آنکولوژی چیست؟ 

انکولوژی یکی از تخصص های علم پزشکی است که برای بیماران مبتلا به سرطان به وجود آمده است. آنکو یعنی سرطان و لوژی به معنی شناختن است؛ پس انکولوژی یعنی سرطان شناسی که برای پیشگیری، تشخیص و یا درمان سرطان مورد استفاده قرار می گیرد و زیر شاخه های آن عبارتند از:

• جراحی
• پرتودرمانی (رادیوتراپی)
• درمانهای سیستمیک شامل شیمی درمانی، ایمونوتراپی، درمان هدفمند و هورمون درمانی

انواع متخصص انکولوژی یا همان انکولوژیست

در ایران تخصص های زیر برای انکولوژی وجود دارد:

1. متخصص رادیو انکولوژی
2. جراح های مختلف شامل: جراح سرطان (انکوسرجن)، جراح کلیه و مجاری ادراری (انکواورولوژیست)، جراح پستان، جراح کولورکتال و … (این همکاران دوره جراحی عمومی را به اتمام رسانیده و فلوشیپ و دوره تکمیلی مربوط به سرطان را گذرانده اند)
3. فوق تخصص هماتولوژی، انکولوژی = فوق تخصص خون و سرطان بالغین، این متخصصین می توانند درمانهای سیستمیک را انجام دهند (و نه پرتودرمانی)

یک متخصص رادیوانکولوژیست با استفاده از درمان های سیستمیک (انواع داروهای شیمی درمانی و سایر داروها مانند درمان هدفمند یا ایمنی درمانی) و پرتودرمانی سرطان را درمان می کند.
یک انکولوژیست جراحی در حین عمل تومور و بافت اطراف آن بر می دارد. وی همچنین برخی از انواع مختلف بیوپسی را برای کمک به تشخیص سرطان انجام می دهد.
متخصص هماتولوژی انکولوژی، سرطان های خون مانند لوسمی، لنفوم و میلوما را نیز تشخیص و درمان کرده و می تواند سایر سرطان ها را نیز صرفا با درمان های سیستمیک مداوا کند.

هدف اصلی رادیوتراپی

پرتودرمانی می تواند به عنوان یکی از موارد زیر به کار گرفته شود:

• علاج (درمان قطعی) سرطان
• ادجوونت (درمان کمکی بعد از جراحی یا شیمی درمانی)
• نئوادجوونت (درمان کمکی قبل از جراحی یا شیمی درمانی)
• درمان تسکینی

در بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته، پرتودرمانی معمولاً برای کوچک کردن تومورها و/یا درمان سرطان هایی که گسترش یافته اند استفاده می شود. این باعث تسکین درد، خونریزی و سایر علائم می شود که برای بهبود کیفیت زندگی بیمار حیاتی است.

تیم پرتودرمانی شما

پرتودرمانی (رادیوتراپی) یک پروسه درمانی است. الزاما درمان با یک دستگاه مجهز، نتایج خوبی نخواهد داشت بلکه یک تیم خوب جهت بهترین درمان موفق نیاز است. دکتر احسان کرباسی متخصص رادیوتراپی انکولوژی یکی از اعضای زبده گروه پزشکان بهایند (اولین مرکز هوشمند فوق تخصصی پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان) است. در این مجموعه یک تیم پزشکی بسیار آموزش دیده با یکدیگر همکاری می کنند تا بهترین مراقبت های ممکن را برای شما فراهم کنند. این تیم شامل متخصصان در زمینه های زیر است:

• متخصص رادیوتراپی انکولوژی. این پزشک، متخصص در ارائه پرتودرمانی و تجویز درمان های سیستمیک می باشد. متخصص رادیوتراپی انکولوژی بر درمان های پرتودرمانی نیز نظارت دارد. وی برای تهیه برنامه درمان با سایر اعضای تیم همکاری نزدیک می کند.
• پرستار پرتودرمانی. این پرستار، متخصص مراقبت از افرادی است که تحت پرتودرمانی قرار می گیرند. پرستار رادیوتراپی انکولوژی نقش های زیادی در راهبرد این درمان  از جمله آماده سازی بیماران برای پرتودرمانی ایفا می کند.
• متخصص فیزیک پرتوی پزشکی. این متخصص در زمینه تجهیزات اشعه تخصص دارد. وی به طراحی برنامه های درمانی کمک می کند.
• پرتو درمانگر یا تکنسین پرتودرمانی. این متخصص، با دستگاه های رادیوتراپی سر و کار دارد و درمان های برنامه ریزی شده را به افراد ارائه می دهد.
• سایر متخصصان با تخصص های دیگر. سایر اعضای تیم ممکن است در طول درمان در مراقبت از نیازهای جسمانی، عاطفی و اجتماعی به شما کمک کنند. این متخصصان عبارتند از:
• متخصصان تغذیه
• درمانگران فیزیکی (فیزیوتراپیست ها)
• دندانپزشکان
• دندانسازان

انواع پرتودرمانی

• • پرتودرمانی خارجی: اشعه را از دستگاه به خارج از بدن هدایت می کند.
  • پرتودرمانی داخلی یا براکی تراپی: این درمان شامل قرار دادن موقتی یا دائمی منابع رادیواکتیو در محل تومور است.

آیا پرتودرمانی درد دارد؟

در پرتودرمانی خارجی افراد در طول درمان احساس ناراحتی نمی کنند. فقط در برخی از روشهای پرتودرمانی داخلی، برای پیشگیری از احساس درد در حالی که منابع رادیواکتیو در بدن قرار دارد، ممکن است نیاز به بیهوشی باشد و برخی بیماران ممکن است ضعف یا حالت تهوع ناشی از بیهوشی را تجربه کنند.

معمولا هر جلسه پرتودرمانی، سریع و بدون درد است و حدود 15 دقیقه طول می کشد. به طور معمول، افراد 5 بار در هفته جلسات درمانی خواهند داشت. اغلب این برنامه درمانی 3 تا 7 هفته ادامه دارد. معمولا هر هفته درمان از شنبه تا چهارشنبه انجام می شود و 2 روز وقفه درمانی در هر هفته، به بدن شما این امکان را می دهد تا خود را ترمیم کند.

خواندن این مقاله را از دست ندهید. عوارض پرتو درمانی چیست؟

فلوشیپ یا دوره تکمیلی تخصصی

فلوشیپ یکی از دوره‌های تحصیلی تکمیلی پزشکی در رشته‌های پزشکی و دندان پزشکی می‌باشد که پس از تکمیل دوره تخصص گذرانده می‌شود.

معمولاً برای هر رشته تخصصی پزشکی در چند موضوع عمده دوره‌های فلوشیپی در نظر گرفته می‌شود که متخصصان واجد شرایط می‌توانند در آن شرکت کرده و فارغ‌التحصیل شوند. طول دوره بسته به نظر استادان مربوطه بوده و در حدود ۱۸ ماه است. بعنوان مثال برای متخصصان زنان و زایمان، دوره‌های فلوشیپی ناباروری پریناتولوژی و غیره وجود دارد.

در مورد رشته پرتودرمانی به چه صورت است؟ متخصصین در این زمینه چه تحصیلات تکمیلی را می گذرانند؟

آشنایی با رشته تخصصی رادیوانکولوژی

رشته رادیوتراپی انکولوژی، یک تخصص پزشکی و بخش مهمی از رویکرد چند رشته ای در درمان سرطان است. آنها از پرتوهای ایکس (فوتون) با انرژی بالا استفاده می کنند که بیشتر از طریق شتاب دهنده خطی به بیمار تحویل داده می شود. این پرتوهای درمانی بدون درد و نامرئی هستند و برای درمان سرطان های مختلف استفاده می شود.

رادیوانکولوژیست ها هفت و نیم سال دوره پزشکی عمومی، و سپس پنج سال (آموزش تخصصی در زمینه سرطان شناسی پرتوی) را می گذرانند. آنها دوره های آموزشی گسترده ای در مورد استفاده درست و مطمئن از اشعه برای درمان بیماری ها را طی می کنند.

آیا رشته فلوشیپ پرتودرمانی در ایران وجود دارد؟

تقسیم‌بندی تخصص‌های پزشکی در هر کشور متفاوت و تا حدی دلخواه است و اصطلاحات فوق تخصص رادیوتراپی و فلوشیپ پرتودرمانی گاهی فقط جنبه تبلیغاتی دارند، در واقع در ایران دوره های تکمیلی فوق تخصصی و فلوشیپ برای رادیوتراپی و پرتودرمانی نداریم.

ولی تفاوت اصلی میان متخصص رادیوتراپی و پزشکانی که به شکل فوق تخصصی رادیوتراپی انجام می دهند این است که فعالیت این پزشکان متمرکز بر روش های خاص، مانند SRS و SBRT و THOMOTRAPY و سایبرنایف و… بوده و در آن تبحر دارند.

آیا امکان تحصیلات تکمیلی در زمینه پرتودرمانی وجود دارد؟

پزشکی که تمایل به درمان بر اساس فوق تخصص رادیوتراپی و یا فلوشیپ پرتودرمانی دارد، پس از پایان دوره تخصصی رادیوتراپی، دوره های آموزشی و تمرینی بیشتری را در زمینه مورد علاقه خود طی می‌کند. این دوره شامل تجربیات بالینی و تئوریک بیشتر و تمرینات بیشتری در زمینه‌های خاص پرتودرمانی مانند پرتو درمانی پروستات، مغز، پستان، متاستاز و غیره است.

امکانات فوق تخصص پرتودرمانی معمولاً در مراکز و بیمارستان‌های بزرگ وجود دارد و درمان بیماران با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته رادیوتراپی انجام می شود. همچنین، این افراد مسئولیت ارائه مشاوره و درمان بیماران با بیماری‌های پیچیده و پرعارضه را دارند.

از آنجا که فوق تخصص پرتو درمانی در یک زمینه خاص از رادیوتراپی بیشتر تخصص دارد، می‌تواند بهترین راهکارهای درمانی را در آن زمینه ارائه دهد. این افراد می‌توانند تشخیص دقیق‌تری در مورد بیماری‌ها و ارایه درمان‌هایی با دقت بیشتر داشته باشند که می‌تواند بهبود وضعیت بیماران را تسریع کند.

فرایند پرتودرمانی

در اولین ملاقات شما، پزشک پرونده های پزشکی شما را بررسی می کند و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. پزشک در مورد یافته های خود با شما صحبت می کند و تصمیم می گیرد که چه برنامه درمانی را برای شما انتخاب کند.

معمولا شما باید انتظار داشته باشید که پنج روز در هفته به مدت شش تا هفت هفته تحت درمان با اشعه قرار بگیرید. البته رادیوتراپی های پیشرفته تر مثل SABR, SBRT, SRS, FSRT می توانند کل دوره درمان را طی یک تا پنج جلسه انجام دهند.

نقش شبیه سازی در طراحی پرتو درمانی

نکته بسیار مهم در پرتودرمانی یا رادیوتراپی نحوه صحیح طراحی درمان و یا پلان گذاری بیمار و محل تومور می باشد که در بسیاری موارد متاسفانه توسط برخی پزشکان چندان با دقت انجام نمی شود. اولین جلسه پرتودرمانی، شبیه سازی درمان است که طی آن، نقشه درمان توسط ابزارهای خاصی راستی آزمایی می شود. تیم پزشکی از اسکن های تصویربرداری برای شناسایی محل تومور استفاده خواهد کرد. اسکن ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسکن توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن (CT)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• اشعه ایکس
• اسکن هسته ای مخصوص کانسر پروستات به نام اسکن PSMA

بسته به ناحیه تحت درمان، ممکن است یک علامت کوچک روی پوست تان زده شود. این به اعضای تیم کمک می کند تا پرتو تابش را به سمت تومور هدایت کنند.

پلان گذاری دقیق گام اول درمان صحیح پزشک معالج است.

پس از شبیه سازی، تیم پزشکی اطلاعات شما را بررسی می کند و یک برنامه درمانی طراحی می کنند. نرم افزار رایانه ای در تدوین این برنامه به تیم کمک می کند.

پزشک معالج شما صحت درمان را کنترل و پیگیری خواهد کرد. در اثر پرتودرمانی بافت های مشکوک کوچک شده یا از بین می­ روند، با این حال ممکن است شما نتیجۀ درمان را احساس نکنید. گاهی نیز نتیجه درمان بصورت کوچک شدن توده یا محو شدن آن، کاهش درد یا از بین رفتن ناراحتی خاص مثل خونریزی خواهد بود.

چنانچه به مشاوره نیاز دارید یا اگر به دنبال یک تیم متخصص، با تجربه و کارآزموده در درمان سرطان در ایران هستید به دکتر احسان کرباسی مراجعه فرمایید. ایشان روش های جدید درمان سرطان را به بهترین شکلی که مناسب شماست ارائه می دهند.

معرفی دکتر احسان کرباسی

برخی از خدمات درمانی ویژه، دکتر احسان کرباسی؛ متخصص رادیوتراپی انکولوژی (رادیوانکولوژی) در تهران به شرح زیر می باشد:

• رادیوتراپی فوق تخصصی (با استفاده از بهترین و مجهزترین دستگاه های رادیوتراپی)
• درمان با شتابدهنده واریان تروبیم STX آمریکا
• درمان با توموتراپی
• درمان های استریوتاکتیک SRS – SBRT – FSRT
• انواع درمان های IMRT و VMAT و Arc Therapy مجهز به IGRT 
• درمان های معادل گامانایف برای تومورهای مغزی
• درمان با هالسیون آمریکا
• درمان با سایبرنایف (از سال 1403)

دکتر احسان کرباسی دارای رتبه برتر بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.

خلاصه مطلب

با پیشرفت تکنولوژی در حوزه پزشکی، در عصر حاضر، با تشخیص به موقع، دیگر دلیلی برای وحشت داشتن از بیماری سرطان، وجود ندارد. گزینه های ارائه شده برای درمان این بیماری، بسیار متنوع بوده و پرتو درمانی نیز یکی از این گزینه ها می باشد. این فرایند یکی از رایج ترین درمان ها برای سرطان می باشد و متخصص رادیوتراپی انکولوژی بهترین پزشک در این زمینه است که می تواند بهترین راهکار درمانی را به شما ارائه دهد.

عناوین دیگری از قبیل متخصص رادیوتراپی، رادیوانکولوژیست، فوق تخصص رادیوتراپی در زمینه پرتودرمانی بکار می رود. نکته بسیار مهم در هر پروسه درمانی این است که دانش، تجربه و مهارت پزشک خود را بسنجید و به تبلیغات توجه نکنید.