پرتودرمانی استئوسارکوم یا سرطان استخوان چگونه است؟

در رادیوتراپی یا پرتودرمانی استئوسارکوم (سرطان استخوان) از پرتوی ایکس یا ذرات پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.

سلول های استئوسارکوم به راحتی توسط اشعه از بین نمی روند، بنابراین پرتودرمانی تنها در شرایط خاصی در درمان این نوع سرطان مفید است. بعنوان مثال گاهی اوقات اگر تومور را نتوان به طور کامل با جراحی برداشت، پرتودرمانی می ‌تواند در درمان سرطان استخوان مفید باشد. یک مصداق این مطلب استئوسارکوم در استخوان لگن یا در استخوان های صورت، به ویژه فک است. در این شرایط، اغلب برداشتن کل سرطان ممکن نیست.

همچنین گاهی پس از برداشتن هر چه بیشتر تومور، برای از بین بردن سلول‌ های سرطانی باقیمانده از پرتودرمانی استفاده می ‌شود. اغلب، قبل یا بعد از پرتو درمانی استئوسارکوم ، شیمی درمانی نیز انجام می شود.

در صورتی که بدلیل مشکلات زمینه ای مثل بیماری قلبی و غیره، جراحی امکان پذیر نباشد یا اگر سرطان عود کرده باشد، می توان از رادیوتراپی استئوسارکوم برای کمک به کند کردن رشد تومور و کنترل علائمی مانند درد و تورم استفاده کرد.

درمان سرطان استخوان با پرتودرمانی خارجی (EBRT: External Beam Radiation Therapy)

این روش، شایعترین روش پرتودرمانی برای درمان استئوسارکوم است. طی این روش، دستگاهی خارج از بدن پرتوهای پرانرژی را روی تومور متمرکز می کند تا سلول های سرطانی را از بین ببرد.

قبل از شروع درمان، تیم پرتو درمانی با آزمایش‌ های تصویربرداری مانند MRI اندازه‌ گیری‌ های دقیقی انجام می‌ دهد تا زوایای صحیح برای هدف ‌گیری دقیق پرتوها و دوز مناسب اشعه را تعیین کند. این مراحل، برنامه ریزی و شبیه سازی پرتو درمانی نامیده می شود.

درمان جدید استئوسارکوم

تکنیک ‌های جدیدتر، مانند پرتودرمانی با شدت تعدیل ‌شده (IMRT)، پروتون تراپی، و رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS)، به پزشکان اجازه می‌ دهند اشعه را با دقت بیشتری به سمت تومور متمرکز سازند و در عین حال میزان قرارگیری بافت‌ های سالم مجاور در معرض اشعه را کاهش دهند. این امر شانس بیشتری را برای افزایش میزان موفقیت و کاهش عوارض جانبی ارائه می دهد. بسیاری از پزشکان در حال حاضر استفاده از این روش ها را در صورت در دسترس بودن توصیه می کنند.

تعداد جلسات پرتودرمانی سرطان استخوان

اغلب، رادیوتراپی سرطان استخوان 5 روز در هفته به مدت چند هفته انجام می شود. رادیوتراپی بسیار شبیه به عکس برداری با اشعه ایکس است، اگرچه دوز تابش بسیار شدیدتر است. این درمان دردناک نیست. در هر جلسه، در حالی که یک دستگاه اشعه را از زوایای دقیق ارسال می ‌کند، روی یک تخت مخصوص دراز می ‌کشید.

هر جلسه فقط چند دقیقه طول می کشد، اگرچه با احتساب زمان آماده شدن شما، معمولاً کمی بیشتر طول می کشد. ممکن است به کودکان خردسال دارو داده شود تا به خواب روند و در طول درمان حرکت نکنند.

عوارض جانبی پرتو درمانی سرطان استخوان

عوارض جانبی پرتودرمانی خارجی بستگی به دوز پرتو و محل استفاده از آن دارد.

عوارض کوتاه مدت می تواند شامل اثراتی بر روی ناحیه ای از پوست باشد که اشعه دریافت می کند، که می تواند طیفی از تغییرات خفیف مانند آفتاب سوختگی و ریزش مو تا واکنش های پوستی شدیدتر داشته باشد. تابش اشعه به شکم یا لگن می تواند باعث تهوع، اسهال و مشکلات ادراری شود. با تیم مراقبت های بهداشتی خود در مورد عوارض جانبی احتمالی صحبت کنید زیرا ممکن است راه هایی برای تسکین برخی از آنها وجود داشته باشد.

در کودکان، پرتودرمانی استئوسارکوم می تواند رشد استخوان را کند سازد. برای مثال، دادن اشعه به استخوان‌ های یک پا ممکن است باعث کوتاه ‌تر شدن آن پا از پای دیگر شود. دادن اشعه به استخوان های صورت ممکن است باعث مشکلاتی شود که ظاهر کودک در حال رشد را تحت تأثیر قرار دهد. اما اگر بیمار کاملاً یا تقریباً کامل رشد کرده باشد، احتمال کمتری وجود دارد که این مشکل ایجاد شود.

بسته به اینکه اشعه به کجا تابیده میشود، می تواند به سایر اندام ها نیز آسیب برساند:

•         پرتودرمانی در دیواره قفسه سینه یا ریه ها می تواند بر عملکرد ریه و قلب تأثیر بگذارد.
•         پرتودرمانی در ناحیه فک ممکن است غدد بزاقی را تحت تأثیر قرار دهد که می تواند منجر به خشکی دهان و مشکلات دندان شود.
•         پرتودرمانی در ستون فقرات یا جمجمه ممکن است بر اعصاب نخاع یا مغز تأثیر بگذارد. این می تواند منجر به آسیب عصبی، سردرد و مشکل در تفکر شود که معمولاً 1 یا 2 سال پس از درمان جدی تر می شود. تابش به ستون فقرات ممکن است باعث بی حسی یا ضعف در بخشی از بدن شود.
•         پرتودرمانی در لگن می تواند به مثانه یا روده آسیب برساند که می تواند منجر به مشکلاتی در دفع ادرار یا حرکات روده شود. همچنین می تواند به اندام های تناسلی آسیب برساند، که می تواند بر باروری کودک در مراحل بعدی زندگی تأثیر بگذارد، بنابراین پزشکان تمام تلاش خود را برای محافظت از این اندام ها با خارج کردن آنها از مسیراشعه انجام می دهند.

 برای کاهش خطر عوارض طولانی مدت پرتو، پزشکان سعی می کنند از کمترین دوز پرتودرمانی استفاده کنند که در عین حال موثر باشد. با این وجود، مهم است که بازدیدهای بعدی را با پزشک خود (یا پزشک اطفال) ادامه دهید تا در صورت بروز مشکل، بتوان در اسرع وقت آن را کشف و درمان کرد.

داروهای رادیواکتیو (رادیوداروها)

داروهای رادیواکتیو که به استخوان متصل میشوند، مانند ساماریوم یا رادیوم، گاهی اوقات برای کاهش رشد تومور و درمان علائمی مانند درد در افراد مبتلا به استئوسارکوم پیشرفته استفاده می شود. این داروها به داخل سیاهرگ تزریق می شوند و در استخوان ها جمع می شوند. به محض رسیدن به آنجا، تشعشعاتی از آنها منتشر می شود که سلول های سرطانی را از بین می برد.

این داروها به ویژه زمانی مفید هستند که سرطان به بسیاری از استخوان ‌ها گسترش یافته باشد. در برخی موارد، این داروها همراه با پرتودرمانی خارجی با هدف کاهش درد متاستازهای استخوانی استفاده می شوند.

عارضه جانبی اصلی این داروها کاهش تعداد سلول های خونی است که می تواند خطر عفونت یا خونریزی را افزایش دهد، به خصوص اگر پلاکت های خون از قبل پایین باشد. این داروها در ایران کمتر در دسترس هستند.

بهترین متخصص پرتو درمانی در تهران | بهترین متخصص رادیوتراپی 

چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی خصوصی در تهران را بررسی کرده اید، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید، به شما دکتر احسان کرباسی را معرفی می کنیم.

درباره دکتر احسان کرباسی بیشتر بدانید

دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.

جهت ارتباط با بهترین مرکز پرتو درمانی تهران لطفا کلیک کنید.

منبع: cancer.org