیم غذایی سالم در طول پرتودرمانی، بیماران شانس خود را برای فعال و قوی ماندن در طول و بعد از درمان افزایش می‌دهند.
مصرف چه مواد غذایی به کاهش ابتلا به سرطان کمک می کنند؟
داشتن یک رژیم غذایی متعادل که همیشه قابل اجرا باشد به کاهش ابتلا به سرطان کمک می کند.
مصرف میوه و سبزیجات: میوه و سبزیجات غنی از ویتامین ها، مواد معدنی، فیبر و ترکیبات فیتوشیمیایی است که می تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان نقش داشته باشد. تلاش کنید هر روز حداقل پنج واحد میوه و سبزیجات مختلف مصرف کنید. اگر میوه و سبزی کافی می خورید، نیازی به مصرف مکمل های ویتامینی ندارید. تنها ویتامینی که مصرف آن بلامانع است طبق مطالعات انجام شده ویتامین D است.
مصرف غلات کامل: غلات کامل مانند برنج قهوه ای، گندم کامل، جو و ذرت غله هایی هستند که در فیبر و مواد مغذی غنی هستند. مصرف آنها می تواند به کاهش خطر سرطان روده بزرگ کمک کند.
منابع پروتئین سالم: جایگزینی منابع پروتئین نشاسته ای مثل گوشت و پنیر به منابع پروتئین سالم مانند ماهی، مرغ، سویا، لوبیا و مغزها می تواند مفید باشد. همچنین مصرف مقادیر معتدل گوشت قرمز و فراورده های لبنی کم چرب نیز توصیه می شود.
مصرف روغن های نباتی سالم: استفاده از روغن های نباتی سالم مانند روغن زیتون و روغن آفتابگردان به جای روغن های نیمه جامد و اشباع شده می تواند مفید باشد.
مصرف آنتی اکسیدان ها: مصرف مواد غذایی غنی از آنتی اکسیدان ها مانند ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن، سلنیوم و غیره که در میوه ها، سبزیجات و مواد غذایی دیگر یافت می شوند می تواند به کاهش خطر سرطان کمک کند.
در کل یک رژیم غذایی متنوع و متعادل با مصرف مناسب میوه و سبزیجات، غلات کامل، منابع سالم و محدودیت در مصرف مواد شیرین کننده و غذاهای پر چربی می تواند به حفظ سلامتی و کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
خلاصه مطلب
تقریبا هیچ ماده غذایی در طول درمان بیماران مبتلا به سرطان ممنوعیت خاصی ندارد. البته بهتره رژیم غذایی سالم داشته باشید، مصرف شکر و نمک را کم کنید، غذاهای فست فود، غذاهای آماده، مواد غذایی فراوری شده، کنسروها و گوشت قرمز را کمتر مصرف کنید. اما به دلیل تغییر ذائقه بیماران، تغییر طعم دهان، کاهش اشتها، زخم های دهانی مصرف هیچ کدام از مواد غذایی را کامل قطع نکنید. آب کافی استفاده کنید که تقریبا یکی از مهمترین ارکان تغذیه بیماران است، همچنین مصرف پروتئین کافی را فراموش نکنید.
اگر مولتی ویتامین و یا مکملی را می خواهید استفاده کنید حتما با پزشک خود مشورت کنید. تقریبا مصرف مکمل ها و مولتی ویتامین ها در طول درمان ممنوع است و بهتر است فقط تحت نظر پزشک باشد.
توصیه می شود مواد معدنی و ویتامین ها را از مواد غذایی تامین کنید. تنها ویتامینی که مصرف آن بلامانع است طبق مطالعات انجام شده ویتامین D است.
خوردن آب حداقل 8 لیوان در روز، مصرف پروتئین زیاد به خصوص پروتئین های گیاهی مثل حبوبات، گوشت سفید، تخم مرغ و مصرف میوه و سبزیجات تازه و کاملا شسته شده بهترین رژیمی است که توصیه می شود.
