پرتودرمانی برای سرطان زبان، لوزه یا سایر اعضاء دهان و حلق چگونه است؟

رادیوتراپی سرطان زبان، لوزه یا سایر اعضاء دهان و حلق

مطالعات نشان داده است افرادی که سرطان‌ های سر و گردن را با پرتودرمانی درمان می‌ کنند، طول عمر بیشتری دارند. به دلیل پیچیدگی های تکنیک های جراحی، در کنار نیاز به هماهنگی بین متخصصان سرطان برای ایجاد یک برنامه درمانی جامع، مشورت با متخصصان پرتودرمانی که در درمان این سرطان ها و پرتودرمانی زبان تجربه دارند نیز بسیار حائز اهمیت است.

پرتودرمانی سرطان زبان چگونه انجام می شود؟

در پرتودرمانی زبان از اشعه ایکس یا ذرات پرانرژی برای از بین بردن سلول های سرطانی یا کند کردن رشد آنها استفاده می شود. بسته به مرحله سرطان زبان و سایر عوامل، ممکن است از پرتودرمانی به روش های زیر استفاده شود:

•     پرتودرمانی به تنهایی، به عنوان درمان اصلی برای سرطان های کوچک یا افرادی که نمی توانند جراحی کنند به کار برده می شود (مثلا بدلیل مشکل قلبی یا کهولت سن). معمولا در این حالت از شیمی درمانی همزمان با پرتودرمانی استفاده می شود.
•     پرتودرمانی پس از جراحی (درمان ادجوانت یا کمکی)، به تنهایی یا با شیمی درمانی بوده و به منظور تلاش برای از بین بردن سلول های سرطانی که ممکن است بعد از جراحی باقی مانده باشند استفاده می شود. تابش اشعه بعد از جراحی همچنین می تواند به کاهش احتمال بازگشت سرطان در همان نقطه کمک کند.
•     پرتودرمانی قبل از جراحی (درمان نئوادجوانت)، همراه با شیمی درمانی یا بعد از شیمی درمانی است، بدین ترتیب سایز تومور کوچکتر شده و دیگر نیازی به انجام جراحی های وسیع و برداشتن حجم زیادی از بافتهای سالم نخواهد بود.
•     پرتودرمانی همزمان با داروی هدفمند برای سرطان های بزرگتر، زمانی که انجام شیمی درمانی همزمان با رادیوتراپی، میسر نباشد بکار میرود.
•     پرتودرمانی برای کمک به کاهش علائم سرطان پیشرفته، جهت کاهش علائمی مانند درد، خونریزی، مشکل در بلع و مشکلات ناشی از گسترش سرطان به ریه ها یا استخوان ها کمک کننده است.

پرتو درمانی برای سرطان زبان بهتر است یا شیمی درمانی

کمورادیوتراپی (پرتودرمانی که همزمان با شیمی درمانی انجام می شود) اغلب بهتر از پرتودرمانی به تنهایی پاسخ می دهد، اما عوارض جانبی بیشتری نیز دارد، البته این نوع درمان تنها در موارد خاصی نیاز می شود.

درمان سرطان زبان با رادیوتراپی می تواند مشکلاتی را برای دندان ها و لثه ها ایجاد کند، بنابراین قبل از شروع درمان ضروری است که به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می تواند قبل از درمان از سلامت دهان شما اطمینان حاصل کند. وی ممکن است توصیه کند قبل از شروع پرتودرمانی برخی از دندان های ناسالم را بکشید زیرا این می تواند احتمال عفونت شما را افزایش دهد. در طول درمان و بعد از آن، دندانپزشک می تواند به بررسی و درمان هر گونه مشکلی که ممکن است پیش آید، مانند عفونت یا آسیب دندان و استخوان کمک کند.پرتودرمانی بهتر است یا شیمی درمانی

پرتودرمانی خارجی برای سرطان زبان، لوزه یا سایر اعضاء دهان و حلق

پرتودرمانی خارجی (EBRT) نوعی پرتودرمانی است که بطور شایع برای درمان حفره دهان یا سرطان اوروفارنکس یا گسترش آن به سایر اندام ها استفاده می شود. اشعه از یک منبع خارج از بدن بر روی سرطان متمرکز می شود.

قبل از پرتودرمانی سرطان زبان به روش EBRT، یک ماسک از جنس پلاستیک مخصوص و منعطف اما محکم برای شما ساخته می شود تا سر، گردن و شانه‌ های شما را دقیقاً در یک موقعیت ثابت نگه دارد. برخی از افراد ممکن است در حین استفاده از این ماسک کمی احساس محدودیت کنند و ممکن است نیاز به درخواست دارویی برای کمک به آنها در طول درمان داشته باشند. گاهی اوقات می توان ماسک را طوری تنظیم کرد که استفاده از آن راحتتر باشد. گزینه های خود را با متخصص رادیوتراپی انکولوژی خود در میان بگذارید. همچنین ممکن است برای شما یک قالب دهانی جهت جداسازی فک بالا و پایین نیز ساخته شود تا از شدت عوارض کاسته شود.

این درمان بسیار شبیه گرفتن عکس اشعه ایکس است، اما دوز تابش قوی تر است. این روش درمانی بدون درد است و هر جلسه درمان تنها چند دقیقه طول می کشد.

انواع مختلف EBRT برای سرطان زبان و دهان و حلق

تکنیک های EBRT متنوعی وجود دارد که به پزشکان کمک می کند اشعه را با دقت متمرکز کنند:

•         پرتودرمانی سه بعدی کانفورمال (3D-CRT) با استفاده از کامپیوترهای مخصوص موقعیت تومور را ترسیم می کند. سپس چندین پرتو تشعشع شکل می‌ گیرد و از جهات مختلف به سمت تومور نشانه می ‌رود.
•         پرتودرمانی با شدت تعدیل شده (IMRT) شکل کاملتری از 3D-CRT است. این دستگاه از یک ماشین کامپیوتری استفاده می کند که در واقع در حین ارسال پرتو در اطراف بیمار حرکت می کند. همراه با شکل دادن به پرتوها و هدف قرار دادن آنها به سمت تومور از چندین زاویه، می توان شدت (قدرت) پرتوها را تنظیم کرد تا دوز رسیده به بافت های طبیعی مجاور را محدود کرد. این ممکن است به پزشک اجازه دهد دوز بالاتری را به تومور برساند، همچنین احتمال آسیب به بافتهای طبیعی اطراف را کاهش می دهد.
•         پروتون بیم تراپی، پرتوهای پروتون را به جای اشعه ایکس بر روی سرطان متمرکز می کند. پروتون ‌ها فقط مسافت خاصی را طی می‌ کنند، بنابراین در این روش نیز بافتهای سالم پشت تومور، کمتر آسیب می بینند. پروتون درمانی در موارد خاصی می تواند یک گزینه بی خطر باشد.

ماشین های مورد نیاز برای ساخت پروتون ها بسیار گران قیمت هستند و در حال حاضر (سال 1401) پروتون درمانی در ایران در دسترس نیست. پروتون درمانی همچنین ممکن است در حال حاضر در خارج از کشور نیز توسط همه شرکت های بیمه پوشش داده نشود، البته تومورهای سر و گردن و بسیاری تومورهای دیگر به خوبی به کمک IMRT قابل درمان هستند و چندان نیازی به استفاده از پروتون درمانی برای این تومورها وجود ندارد.

براکی تراپی برای سرطان زبان یا لوزه

براکی تراپی به ندرت برای درمان سرطان های حفره دهان به عنوان اولین خط درمان استفاده می شود، اما ممکن است در صورت عود سرطان از آن استفاده شود.

مزایای پرتو درمانی سرطان زبان و دهان

پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی از روش‌های اصلی و موثر در درمان سرطان‌های ناحیه دهان و زبان محسوب می‌شود. این روش درمانی با تاباندن پرتوهای پرانرژی به سلول‌های سرطانی، باعث تخریب DNA آنها و در نهایت مرگ سلول‌ها می‌شود. پرتودرمانی می‌تواند به تنهایی یا در ترکیب با جراحی و شیمی‌درمانی برای درمان سرطان‌های دهان و زبان استفاده شود. در ادامه به برخی از مزایای مهم پرتودرمانی در این زمینه می‌پردازیم:

1. حفظ عملکرد و زیبایی:

حفظ اندام: در بسیاری از موارد، پرتودرمانی می‌تواند جایگزین جراحی شود و به حفظ زبان، فک و سایر ساختارهای حیاتی در ناحیه دهان و صورت کمک کند. این امر به بهبود کیفیت زندگی بیمار و حفظ توانایی‌های گفتاری، بلع و تنفس او کمک شایانی می‌کند.
کاهش عوارض جراحی: در مواردی که جراحی لازم است، پرتودرمانی می‌تواند قبل یا بعد از عمل انجام شود تا اندازه تومور را کاهش دهد یا سلول‌های سرطانی باقی‌مانده را از بین ببرد. این امر می‌تواند به کاهش عوارض جراحی و بهبود نتایج آن کمک کند.

2. اثربخشی بالا:

درمان سرطان‌های مختلف: پرتودرمانی در درمان انواع مختلف سرطان‌های دهان و زبان، از جمله سرطان زبان، لثه، لب، سقف دهان و غدد بزاقی موثر است.
قابل استفاده در مراحل مختلف: پرتودرمانی می‌تواند در مراحل مختلف سرطان، از مراحل اولیه تا پیشرفته، برای درمان یا کنترل بیماری استفاده شود.
قابل ترکیب با سایر درمان‌ها: پرتودرمانی می‌تواند به‌طور مؤثر با شیمی‌درمانی و جراحی ترکیب شود تا شانس بهبودی بیمار را افزایش دهد.

3. کاهش عوارض جانبی:

عوارض جانبی کمتر نسبت به جراحی: در مقایسه با جراحی، پرتودرمانی معمولاً عوارض جانبی کمتری دارد و دوره نقاهت آن کوتاه‌تر است.
تکنیک‌های پیشرفته: با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته پرتودرمانی مانند IMRT و VMAT، می‌توان دوز پرتو را به‌طور دقیق به تومور رساند و آسیب به بافت‌های سالم اطراف را به حداقل رساند. این امر به کاهش عوارض جانبی مانند خشکی دهان، مشکلات بلع و تغییر در حس چشایی کمک می‌کند.

4. بهبود کیفیت زندگی:

کاهش درد و علائم: پرتودرمانی می‌تواند به کاهش درد، خونریزی، مشکلات بلع و سایر علائم ناشی از سرطان کمک کند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.
درمان سرپایی: در بیشتر موارد، پرتودرمانی به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و بیمار می‌تواند پس از هر جلسه به منزل بازگردد و به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهد.

5. قابل استفاده در بیماران با شرایط خاص:

بیماران مسن یا با بیماری‌های زمینه‌ای: پرتودرمانی می‌تواند یک گزینه درمانی مناسب برای بیماران مسن یا بیمارانی باشد که به دلیل بیماری‌های زمینه‌ای قادر به تحمل جراحی نیستند.

عوارض پرتو درمانی سرطان زبان، دهان

اگر می خواهید پرتودرمانی کنید، بسیار حائز اهمیت است که از پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی آن سوال کنید تا بدانید چه انتظاری از درمان دارید.

تابش اشعه به ناحیه دهان بسته به اینکه پرتو در کجا متمرکز می شود، می تواند چندین عارضه جانبی کوتاه مدت ایجاد کند که می تواند شامل موارد زیر باشد:

•         تغییرات پوستی مانند آفتاب سوختگی یا تیره شدن در ناحیه تحت درمان
•         گرفتگی صدا
•         از دست دادن چشایی
•         قرمزی، سوزش یا حتی درد در دهان و گلو
•         خشکی دهان
•         مشکل در بلع

بهترین متخصص پرتو درمانی سرطان زبان در تهران | بهترین متخصص رادیوتراپی زبان

چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی خصوصی در تهران را بررسی کرده اید، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید، به شما دکتر احسان کرباسی را معرفی می کنیم.

درباره دکتر احسان کرباسی بیشتر بدانید

دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.

جهت ارتباط با بهترین مرکز پرتو درمانی تهران لطفا کلیک کنید.

شاد و تندرست باشید.

منبع: cancer.org