سایبرنایف چیست؟

سایبرنایف (Cyberknife) یکی از روش های انجام رادیوسرجری به شمار می رود. این یک درمان بدون درد و غیر تهاجمی است و دوزهای بالایی از پرتوهای هدفمند را برای از بین بردن تومورها هدایت می کند. این دستگاه از یک بازوی رباتیک برای ارسال پرتو استفاده می کند.
نحوه عملکرد Cyberknife چیست ؟

سایبرنایف اشعه را با دقت جراحی تنها در یک تا پنج جلسه به تومورها ارسال می کند. در طول درمان، در حالی که روی تخت دراز کشیده اید، بازوی رباتیک دستگاه، در اطراف شما حرکت می کند. این روش، پرتو را از زوایای متعدد با دقت زیر میلی متر به محل تومور هدایت می کند. دقت بالای این روش، قرار گرفتن بافت سالم اطراف تومور در معرض تشعشع را به حداقل می رساند و به ما این امکان را می دهد تا بدون برش جراحی یا استفاده از آرامبخش، مناطقی را که دسترسی به آنها دشوار است (مانند نواحی عمقی سر و گردن و اندام های داخلی بدن) را درمان کنیم.
از آنجایی که رادیوسرجری استریوتاکتیک (SRS) و پرتودرمانی استریوتاکتیک بدن (SBRT) از دوزهای بالایی از پرتو برای از بین بردن تمام بافت تومورال استفاده می کنند، ردیابی دقیق تومور مورد نیاز است. مزیت اصلی سایبرنایف هماهنگی آن با سیستم های تصویربرداری (IGRT) است که به طور مداوم بر حرکت تومور و بیمار نظارت داشته و تغییر موقعیت آنها را به سیستم رباتیک دستگاه اطلاع داده و اصلاحات لازم انجام می شود.
درمان ها به صورت سرپایی انجام می شود و هر جلسه بین 30 تا 90 دقیقه طول می کشد. تعداد جلسات بسته به اندازه، محل و شکل تومور متفاوت است اما معمولاً فقط یک تا پنج جلسه روزانه مورد نیاز است. CyberKnife به بیماران این امکان را می دهد که بدون بیهوشی روی تخت عمل دراز بکشند و در حالی که بازوی رباتیک بدون لمس آنها حرکت می کند و تمام نواحی تومور را درمان کند.
با توجه به کم خطر بودن سایبرنایف از جهت عوارض و آسیب به بافت سالم، دوره نقاهت کوتاه و بهبودی اغلب سریع اتفاق می افتد. متاسفانه در حال حاضر (تابستان 1402) در ایران دستگاه سایبرنایف فعال، وجود ندارد.
مشخصات دستگاه سایبرنایف

- در این دستگاه از یک شتاب دهنده خطی (LINAC) با قابلیت تولید اشعه ایکس که روی یک بازوی رباتیک سوار شده، استفاده می شود. جهت کاهش وزن دستگاه، فرکانس های مایکروویو بالاتری بکار گرفته می شوند.
- از اشعه های بسیار باریک (Pencil beam) برای درمان استفاده می شود
- جهت IGRT از اشعه ایکس در محدوده انرژی KV که قائم بر محور درمان دستگاه است، استفاده می شود
مزایا و معایب سایبرنایف چیست ؟

به طور کلی پرتودرمانی دارای مزایای ثابت شده بسیاری است. این درمان با توانایی تمرکز بر روی مناطق خاص، به حداقل رساندن آسیب به دیگر نقاط بدن، می تواند گزینه مناسبی برای درمان باشد.
سایبر نایف به عنوان شکل خاصی از پرتودرمانی، دارای چندین مزیت است:
- درمان در یک تا پنج جلسه سرپایی تکمیل می شود
- غیر تهاجمی، بدون درد و بدون نیاز به بیهوشی است
- دوره ریکاوری کوتاه است و امکان بازگشت سریع به فعالیت های عادی وجود دارد
- قابلیت تحرک بازوی رباتیک سبب می شود که بتوان از زوایای متعدد تومور را مورد هدف قرار داد
- قرار گرفتن بافت سالم اطراف محل تومور در معرض تابش کاهش یافته و عوارض جانبی نیز کمتر می شود
- میتوان ضایعاتی که قبلاً با حداکثر دوز مجاز پرتو درمان شده اند را نیز درمان کرد
معایب سایبرنایف به شرح زیر است:
- امکان انجام درمان از قسمت زیر تخت درمان (پشت بیمار) وجود ندارد
- زمان برنامه ریزی درمان بسیار طولانی است
- کنترل کیفی بسیار مفصل و پیچیده ای دارد و کوچکترین ایرادی در انجام کار، سبب مشکلات عمده ای می شود
- دستگاه، قابلیت درمان با اشعه الکترون را در اختیار ندارد
چه بیماری هایی با سایبرنایف قابل درمان است؟
انواع مختلفی از تومورها و سرطان را می توان با سایبرنایف درمان کرد، از جمله:
- ناهنجاری های شریانی وریدی (Arteriovenous malformations)
- متاستازهای استخوانی
- تومورهای مغزی و متاستازهای مغزی
- تومورهای کلیه
- تومورهای کبدی
- تومورهای ریوی
- تومورهای چشمی یا اوربیتال
- سرطان پانکراس
- سرطان پروستات
- تومورهای ستون فقرات
- نورالژی تری ژمینال (درد عصب سه قلو)
سلام.خداراشکر که تکنولوژی در خدمت انسان ها قرار گرفته است.