پرتو درمانی (رادیوتراپی) برای چه بیماری هایی است؟
امروزه به واسطه سبک زندگی ناسالم، رژیم های غذایی ناسالم، محیط های آلوده و هوای ناپاک بیماری سرطان هم در کنار سایر بیماری ها رشد زیادی پیدا کرده است. اما مهمترین شرط درمان آن تشخیص زودهنگام آن است. از این رو سازمان بهداشت جهانی سال ها است که تاکید ویژه ای روی اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به افراد در رابطه با سرطان دارد.
در این مقاله انواع پرتو درمانی (رادیوتراپی)، نحوه انجام آن، عوارض جانبی، بهترین متخصص رادیوتراپی انکولوژی در تهران و تمام نکاتی که لازم است بدانید قرار داده شده است.
در چه صورتی به متخصص پرتودرمانی باید مراجعه کنیم؟
معمولاً بیمارانی که توسط متخصصین رشته های مختلف پزشکی تحت معاینه و اقدامات تشخیصی قرار می گیرند جهت پرتو درمانی (رادیوتراپی) به پزشک متخصص پرتودرمانی معرفی می شوند.
در بخش پرتو درمانی (رادیوتراپی) پس از مطالعۀ سوابق و بررسی مدارک پزشکی بیمار، متخصص رادیوتراپی انکولوژی، پزشک معالج شما بهترین درمان را بر حسب نوع و مقدار اشعه، مدت درمان، انجام پرتو درمانی به تنهایی یا با درمان های دارویی یا جراحی تعیین نموده و بیمار را در جریان نحوه درمان قرار می دهد. همچنین تیم پرتو درمانی به بیماران در مورد هرگونه عارضه جانبی و روند بهبودی مشاوره می دهد.
پرتو درمانی (رادیوتراپی) برای درمان کدام بیماری ها به کار می رود؟
رادیوتراپی ممکن است برای درمان انواع تومورهای غیر خونی (تومورهای solid) شامل تومورهای مغز، پستان، دهانه رحم (cervix) حنجره، ریه، کبد، سرطان پروستات، سرطان پانکراس، پوست، نخاع، معده، رحم یا سارکوما، سرطان های سروگردن، سرطان سینوس پارانازال، سرطان بافت نرم و استخوان، متاستاز استخوان، سرطان روده بزرگ و همچنین تومورهای خونی مثل لوسمی و لنفوم (تومور سیستم لنفاوی) و برخی تومورهای خوش خیم به کار رود.
آیا میدانید پرتودرمانی یکی از روش های درمان سرطان پروستات با نتایج بسیار موفقیت آمیز است. برای اطلاع از پرتودرمانی سرطان پروستات کلیک کنید.
علاوه بر آن، متخصص رادیوتراپی شرایطی غیر از سرطان را نیز درمان می کند، از جمله:
- نوروم آکوستیک
- تومورهای مغزی
- نخاعی
- نورالژی سه قلو
- ناهنجاری های شریانی وریدی
عملکرد و مکانیسم پرتودرمانی
اگرچه دقت پرتو درمانی (رادیوتراپی) در طول سال‌ها افزایش یافته است، اما ممکن است برخی از سلول‌های سالم نزدیک به ناحیه درمان تحت تأثیر پرتو قرار گیرند. بااین‌حال، در مقایسه با سلول‌های سرطانی، سلول‌های سالم بهتر می‌توانند آسیب‌های ناشی از پرتو را ترمیم کنند، به همین دلیل است که می‌توان درمان‌های رادیوتراپی مؤثر با عوارض جانبی عموماً محدود را انجام داد.
پرتودرمانی چه زمانی انجام می شود|کاربرد‌های مختلف رادیوتراپی
بسته به نوع تومور و شرایط بالینی بیمار، پرتو درمانی (رادیوتراپی) را می‌توان با اهداف مختلفی استفاده کرد:
- رادیوتراپی رادیکال (رادیوتراپی به تنهایی و به قصد علاج کامل): هدف آن از بین بردن کامل تومور صرفا به کمک رادیوتراپی است.
- رادیوتراپی قبل از عمل یا نئوادجوانت: قبل از جراحی انجام می‌شود تا اندازه تومور کاهش یابد و در نتیجه عمل جراحی آسان‌تر شود. همچنین باعث کاهش خطر گسترش سلول‌های بیمار در طول عمل جراحی می‌شود.
- رادیوتراپی پس از عمل یا کمکی (ادجونت): پس از جراحی تجویز می‌شود تا شانس از بین رفتن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده و جلوگیری از بازگشت بیماری را افزایش دهد.
- رادیوتراپی حین عمل، که با نام IORT نیز شناخته می‌شود: شامل تجویز دوز پرتو در حین جراحی برای برداشتن تومور است. نیاز به تجهیزات ویژه و سیستم‌های حفاظتی در اتاق عمل دارد و در ایران چندان در دسترس نیست.
- رادیوتراپی تسکین‌دهنده: هدف تسکین علائم از جمله درد و خونریزی در اشکال پیشرفته و متاستاتیک بیماری و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی بیماران است.
- رادیوتراپی استریوتاکتیک (ابلیتیو Ablative): در این مورد دوز‌های بالایی از پرتودرمانی برای تومورهای کوچک تجویز می‌شود. معمولاً جلسات درمانی کمی (1 تا 5 جلسه) نیاز دارد و از تکنیک‌های SABR- SRS- SBRT استفاده می‌شود.
انواع پرتو درمانی (رادیوتراپی)
پرتو درمانی (رادیوتراپی)به دو صورت داخلی و خارجی انجام می‌شود. در صورت تمایل به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه به مقاله جامع انواع پرتودرمانی مراجعه کنید.
عوارض پرتودرمانی برای اطرافیان
رادیوتراپی خارجی دردناک نیست و پس از درمان می‌توانید به فعالیت خود بازگردید. اگرچه تشعشع دریافت شده است، اما هیچ اثری از رادیواکتیویته در بدن بیمار باقی نمی‌ماند، بنابراین می‌توان بدون ترس از ایجاد آسیب، به هرکسی از جمله زنان باردار و کودکان، نزدیک شد. به کمک تکامل تکنولوژی، بسیاری از بیماران تحت رادیوتراپی عوارض جانبی را تجربه نمی‌کنند و بسیاری از آن‌ها به انجام فعالیتهای معمول خود و فعالیتهای اجتماعی از جمله کار ادامه می‌دهند. بااین‌حال، واکنش افراد به درمان متفاوت است. برخی به استراحت بیشتری نیاز دارند.
عوارض جانبی پرتو درمانی
پرتو درمانی یک درمان سرپایی است و بنابراین نیازی به بستری‌شدن در بیمارستان یا مرکز خصوصی رادیوتراپی ندارد. بیمار می‌تواند بعد از هر جلسه به خانه برود. عوارض جانبی ممکن است در برخی از بیماران رخ دهد اما با اقدامات یا درمان‌های مناسب می‌توان آن‌ها را کاهش داد و تا حدی از آن پیشگیری کرد که عبارتند از:
- خستگی
- حالت تهوع و استفراغ
- ریزش مو
- عفونت ها
- کمخونی
- کبودی و خونریزی
- زخم دهان
- از دست دادن اشتها
عوارض جانبی پرتو درمانی بسته به محل درمان متفاوت است و با توجه به تابش محدود اشعه عوارض جدی به ندرت رخ می دهند.
اگر رادیوتراپی با تکنیک صحیح و با دستگاههای مجهز انجام شود احتمال ایجاد عوارض فوق الذکر و همچنین شدت این مشکلات، کمتر خواهد بود.
بهترین بیمارستان درمان سرطان در تهران
با توجه به حساسیت‌های درمان سرطان، طبیعی است که به دنبال بهترین بیمارستان برای پرتو درمانی باشید. بهترین بیمارستان خصوصی رادیوتراپی طیف کاملی از درمان‌ها را برای بیمارانی که با سرطان مبارزه می‌کنند، ارائه می‌دهد.
ما مفتخریم اعلام کنیم دکتر احسان کرباسی متخصص رادیوتراپی انکولوژی (رادیوانکولوژی) با روش‌های کم تهاجمی و تکنیک‌های پیشرفته، با تیمی از مجرب‌ترین پزشکان برای درمان سرطان استفاده می‌کنند.
تیم درمانی ایشان پزشکان، پرستاران و تکنسین‌های پرتودرمانی در زمینه تکنیک‌های خاص آموزش دیده‌اند و از ابزار و تجهیزات پیشرفته برای درمان بیماران استفاده می‌کنند.
هدف ما ارائه بهترین خدمات و آسایش به بیماران و کمک به بهبودی و حمایت از آن‌ها در طول سیر درمان است.
بهترین دستگاه رادیوتراپی
طرح درمان در پرتو درمانی (رادیوتراپی) برای هر بیمار با توجه به نوع تومور، اندازه آن، محل آن در بدن و وضعیت بیمار شخصی‌سازی می‌شود؛ یعنی درمان، مختص هر بیمار طراحی می شود.
هنگامی که حجم تومور بزرگ است، مانند برخی از سرطان‌های ریه یا لوزالمعده، از IMRT استفاده می‌شود. در عوض برای حجم‌های کوچک، همان‌طور که در مورد تومور مغزی یا تومور کوچک ریه یا متاستاز مغزی کوچک رخ می‌دهد، پرتو درمانی استریوتاکتیک SABR- SRS- SBRT ترجیح داده می‌شود. هدف استفاده از بهترین تکنیک موجود برای هر مورد است.
آماده سازی بیمار برای پرتو درمانی (رادیوتراپی)
قبل از شروع درمان مناسب‌ترین نوع پرتو درمانی و روش تجویز، دوز کلی پرتو برای از بین بردن تومور تعیین می‌شود. همچنین تعداد جلسات رادیوتراپی و زوایای درمان نیز مشخص می شوند. در مدت زمان درمان تیمی از متخصصان، برنامه درمانی را برای بیماری که باید تحت پرتو درمانی قرار گیرد، طراحی و اجرا می‌کنند.
درمان معمولا از طریق یک دستگاه شتاب دهنده انجام می‌شود و در طول جلسه، بیمار روی تخت درمان دراز می‌کشد. مراحل تنظیم و درمان دردناک نیستند. در پایان چرخه درمان، تیم پزشکی یک ارزیابی مجدد بالینی خواهد داشت. بدیهی است با توافق با پزشک معالج، مراحل بعدی تشخیصی – درمانی بیمار تصمیم‌گیری خواهد شد.
تیم درمانی برای رادیوتراپی
گروهی که مسئولیت انجام پرتودرمانی (رادیوتراپی) را بر عهده دارند، معمولاً از افراد زیر تشکیل شده است:
رادیو انکولوژیست که مهارت‌های خاصی در استفاده از پرتوهای یونیزان دارد، مناسب‌ترین درمان و تکنیک‌های لازم را برای هر بیمار انتخاب می کند و از درمان های دارویی نیز در شرایط لازم بهره می گیرد.
متخصصین رشته‌هایی چون مهندسی پزشکی و فیزیک پزشکی نیز در تدوین طرح درمان و محاسبه توزیع دوز، مسئولیت عملکرد و بررسی ایمنی تجهیزات همکاری می کند.
متخصص فیزیک پزشکی، نقشه کامپیوتری درمان را به نحوی آماده می کند که پزشک مسئول درمان (رادیو انکولوژیست = متخصص پرتودرمانی) از نابودی تومور و حفظ بافتهای سالم اطمینان حاصل کند. سپس این پلن درمانی توسط تکنسین های پرتودرمانی (RTT) روی تخت درمان اجرا می شود و پزشک نیز نظارت دارد. تکنسین پرتودرمانی (پرتودرمانگر) نزدیک‌ترین تماس را با بیمار داشته و در ابتدای جلسه قرارگرفتن در موقعیت صحیح را به او آموزش می‌دهد و در طول درمان نیز بر انجام کار نظارت می‌کند.
خلاصه مطلب
هدف از پرتو درمانی (رادیوتراپی) این است که گسترش بیماری را به حداقل می‌رساند و به بیماران مبتلا به سرطان کمک می‌کند تا زودتر بهبود یابند و زندگی سالمی داشته باشند.
با انتخاب بهترین متخصص پرتودرمانی، نیمی از مسیر درمان را طی خواهید کرد. بعد از انتخاب بهترین متخصص سرطان، در مسیر تشخیص تا درمان سرطان لازم است به توصیه های پزشک توجه کرده و به او کاملاً اعتماد کنید. زمانی که باید تحت رادیوتراپی قرار بگیرید، احساس آشفتگی یا نگرانی طبیعی است. همدلی و همیاری پزشک معالج و توضیح در مورد روش و خود درمان به رفع تردید‌ها و ترس‌ها کمک می‌کند.
وسعت دانش و تجربه دکتر احسان کرباسی تضمین می کند که از کدام نرم افزارها و تکنیک ها به بهترین شکل ممکن استفاده شود تا بهبودی بیمار به طور کامل و بدون عوارض جانبی حاصل شود.
