رادیوتراپی برای سرطان نازوفارنکس چگونه است؟

رادیوتراپی سرطان نازوفارنکس

در رادیوتراپی یا پرتودرمانی از اشعه ایکس یا ذرات پر انرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی یا کاهش سرعت رشد آنها استفاده می شود. معمولاً رادیوتراپی درمان اصلی سرطان نازوفارنکس (سرطان سر و گردن) است زیرا اکثر این سرطان ها نسبت به اشعه بسیار حساس هستند.

در بسیاری از موارد در درمان سرطان نازوفارنکس ، شیمی درمانی همراه با پرتودرمانی برای افزایش تاثیرگذاری انجام می شود. این درمان که تحت عنوان کمورادیوتراپی شناخته می شود، می تواند بهتر از “پرتودرمانی به تنهایی” عمل کند، اما معمولاً عوارض جانبی بیشتری نیز دارد.

پرتودرمانی معمولا هم برای تومور اصلی نازوفارنکس و هم برای غدد لنفاوی گردن انجام می شود. حتی اگر غدد لنفاوی به طور غیرطبیعی سفت یا بزرگ نباشند، باز هم ناحیه گردن درمان میشود، و اگر مشخص شود غدد لنفاوی حاوی سلول های سرطانی باش ند، از دوزهای بالاتر اشعه استفاده می شود.

انواع پرتودرمانی مورد استفاده برای درمان سرطان نازوفارنکس

پرتودرمانی خارجی (EBRT)

رایج ترین روش پرتودرمانی برای درمان سرطان نازوفارنکس است. بدین ترتیب که تشعشعات از دستگاهی خارج از بدن بر روی سرطان متمرکز می شود.

پیش از شروع جلسات درمان ، تیم رادیوتراپی،  اندازه‌ گیری‌ های دقیقی را برای تعیین زوایای صحیح نشانه‌ گیری پرتوها و دوز مناسب اشعه انجام می‌ دهد. پرتودرمانی بسیار شبیه عکس برداری با اشعه ایکس است، اما پرتودرمانی قوی تر است؛ درد ندارد و دستگاه هیچ گونه تماسی با شما ندارد. هر جلسه تنها چند دقیقه طول می کشد، اما با احتساب زمان آماده شدن (قرار گرفتن شما در محل برای درمان) ممکن است بیشتر طول بکشد. اغلب، پرتودرمانی 5 روز در هفته و به مدت حدود 7 هفته انجام می شود.

پرتودرمانی خارجی اغلب با استفاده از تکنیکی به نام پرتودرمانی با شدت تعدیل شده (IMRT) انجام می شود. IMRT تابش را بهتر متمرکز می کند و میزان اشعه گیری بافتهای سالم را کاهش می دهد. این به کاهش عوارض جانبی کمک می کند.

رادیوسرجری استریوتاکتیک نیز نوعی پرتودرمانی است که یک دوز پرتوی دقیق و بزرگ را در یک یا چند جلسه به ناحیه تومور هدایت می کند. هیچ عمل جراحی واقعی در این درمان وجود ندارد و گاهی، بخصوص در مورد عود کانسر نازوفارنکس بسیار موثر می باشد.

براکی تراپی (پرتودرمانی داخلی)

اگرچه به ندرت از این روش استفاده می شود، اما یک روش دیگر برای هدایت اشعه، قرار دادن میله ها یا سیم های فلزی بسیار نازک در داخل یا بسیار نزدیک سرطان (ایمپلنت)  است. سپس دانه های کوچک حاوی مواد رادیواکتیو در میله ها یا سیم ها قرار می گیرند. این تشعشعات مسافت بسیار کوتاهی را طی می کند و گاهی در کاهش عوارض کمک کننده است.

در روش معمولتر، ایمپلنت برای چند روز در حالی که در یک اتاق خصوصی در بیمارستان بستری می شوید، در جای خود باقی می‌ ماند. مدت زمانی که ملاقات کنندگان، پرستاران و سایر مراقبان می توانند با شما بگذرانند ممکن است به دلیل قرار گرفتن در معرض پرتوهای بالقوه محدود باشد، اما این بستگی به نوع پرتو دارد. ایمپلنت قبل از ترخیص و بازگشت به خانه برداشته می شود.

روش دیگری نیز برای براکی تراپی وجود دارد که درمان طی تنها چند دقیقه انجام می شود.

اگر سرطان پس از EBRT عود کند، ممکن است از براکی تراپی استفاده شود (اگرچه ممکن است به جای آن از رادیوسرجری استریوتاکتیک استفاده شود). گاهی اوقات از پرتو درمانی داخلی و خارجی با هم استفاده می شود.

عوارض جانبی احتمالی پرتودرمانی سرطان نازوفارنکس

عوارض جانبی شایع پرتودرمانی خارجی به سر و گردن عبارتند از:

•         تغییرات پوستی در ناحیه ای که اشعه از آن عبور داده میشود، همراه با قرمزی که اغلب خفیف و قابل تحمل است.
•         تهوع
•         خستگی
•         زخم در دهان و گلو
•         گرفتگی صدا
•         از دست دادن چشایی

این عوارض جانبی پس از قطع رادیوتراپی بهتر می شوند. با این حال سایر عوارض جانبی ممکن است با گذشت زمان تسکین نیابند، مانند آسیب به استخوان های جمجمه، یا مشکلات شنوایی یا بینایی به دلیل آسیب به اعصاب خاص. سایر عوارض جانبی طولانی مدت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

•         مشکلات دندان: تابش اشعه به این نواحی می تواند هر گونه مشکل دندانی که قبلاً داشته اید را بدتر کند. اکثر پزشکان قبل از شروع پرتودرمانی در ناحیه سر یا گردن، دندان های شما را توسط دندانپزشک چک می کنند. در برخی موارد، دندانپزشک حتی ممکن است توصیه کند که برخی از دندان ها را قبل از درمان بکشید تا احتمال اینکه بعداً دچار مشکل شوید، کاهش یابد.
•         آسیب به غدد بزاقی: این یک نگرانی عمده در پرتودرمانی نازوفارنکس است. این آسیب می تواند باعث خشکی دهان شود که از بین نمی رود و بلع غذا را سخت می کند. خشکی دهان نیز می تواند منجر به پوسیدگی شدید دندان شود. برای کمک به جلوگیری از مشکلات دندانی، افرادی که تحت درمان با اشعه در ناحیه سر یا گردن قرار می گیرند، باید بهداشت دهان و دندان را به دقت رعایت کنند. اگر از IMRT استفاده شود، میزان خشکی دهان کمتر خواهد بود. گاهی قبل از هر جلسه پرتو درمانی دارویی به نام آمیفوستین تجویز می شود و بدین ترتیب ممکن است برخی از آسیب غدد بزاقی نیز کاهش یابد. اگرچه این دارو خود می تواند عوارض جانبی آزاردهنده ای داشته باشد.
•         آسیب به غده تیروئید: اگر ناحیه گردن با EBRT درمان شود، غده تیروئید اغلب آسیب می بیند. این آسیب مشکلاتی را ایجاد نمی کند که فوراً متوجه آن شوند، بنابراین پزشک در سال های پس از درمان عملکرد تیروئید شما را از طریق آزمایش خون بررسی می کند. اگر عملکرد تیروئید شما کاهش یابد، ممکن است به قرص هایی برای جایگزینی هورمون تیروئید نیاز باشد.
•         آسیب به غده هیپوفیز: غده هیپوفیز مسئول کنترل بسیاری از هورمون ها در بدن است. آسیب های ناشی از پرتودرمانی را می توان با آزمایش خون کشف کرد. اگر آسیب به اندازه کافی جدی باشد، ممکن است نیاز به مصرف هورمون های خاصی برای جایگزینی هورمون هایی باشد که از دست رفته اند. درمان تومور هیپوفیز چیست؟
•         آسیب به شریان های کاروتید: اینها رگ های خونی اصلی در گردن هستند که خون را به مغز می برند. آنها گاهی اوقات ممکن است پس از پرتودرمانی باریک شوند. این پدیده می تواند خطر سکته مغزی یا سایر مشکلات را در فرد افزایش دهد. این وضعیت معمولا چندین سال طول می کشد تا رخ دهد.

توجه!!!

مهم است که قبل از شروع درمان در مورد عوارض جانبی احتمالی پرتودرمانی با پزشک خود صحبت کنید. همچنین مطمئن شوید که همه کار برای محدود کردن این عوارض جانبی تا حد امکان انجام شده باشد.

بهترین متخصص پرتو درمانی در تهران | بهترین متخصص رادیوتراپی نازوفارنکس

چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی خصوصی در تهران را بررسی کرده اید ، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید ، به شما دکتر احسان کرباسی را معرفی می کنیم.

درباره دکتر احسان کرباسی بیشتر بدانید

دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند. پرتودرمانی یکی از روش های درمان سرطان پروستات با نتیاج بسیار موفقیت آمیز است. برای اطلاع از پرتودرمانی سرطان پروستات یا رادیوتراپی سرطان پروستات کلیک کنید.

جهت ارتباط با بهترین مرکز پرتو درمانی تهران لطفا کلیک کنید.

شاد و تندرست باشید.

منبع: cancer.org