رادیوتراپی سرطان مقعد | پرتودرمانی برای سرطان مقعد

در رادیوتراپی سرطان مقعد یا پرتودرمانی از اشعه ایکس یا ذرات پرانرژی دیگر برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. 

بسته به مرحله سرطان مقعد و سایر عوامل، ممکن است از پرتودرمانی در موارد زیر استفاده شود:

•       همراه با شیمی درمانی به عنوان درمان اصلی: برای اکثر سرطان های مقعد (که به آن کمورادیوتراپی می گویند)، این روش مهمترین روش درمان سرطان مقعد است. شیمی درمانی همزمان با رادیوتراپی معمولا به شکل یک داروی خوراکی در تمام جلسات رادیوتراپی و نیز یک داروی تزریقی در روز اول و روز بیست و نهم درمان میباشد.

•         پس از جراحی: اگر پزشک نگران باشد که ممکن است تمام سرطان برداشته نشده باشد و سبب کاهش عود میشود.
•         پس از جراحی برای برخی از سرطان‌ های ناحیه پری آنال (حاشیه مقعد): سبب کاهش خطر عود میشود.
•         برای درمان عود سرطان در غدد لنفاوی کشاله ران
•       برای کنترل علائم سرطان: مانند درد یا خونریزی در بیماری که سرطان به سایر نواحی بدن گسترش یافته است

انواع پرتودرمانی مورد استفاده برای سرطان مقعد

برای درمان سرطان مقعد می توان از انواع مختلف پرتو درمانی استفاده کرد. دو نوع اصلی وجود دارد:

•         پرتودرمانی خارجی
•         براکی تراپی (پرتودرمانی داخلی)

 پرتودرمانی خارجی

در پرتودرمانی خارجی (EBRT) تشعشعات از دستگاهی خارج از بدن بر روی بافت سرطانی متمرکز می شود. این نوع پرتودرمانی شایعترین روشی است که برای درمان سرطان مقعد یا گسترش آن به سایر اندام ها استفاده می شود.

درمان بسیار شبیه گرفتن عکس اشعه ایکس است، اما دوز تابش قوی تر است. این روش به خودی خود بدون درد است و هر جلسه تنها چند دقیقه طول می کشد. اغلب، پرتودرمانی در ناحیه مقعد 5 روز در هفته به مدت 5 تا 7 هفته انجام می شود، اما این امر ممکن است بر اساس نوع EBRT و دلیل انجام آن متفاوت باشد.

تکنیک‌ های جدیدتر به پزشکان اجازه می ‌دهد تا دوزهای بالاتری از اشعه را به سرطان بدهند و در عین حال قرار گیری بافت‌های سالم مجاور در معرض پرتو را کاهش دهند. این تکنیک ها عبارتند از:

        پرتودرمانی سه بعدی کانفورمال (3D-CRT)

• از رایانه های ویژه ای برای ترسیم محل سرطان استفاده می کند. سپس پرتوهای تشعشع شکل می گیرند و از چندین جهت به سمت تومور نشانه می روند. ممکن است یک قالب پلاستیکی مخصوص دور ناحیه لگن شما تعبیه شود تا هر بار شما را دقیقاً در یک موقعیت ثابت نگه دارد تا تابش با دقت بیشتری انجام گیرد.

• در کانسر ناحیه مقعد، غدد لنفاوی کشاله ران هر دو طرف، چه توسط سرطان درگیر باشند و چه درگیر نباشند، باید درمان شوند و درمان این نواحی به روش معمولی (کانفورمال) حتما با ایجاد عوارض همراه خواهد بود لذا بهتر است حداقل از IMRT یا VMAT استفاده شود.

        پرتودرمانی با شدت تعدیل‌ شده (IMRT)

• نوع ارجح EBRT برای سرطان مقعد است. این دستگاه از یک ماشین کامپیوتری استفاده می کند که در حین ارسال تابش به دور شما می چرخد. همراه با شکل دادن به اشعه و نشانه گیری آنها از چندین زاویه، می توان شدت (قدرت) تشعشعات را تنظیم کرد. این به محدود کردن دوز رسیده به بافت های طبیعی کمک می کند و می تواند برخی از عوارض جانبی را کاهش دهد. IMRT به پزشکان این امکان را می دهد که دوز بالاتری از تشعشع را در مقایسه با تکنیک های سه بعدی کانفورمال به سرطان برسانند.

      پرتودرمانی استریوتاکتیک بدن (SBRT)

• نوعی پرتو درمانی است که ممکن است در صورت بازگشت سرطان مقعد در همان مکان یا در غدد لنفاوی مجاور استفاده شود.

همچنین ممکن است برای تومورهایی در نظر گرفته شود که به قسمت‌ های دیگر بدن، مانند مغز یا ریه، گسترش یافته اند.

در SBRT به جای تجویز دوز کوچکی از پرتو در هر روز به مدت چند هفته، از پرتوهای با دوز بسیار بالا ولی بسیار متمرکز استفاده می شود و کل درمان هم در مدت کمتری (معمولاً 1 تا 5 روز) صورت می پذیرد. چندین دسته پرتو از زوایای مختلف به سمت تومور نشانه رفته میرود.

حتما برای هر درمان، شما در یک قالب مخصوص دراز خواهید کشید که شما را در طول درمان ثابت و دقیقاً در مکان مناسب نگه می دارد. 

عوارض جانبی پرتودرمانی خارجی:

 عوارض جانبی بر اساس قسمتی از بدن که تحت درمان قرار گرفته و دوز پرتو ارائه شده متفاوت است. برخی از عوارض جانبی کوتاه مدت شایع عبارتند از:

•         اسهال خفیف
•         تغییرات پوستی (مانند آفتاب سوختگی) در نواحی تحت درمان
•         تحریک و درد مقعد
•         ناراحتی در هنگام اجابت مزاج
•         خستگی
•         حالت تهوع
•         کاهش سلول های خونی

اکثر این عوارض جانبی خفیف بوده و با گذشت زمان پس از قطع پرتودرمانی بهبود می یابند.

عوارض جانبی طولانی مدت نیز ممکن است رخ دهد:

•         آسیب به بافت مقعد در اثر تابش ممکن است باعث ایجاد بافت اسکار شود. گاهی اوقات می‌تواند مانع از عملکرد عضله اسفنکتر مقعدی شود که می‌تواند منجر به مشکلاتی در حرکات روده شود.
•         تابش به لگن می تواند استخوان ها را ضعیف کند و خطر شکستگی لگن را افزایش دهد.
•         پرتو می تواند به رگ های خونی که پوشش رکتوم را تغذیه می کنند آسیب برساند و منجر به التهاب مزمن پوشش کتوم شود.
•         پرتو می تواند بر باروری (توانایی بچه دار شدن) در زنان و مردان تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به سرطان مقعد باید گزینه های حفظ باروری از جمله استفاده از بانک اسپرم یا انجماد تخمک را با پزشک خود در میان بگذارند.

•         تشعشع می تواند منجر به خشکی واژن و یا تنگی واژن شود. یک خانم، می تواند با گشاد کردن چندین بار در هفته دیواره های واژن خود از این مشکل جلوگیری کند. این را می توان با استفاده از دیلاتور یا گشاد کننده واژن (یک لوله پلاستیکی یا لاستیکی که برای گشاد کردن واژن استفاده می شود) انجام داد.
•         پرتو می تواند عملکرد جنسی را در مردان کاهش دهد.
•         اگر اشعه به غدد لنفاوی در کشاله ران داده شود، می تواند منجر به مشکلات تورم در ناحیه تناسلی و پاها شود که به آن ادم لنفاوی می گویند.

براکی تراپی (پرتودرمانی داخلی)

براکی تراپی معمولا برای درمان سرطان مقعد استفاده نمی شود. ممکن است به عنوان تقویت کننده تشعشع همراه با پرتودرمانی خارجی، استفاده شود.

براکی تراپی شامل قرار دادن منابع کوچک مواد رادیواکتیو در داخل یا نزدیک تومور است. براکی تراپی بینابینی یا داخل حفره ای انواع مختلف براکی تراپی هستند.

عوارض جانبی احتمالی این روش بسیار شبیه عوارضی است که در پرتودرمانی خارجی مشاهده می شود.

بهترین متخصص پرتو درمانی در تهران | بهترین متخصص رادیوتراپی مقعد

چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی خصوصی در تهران را بررسی کرده اید، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید، به شما دکتر احسان کرباسی را معرفی می کنیم. پرتودرمانی یکی از روش های درمان سرطان پروستات با نتیاج بسیار موفقیت آمیز است. برای اطلاع از پرتودرمانی سرطان پروستات یا رادیوتراپی سرطان پروستات کلیک کنید.

درباره دکتر احسان کرباسی بیشتر بدانید

دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.

جهت ارتباط با بهترین مرکز پرتو درمانی تهران لطفا کلیک کنید.

شاد و تندرست باشید.

منبع: cancer.org