پرتودرمانی سرطان غدد بزاقی – بخش دوم

مطالعه بخش قبل

عوارض جانبی احتمالی رادیوتراپی سرطان غدد بزاقی

اگر می خواهید تحت رادیوتراپی غدد بزاقی قرار گیرید، مهم است که از پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی سوال کنید تا اطلاعات کافی جهت کاهش آنها داشته باشید.

عوارض کوتاه مدت پرتودرمانی

تابش اشعه به ناحیه گونه، دهان و گلو می ‌تواند عوارض جانبی کوتاه‌ مدت ایجاد کند که بستگی به این دارد که تابش به کجا متمرکز می شود و می‌ تواند شامل موارد زیر باشد:

• تغییرات پوستی مانند آفتاب سوختگی یا تیره شدن در ناحیه تحت درمان
• از دست دادن چشایی
• قرمزی، سوزش یا درد در دهان و گلو
• خشکی دهان 
• مشکل در بلع
• احساس خستگی
• زخم در دهان و گلو
• گرفتگی صدا

اغلب این موارد پس از پایان درمان به مرور زمان از بین می روند.

عوارض جانبی طولانی مدت یا دائمی پرتودرمانی غدد بزاقی

تغذیه نامناسب و مشکل در بلع: بسیاری از افرادی که تحت درمان با اشعه در ناحیه غدد بزاقی قرار می گیرند، زخم های دردناکی در دهان و گلو دارند که می تواند خوردن و نوشیدن را بسیار سخت کند. این می تواند منجر به کاهش وزن و تغذیه نامناسب شود. زخم ‌ها با گذشت زمان پس از پایان پرتو درمانی بهبود می‌ یابند، اما مشکلات بلع برای برخی از افراد مدت ‌ها پس از پایان درمان ادامه پیدا می کند که علت آن سفت شدن ماهیچه ها ناشی از تشعشع است. برخی تمرینات بلع، به بهبودی این وضعیت کمک می کند. گاهی اوقات لازم است که لوله ای در معده تعبیه شود که تغذیه از طریق آن صورت پذیرد.

خشکی دهان: آسیب غدد بزاقی (آب دهان) ناشی از تشعشعات می تواند باعث خشکی دهان شود که گاهی با گذشت زمان بهتر نمی شود. برای اکثر سرطان های اصلی غدد بزاقی، اشعه فقط به سمتی از صورت و گردن متمرکز می شود که مبتلا به سرطان می باشد و سمت مقابل سالم می ماند. این امر خطر عوارض جانبی جدی درازمدت را کاهش می دهد، اما در موارد نادر، ممکن است هر دو طرف صورت و گردن شما نیاز به پرتو درمانی داشته باشند. این ممکن است به سایر غدد بزاقی آسیب برساند و باعث خشکی دائمی دهان و مشکلات در بلع و آسیب به استخوان فک شود.

کمبود بزاق همچنین می تواند منجر به پوسیدگی دندان شود. افرادی که تحت درمان با تشعشعات به دهان یا گردن قرار می گیرند، باید بهداشت دهان و دندان را به دقت رعایت کنند تا از این مشکل جلوگیری کنند و به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنند. فلوراید تراپی نیز ممکن است کمک کند.

آسیب به استخوان فک: این مشکل که تحت عنوان استئورادیونکروز فک شناخته می شود، می تواند یک عارضه جانبی جدی پرتودرمانی باشد. این امر پس از عفونت دندان، کشیدن دندان یا ضربه شایع تر است و درمان آن ممکن است سخت باشد. علامت اصلی درد در فک است. در برخی موارد، استخوان دچار شکستگی می شود. گاهی اوقات شکستگی استخوان خود به خود بهبود می یابد، اما اغلب استخوان آسیب دیده باید با جراحی ترمیم شود.

برای کمک به جلوگیری از این مشکل، افرادی که پرتو به ناحیه دهان یا گلو می‌ رسند باید به دندانپزشک مراجعه کنند تا قبل از شروع پرتودرمانی، در صورت لزوم، دندان‌ هایشان ترمیم یا کشیده شود. 

قفل شدن فک: قفل شدن فک که همچنین به عنوان تریسموس شناخته می شود، وضعیتی است که در آن دهان نمی تواند به طور کامل باز شود. این می تواند یک عارضه جانبی جدی پرتودرمانی باشد و در اثر اسکار یا آسیب به عضلات، مفاصل و بافتی است که به عملکرد فک کمک می کند. این امر باعث می شود افراد نتوانند غذای خود را به خوبی بجوند، به درستی صحبت کنند و احتمال پوسیدگی دندان نیز بیشتر می شود. همه افرادی که برای سرطان غدد بزاقی اشعه دریافت می کنند این عارضه جانبی را ندارند، اما تشخیص زودهنگام مشکل می تواند به افراد کمک کند درمان را زودتر شروع کنند و احتمال ایجاد مشکلات بزرگ را کاهش دهند.

کاهش شنوایی: اعصاب یا اندام هایی که به شنیدن کمک می کنند ممکن است در اثر تشعشع آسیب ببینند. ممکن است از شما خواسته شود که به یک متخصص شنوایی سنجی مراجعه کنید تا شنوایی شما را قبل و بعد از درمان آزمایش کند تا علائم کم شنوایی را بررسی کند.

مشکلات تیروئید: اشعه ممکن است به غده تیروئید شما آسیب برساند. پزشک شما به طور منظم آزمایش خون انجام می دهد تا ببیند تیروئید شما چقدر خوب کار می کند. اگر غده تیروئید به خوبی کار نمی کند، ممکن است برخی افراد نیاز به مصرف قرص هایی برای جایگزینی هورمون تیروئید داشته باشند.

لنف ادم: برخی از افراد تحت درمان با پرتودرمانی ممکن است در معرض خطر ابتلا به لنف ادم در نواحی سر و گردن باشند که تحت درمان قرار گرفته اند. این نواحی می توانند متورم و سفت شوند. اگر فرد تحت عمل جراحی نیز قرار گرفته باشد، این می تواند بدتر شود. گاهی اوقات، داروها، فیزیوتراپی یا ماساژ درمانی ممکن است مفید باشند.

آسیب به شریان کاروتید: تابش اشعه به ناحیه گردن ممکن است خطر سکته مغزی را سال‌ها پس از درمان افزایش دهد. مشکلات زمینه ای که قبل از رادیوتراپی وجود داشته اند مثل تنگی شریان های کاروتید (شریانهای گردنی)، می توانند به این عارضه دامن بزنند. افرادی که سیگار می کشند به شریان های خود نیز آسیب می رسانند. به همین دلیل، برخی از پزشکان ممکن است پس از درمان، سونوگرافی های منظم از عروق گردنی را برای شما تجویز کنند تا مراقب شریان ها باشند.

مهم است که قبل از شروع درمان در مورد عوارض جانبی احتمالی پرتودرمانی با پزشک خود صحبت کنید و مطمئن شوید که همه چیز برای محدود کردن این عوارض جانبی تا حد امکان آماده است. اگر برخی از عوارض جانبی را تجربه می کنید، راه‌ هایی برای کاهش بسیاری از آنها وجود دارد، بنابراین حتماً در مورد هر مشکلی با تیم درمان سرطان خود صحبت کنید.

بهترین متخصص پرتو درمانی در تهران | بهترین متخصص رادیوتراپی 

چنانچه در جستجوی بهترین متخصص رادیوتراپی تهران هستید و بارها متخصصین رادیوتراپی تهران و لیست مراکز رادیوتراپی خصوصی در تهران را بررسی کرده اید، اما همچنان به نتیجه مساعدی نرسیده اید، به شما دکتر احسان کرباسی را معرفی می کنیم.

درباره دکتر احسان کرباسی بیشتر بدانید

دکتر احسان کرباسی دارای بورد تخصصی رادیوتراپی انکولوژی_پرتودرمانی از دانشگاه علوم پزشکی تهران راه را برای درمان شما کوتاه می کند.

جهت ارتباط با بهترین مرکز پرتو درمانی تهران لطفا کلیک کنید.

منبع: cancer.org