بررسی اجمالی
سرطان تخمدان رشد سلول‌هایی است که در تخمدان‌ها تشکیل می‌شود. سلول‌ها به سرعت تکثیر می‌شوند و می‌توانند به بافت‌های سالم بدن حمله کرده و آنها را تخریب کنند.
سیستم تولید مثل زنان شامل دو تخمدان است، یکی در هر طرف رحم. تخمدان‌ها هر کدام به اندازه یک بادام تخمک (اووم) و همچنین هورمون‌های استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند.
سرطان تخمدان چیست؟
سرطان تخمدان نوعی بیماری است که در آن سلول‌های تخمدان به طور غیرطبیعی رشد کرده و تقسیم می‌شوند. تخمدان‌ها غده‌های جنسی زنانه هستند که تخمک تولید می‌کنند و هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون را ترشح می‌کنند.
اولین علامت سرطان تخمدان
سرطان تخمدان به دلیل قرارگیری تخمدان‌ها در عمق لگن، اغلب در مراحل اولیه بدون علامت است و یا علائم آن به قدری مبهم هستند که به راحتی با سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته می‌شوند. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام این سرطان بسیار چالش‌برانگیز است.
علائم سرطان تخمدان
اگرچه علائم اولیه سرطان تخمدان ممکن است مبهم و غیر اختصاصی باشند، اما برخی از علائم شایع عبارتند از:
- نفخ شکم: احساس نفخ مداوم و غیرقابل توضیح در شکم، حتی پس از غذا خوردن کم.
- احساس سیری زودهنگام: احساس سیری پس از خوردن مقدار کمی غذا.
- درد در ناحیه لگن یا شکم: دردی که با گذشت زمان بدتر می‌شود و با استراحت تسکین نمی‌یابد.
- تغییرات در عادات روده‌ای: یبوست یا اسهال مکرر.
- تکرر ادرار یا احساس فوریت برای ادرار کردن: احساس نیاز مکرر به ادرار کردن یا نشت ادرار.
- خونریزی واژینال غیر طبیعی: خونریزی بین دوره‌های قاعدگی، پس از یائسگی یا خونریزی شدیدتر از معمول.
- کاهش وزن ناخواسته: کاهش وزن بدون دلیل مشخص.
- خستگی مفرط: احساس خستگی و ضعف مداوم.
علت سرطان تخمدان چیست؟
مشخص نیست که چه چیزی باعث سرطان تخمدان می‌شود، اگرچه پزشکان مواردی را شناسایی کرده‌اند که می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
پزشکان می‌دانند که سرطان تخمدان زمانی شروع می‌شود که سلول‌های داخل یا اطراف تخمدان‌ها تغییراتی (جهش) در DNA خود ایجاد می‌کنند. DNA یک سلول حاوی دستورالعملی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. تغییرات به سلول‌ها می‌گوید که به سرعت رشد و تکثیر کنند و توده‌ای (تومور) از سلول‌های سرطانی ایجاد کنند. سلول‌های سرطانی به زندگی خود ادامه می‌دهند در حالی که سلول‌های سالم می‌میرند. آنها می‌توانند به بافت‌های اطراف حمله کرده و از یک تومور اولیه جدا شده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش (متاستاز) دهند.
انواع سرطان تخمدان
نوع سلولی که سرطان در آن شروع می‌شود، نوع سرطان تخمدان شما را تعیین می‌کند و به پزشک شما کمک می‌کند تا بهترین درمان‌ها را برای شما تعیین کند. انواع سرطان تخمدان عبارتند از:
- سرطان تخمدان اپیتلیال. این نوع شایع‌ترین نوع است. شامل چندین زیرگروه از جمله کارسینوم سروزی و کارسینوم موکوسی است.
- تومورهای استرومایی. این تومورهای نادر معمولاً در مراحل اولیه‌تر از سایر سرطان‌های تخمدان تشخیص داده می‌شوند.
- تومورهای سلول زایا. این سرطان‌های تخمدان نادر معمولاً در سنین جوان‌تر رخ می‌دهند.
عوامل خطر سرطان تخمدان
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهند عبارتند از:
- سن بالاتر. خطر ابتلا به سرطان تخمدان با افزایش سن افزایش می‌یابد. بیشتر در بزرگسالان مسن تشخیص داده می‌شود.
- تغییرات ژنی ارثی. درصد کمی از سرطان‌های تخمدان ناشی از تغییرات ژنی است که از والدین خود به ارث می‌برید. ژن‌هایی که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند شامل BRCA1 و BRCA2 هستند. این ژن‌ها همچنین خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش می‌دهند.
- تعدادی از تغییرات ژنی دیگر نیز شناخته شده است که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند، از جمله تغییرات ژنی مرتبط با سندرم لینچ و ژن‌های BRIP1، RAD51C و RAD51D.
- سابقه خانوادگی سرطان تخمدان. اگر بستگان خونی دارید که به سرطان تخمدان مبتلا شده‌اند، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری افزایش یابد.
- چاقی یا اضافه وزن بودن. چاقی یا اضافه وزن خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد.
- هورمون درمانی جایگزین پس از یائسگی. مصرف هورمون درمانی جایگزین برای کنترل علائم و نشانه‌های یائسگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.
- آندومتریوز. آندومتریوز یک اختلال اغلب دردناک است که در آن بافتی شبیه به بافتی که داخل رحم شما را پوشانده است، خارج از رحم شما رشد می‌کند.
- سن شروع و پایان قاعدگی. شروع قاعدگی در سنین پایین یا شروع یائسگی در سنین بالاتر، یا هر دو، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.
- هیچ وقت باردار نبودن. اگر هرگز باردار نشده‌اید، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان افزایش یابد.
راه های پیشگیری از سرطان تخمدان
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد. اما ممکن است راه هایی برای کاهش خطر شما وجود داشته باشد:
در نظر بگیرید که قرص های ضد بارداری مصرف کنید. از پزشک خود بپرسید که آیا قرص های ضد بارداری خوراکی (داروهای ضد بارداری خوراکی) برای شما مناسب هستند. مصرف قرص های ضد بارداری خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می دهد. اما این داروها خطراتی نیز دارند، بنابراین با توجه به شرایط خود، در مورد اینکه آیا مزایا بر این خطرات غلبه می کند یا خیر، بحث کنید.
عوامل خطر خود را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر سابقه خانوادگی سرطان سینه و تخمدان دارید، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک شما می تواند تعیین کند که این ممکن است به چه معنا باشد برای خطر ابتلا به سرطان شما. ممکن است به یک مشاور ژنتیک ارجاع داده شوید که می تواند به شما در تصمیم گیری در مورد اینکه آیا آزمایش ژنتیکی برای شما مناسب است کمک کند. اگر مشخص شد که شما دارای تغییر ژنی هستید که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می دهد، ممکن است جراحی برای برداشتن تخمدان های خود را برای پیشگیری از سرطان در نظر بگیرید.
غربالگری و تشخیص سرطان تخمدان
آزمایش‌ها و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص سرطان تخمدان عبارتند از:
معاینه لگن برای تشخیص سرطان تخمدان :
در طول معاینه لگن، پزشک انگشتان دستکش شده خود را وارد واژن شما کرده و همزمان دستی را روی شکم شما فشار می‌دهد تا اندام‌های لگن شما را لمس کند (لمس کند). پزشک همچنین به صورت بصری دستگاه تناسلی خارجی، واژن و دهانه رحم شما را معاینه می‌کند.
آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی تی اسکن برای سرطان تخمدان:
آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن شکم و لگن شما ممکن است به تعیین اندازه، شکل و ساختار تخمدان‌های شما کمک کند.
تشخیص سرطان تخمدان با سونوگرافی:
آزمایش خون سرطان تخمدان
آزمایش خون ممکن است شامل آزمایش‌های عملکرد اندام باشد که می‌تواند به تعیین سلامت کلی شما کمک کند.
پزشک شما همچنین ممکن است خون شما را برای نشانگرهای توموری که نشان دهنده سرطان تخمدان هستند آزمایش کند. به عنوان مثال، آزمایش آنتی ژن سرطان (CA) 125 می‌تواند پروتئینی را تشخیص دهد که اغلب روی سطح سلول‌های سرطان تخمدان یافت می‌شود. این آزمایش‌ها نمی‌توانند به پزشک شما بگویند که آیا شما سرطان دارید یا خیر، اما ممکن است سرنخ‌هایی در مورد تشخیص و پیش‌آگهی شما ارائه دهند.
جراحی و بیوپسی سرطان تخمدان:
گاهی اوقات پزشک شما نمی‌تواند تشخیص شما را قطعی کند تا زمانی که تحت عمل جراحی برای برداشتن تخمدان قرار بگیرید و آن را برای علائم سرطان آزمایش کند بنابراین با روش بیوپسی یک تکه از تخمدان را برمی دارند.
آزمایش ژنتیک سرطان تخمدان
پزشک شما ممکن است آزمایش نمونه‌ای از خون شما را برای بررسی تغییرات ژنی که خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد، توصیه کند. دانستن اینکه شما تغییر ارثی در DNA خود دارید به پزشک شما کمک می‌کند تا تصمیماتی در مورد برنامه درمانی شما بگیرد. ممکن است بخواهید این اطلاعات را با بستگان خونی خود، مانند خواهر و برادر و فرزندان خود، به اشتراک بگذارید، زیرا آنها نیز ممکن است در معرض خطر داشتن همان تغییرات ژنی باشند.
پس از تأیید اینکه به سرطان تخمدان مبتلا هستید، پزشک شما از اطلاعات آزمایش‌ها و روش‌های شما برای اختصاص مرحله‌ای به سرطان شما استفاده خواهد کرد. مراحل سرطان تخمدان از 1 تا 4 متغیر است که اغلب با اعداد رومی I تا IV نشان داده می‌شوند. پایین‌ترین مرحله نشان می‌دهد که سرطان محدود به تخمدان‌ها است. در مرحله 4، سرطان به مناطق دور بدن گسترش یافته است.
مراحل سرطان تخمدان
سرطان تخمدان، مانند سایر سرطان‌ها، بر اساس میزان گسترش آن در بدن به مراحل مختلفی تقسیم می‌شود. این مرحله‌بندی به پزشکان کمک می‌کند تا شدت بیماری را تشخیص داده و مناسب‌ترین درمان را انتخاب کنند.
رایج‌ترین سیستم برای مرحله‌بندی سرطان تخمدان، سیستم FIGO (فدراسیون بین‌المللی متخصصان زنان و مامایی) است. در این سیستم، مراحل سرطان تخمدان از I تا IV طبقه‌بندی می‌شوند.
- مرحله I: سرطان تنها در یک یا هر دو تخمدان وجود دارد.
- مرحله I A: تومور تنها در یک تخمدان قرار دارد.
- مرحله I B: تومور در هر دو تخمدان وجود دارد.
- مرحله I C: تومور در یک یا هر دو تخمدان وجود دارد و:
در این مراحل کپسول تخمدان پاره شده است و سلول‌های سرطانی در مایع شکمی وجود دارد. تومور به بافت‌های اطراف چسبیده است.
- مرحله II: سرطان از تخمدان به اندام‌های لگنی دیگر گسترش یافته است.
- مرحله II A: سرطان به لوله‌های فالوپ و یا رحم گسترش یافته است.
- مرحله II B: سرطان به سایر اندام‌های لگنی مانند مثانه یا روده بزرگ گسترش یافته است.
- مرحله III: سرطان از لگن به سایر قسمت‌های شکم گسترش یافته است.
- مرحله III A: سلول‌های سرطانی در غدد لنفاوی شکمی وجود دارد.
- مرحله III B: تومور به سطح روده یا شکم چسبیده است و یا سلول‌های سرطانی در مایع شکمی وجود دارد.
- مرحله III C: تومور به کبد یا طحال گسترش یافته است.
- مرحله IV: سرطان به قسمت‌های دور بدن مانند ریه‌ها، کبد یا استخوان‌ها گسترش یافته و متاستاز داده است.
راه های درمان سرطان تخمدان
درمان سرطان تخمدان معمولاً شامل ترکیبی از جراحی و شیمی درمانی و پرتو درمانی است. در شرایط خاص ممکن است از درمان های دیگری نیز استفاده شود.
درمان سرطان تخمدان با پرتو درمانی
جراحی سرطان تخمدان
عمل‌های جراحی برای برداشتن سرطان تخمدان عبارتند از:
- جراحی برای برداشتن یک تخمدان. برای سرطان در مراحل اولیه که فراتر از یک تخمدان گسترش نیافته است، جراحی ممکن است شامل برداشتن تخمدان آسیب دیده و لوله فالوپ آن باشد. این روش ممکن است توانایی شما برای بچه دار شدن را حفظ کند.
- جراحی برای برداشتن هر دو تخمدان. اگر سرطان در هر دو تخمدان شما وجود داشته باشد، اما هیچ نشانه‌ای از سرطان اضافی وجود نداشته باشد، جراح شما ممکن است هر دو تخمدان و هر دو لوله فالوپ را بردارد. این روش رحم شما را دست نخورده باقی می‌گذارد، بنابراین ممکن است همچنان بتوانید با استفاده از جنین‌ها یا تخمک‌های یخ‌زده خود یا با تخمک‌های اهدایی باردار شوید.
- جراحی برای برداشتن هر دو تخمدان و رحم. اگر سرطان شما گسترده‌تر باشد یا اگر نمی‌خواهید توانایی بچه‌دار شدن خود را حفظ کنید، جراح شما تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ، رحم، گره‌های لنفاوی نزدیک و چینه‌ای از بافت چربی شکم (اومنتوم) را خارج می‌کند.
- جراحی برای سرطان پیشرفته. اگر سرطان شما پیشرفته باشد، پزشک شما ممکن است جراحی را برای برداشتن تا حد امکان سرطان توصیه کند. گاهی اوقات شیمی درمانی قبل یا بعد از جراحی در این شرایط انجام می‌شود.
شیمی درمانی سرطان تخمدان
شیمی درمانی یک درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای کشتن سلول های سریع رشد در بدن، از جمله سلول های سرطانی استفاده می کند. داروهای شیمی درمانی می توانند به صورت تزریقی یا خوراکی مصرف شوند.
درمان هدفمند سرطان تخمدان
درمان های دارویی هدفمند بر نقاط ضعف خاصی که در سلول های سرطانی وجود دارد تمرکز می کنند. با حمله به این نقاط ضعف، درمان های دارویی هدفمند می توانند باعث مرگ سلول های سرطانی شوند.
هورمون درمانی سرطان تخمدان
هورمون درمانی از داروهایی برای مسدود کردن اثرات هورمون استروژن بر سلول های سرطان تخمدان استفاده می کند. برخی از سلول های سرطان تخمدان از استروژن برای رشد استفاده می کنند، بنابراین مسدود کردن استروژن ممکن است به کنترل سرطان کمک کند.
ایمونوتراپی سرطان تخمدان
ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن ممکن است به سلول های سرطانی حمله نکند زیرا آنها پروتئین هایی تولید می کنند که به آنها کمک می کند از سلول های سیستم ایمنی پنهان شوند. ایمونوتراپی با تداخل در این فرآیند عمل می کند.
سرطان تخمدان و آب آوردن شکم
یکی از علائم شایع سرطان تخمدان، آب آوردن شکم یا آسیت است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که مایع اضافی در حفره شکمی تجمع پیدا کند. چرا سرطان تخمدان باعث آب آوردن شکم می‌شود؟
- تومورهای بزرگ: تومورهای بزرگ تخمدان می‌توانند فشار بر رگ‌های خونی وارد کرده و باعث نشت مایع به داخل حفره شکمی شوند.
- التهاب: سلول‌های سرطانی می‌توانند باعث التهاب در بافت‌های اطراف شده و منجر به تولید مایع اضافی شوند.
- مسدود شدن عروق لنفاوی: تومورها ممکن است عروق لنفاوی را مسدود کنند که منجر به تجمع مایع در شکم می‌شود.
طول عمر بیماران سرطان تخمدان
به طور کلی، نرخ بقای ۵ ساله برای بیماران مبتلا به سرطان تخمدان حدود ۵۰ درصد است. این بدان معناست که حدود ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به این سرطان، حداقل ۵ سال پس از تشخیص زنده می‌مانند. با این حال، این آمار به تنهایی نمی‌تواند نشان‌دهنده طول عمر دقیق هر بیمار باشد.
علائم سرطان تخمدان نی نی سایت
نی‌نی سایت یکی از پربازدیدترین سایت‌های فارسی‌زبان در حوزه زنان، بارداری و کودک است. این پلتفرم، به دلیل ماهیت خود، فضایی مناسب برای تبادل اطلاعات و تجربیات در مورد مسائل مختلف زنان، از جمله بیماری‌هایی مانند سرطان تخمدان، فراهم کرده است شما میتوانید از نظرات کاربران استفاده های مفید بکنید.
برای سرطان تخمدان به چه دکتری باید مراجعه کنم؟
برای تشخیص و درمان سرطان تخمدان، بهتر است به متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید و برای بررسی های کلی تر باید به متخصص آنکولوژیست مراجعه کنید. این متخصصین به طور ویژه در زمینه تشخیص و درمان سرطان‌های زنان از جمله سرطان تخمدان آموزش دیده و تجربه دارند.
