بیوپسی چیست؟
بیوپسی یکی از راه‌هایی است که پزشکان برای تشخیص وضعیت بدن از آن استفاده می‌کنند. در بیوپسی، پزشک نمونه‌هایی از بافت، سلول یا مایعات بدن را برمی‌دارد تا پاتولوژیست بتواند آنها را از نظر علائم بیماری بررسی کند. پزشکان ممکن است بیوپسی را برای تشخیص یا نظارت بر شرایط پزشکی یا برنامه‌ریزی برای درمان توصیه کنند.
ممکن است با شنیدن اصطلاح “بیوپسی” به “سرطان” فکر کنید، اما پزشکان از بیوپسی برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کنند، مانند:
- اختلالات التهابی، مانند التهاب کلیه (نفریت) یا کبد (هپاتیت)
- عفونت‌ها، مانند سل
- اختلالات ایمنی، مانند پانکراتیت مزمن
- بیماری زخم معده
- اندومتریوز
کاربرد بیوپسی برای چیست؟
بیوپسی کاربردهای زیادی در پزشکی دارد و برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها استفاده میشود. در اینجا به برخی از کاربردهای رایج بیوپسی اشاره می‌کنیم:
1. تشخیص سرطان:
- تشخیص اولیه سرطان: بیوپسی می‌تواند به تشخیص انواع مختلف سرطان، مانند سرطان سینه، سرطان پروستات، ریه، کبد، کلیه و سرطان پوست کمک کند.
- تعیین مرحله سرطان: بیوپسی می‌تواند به تعیین میزان گسترش سرطان و مرحله آن کمک کند.
- بررسی متاستاز: بیوپسی می‌تواند به تشخیص متاستاز یا گسترش سرطان به سایر نقاط بدن کمک کند.
2. تشخیص بیماری‌های غیر سرطانی:
- بیماری‌های التهابی: بیوپسی می‌تواند به تشخیص بیماری‌های التهابی مانند هپاتیت (التهاب کبد)، نفریت (التهاب کلیه) و بیماری التهابی روده کمک کند.
- عفونت‌ها: بیوپسی می‌تواند به تشخیص عفونت‌های باکتریایی، ویروسی یا قارچی کمک کند.
- بیماری‌های خودایمنی: بیوپسی می‌تواند به تشخیص بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید کمک کند.
- بیماری‌های دستگاه گوارش: بیوپسی می‌تواند به تشخیص بیماری‌هایی مانند بیماری سلیاک و بیماری کرون کمک کند.
- بیماری‌های پوست: بیوپسی می‌تواند به تشخیص بیماری‌های پوستی مانند ملانوما و اگزما کمک کند.
3. بیوپسی برای چه چیزی استفاده میشود:
- ارزیابی پیوند عضو: بیوپسی می‌تواند به ارزیابی وضعیت عضو پیوندی و تشخیص رد پیوند کمک کند.
- تشخیص بیماری‌های ژنتیکی: بیوپسی می‌تواند به تشخیص برخی از بیماری‌های ژنتیکی کمک کند.
- تحقیقات پزشکی: بیوپسی می‌تواند برای تحقیقات پزشکی و مطالعه بیماری‌ها استفاده شود.
در کل، بیوپسی یک ابزار تشخیصی مهم است که به پزشکان در تشخیص و درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها کمک می‌کند.
انواع بیوپسی چیست؟ و چگونه بیوپسی انجام میشود؟
همه بیوپسی‌ها روش‌هایی برای به دست آوردن نمونه‌های بافت و مایع هستند، اما به روش‌های مختلفی انجام می‌شوند. پزشکان ممکن است بیوپسی را در مطب یا اتاق عمل انجام دهند. انواع بیوپسی عبارتند از:
- بیوپسی مغز استخوان: پزشکان از یک سوزن و سرنگ مخصوص بیوپسی برای به دست آوردن نمونه کوچکی از مغز استخوان استفاده می‌کنند. آنها بیوپسی مغز استخوان را برای تشخیص سرطان‌های خون، اختلالات خونی و سایر بیماری‌ها انجام می‌دهند.
- بیوپسی مخروطی: همچنین به عنوان کونیزاسیون یا بیوپسی چاقوی سرد شناخته میشود، پزشکان بیوپسی مخروطی را برای برداشتن بافت غیرطبیعی از دهانه رحم انجام می‌دهند. بیوپسی مخروطی ممکن است سرطان دهانه رحم یا دیسپلازی دهانه رحم را که می‌تواند منجر به سرطان شود، تشخیص دهد.
- بیوپسی excisional یا بیوپسی incisional: در این روش‌ها، پزشکان برش‌هایی در بدن ایجاد می‌کنند تا بافت را از داخل بدن خارج کنند. بیوپسی excisional شامل برداشتن کل توده یا نواحی مشکوک است. بیوپسی incisional شامل گرفتن نمونه‌های بافتی از توده‌ها یا نواحی مشکوک است.
- بیوپسی مایع: این آزمایش خون علائم سلول‌های سرطانی یا DNA سلول‌های سرطانی را تشخیص می‌دهد.
- بیوپسی سوزنی: پزشکان از بیوپسی سوزنی برای استخراج سلول‌ها، مایع یا بافت‌ها استفاده می‌کنند. پزشک ممکن است در صورت احساس توده یا برآمدگی غیرمعمول در بدن یا در صورت تشخیص مشکلات احتمالی در آزمایش‌های تصویربرداری، بیوپسی سوزنی را تجویز کند.
- بیوپسی پانچ: پزشکان از یک دستگاه مخصوص برای برداشتن بافتی که ممکن است سرطانی باشد استفاده می‌کنند. پزشکان از یک دستگاه مخصوص استفاده می‌کنند که سوراخی در سطح پوست شما ایجاد می‌کند.
- بیوپسی غدد لنفاوی : پزشکان این روش را برای بررسی اینکه آیا سلول‌های سرطانی از تومور اصلی پخش شده‌اند یا خیر، انجام می‌دهند.
- بیوپسی تراشیدن: پزشکان از تیغ برای تراشیدن نمونه کوچکی از سلول‌های پوست برای تشخیص سرطان پوست استفاده می‌کنند.
قبل از بیوپسی چه اتفاقی می‌افتد؟
پزشک شما درک می‌کند که ممکن است در مورد انجام بیوپسی مضطرب باشید. او برای شما وقت می‌گذارد تا روند انجام بیوپسی را توضیح دهد، از جمله اینکه آیا در طول انجام آن بیدار خواهید بود یا تحت بیهوشی. او همچنین اطلاعات زیر را بررسی می‌کند:
- داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله داروهای بدون نسخه، داروهای تجویزی، ویتامین‌ها و مکمل‌های گیاهی.
- اینکه آیا به چیزی حساسیت دارید، از جمله حساسیت به لاتکس. پزشکان معمولاً هنگام انجام بیوپسی از دستکش لاتکس استفاده می‌کنند.
- وضعیت سلامت فعلی شما. پزشک شما از مشکلات پزشکی که نیاز به بیوپسی دارند و سایر شرایط پزشکی شما آگاه است، اما ممکن است در مورد مشکلات جدید از شما سوال کند. به عنوان مثال، ممکن است در مورد عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا از شما سوال کند.
- اگر احتمال بارداری وجود دارد.
پزشک همچنین به شما اطلاع می‌دهد که آیا نیاز به انجام موارد زیر دارید:
- قبل از بیوپسی از خوردن یا نوشیدن مایعات خودداری کنید.
- مصرف برخی داروها مانند آسپرین یا رقیق‌کننده‌های خون را به طور موقت قطع کنید.
- پس از بیوپسی، ترتیب دهید که کسی شما را به خانه برساند.
- از کسی بخواهید که چند ساعت در حین بهبودی در کنار شما بماند.
در نهایت، پزشک نوع بیهوشی را که استفاده می‌کند توضیح می‌دهد تا در طول عمل درد را تجربه نکنید:
- بیهوشی موضعی که قسمت کوچکی از بدن شما را بی‌حس می‌کند.
- بیهوشی منطقه‌ای که درد را در ناحیه بزرگتری از بدن شما مسدود می‌کند.
- بیهوشی عمومی که شما را بیهوش می‌کند و قادر به احساس درد نیستید.
در طول بیوپسی چه اتفاقی می‌افتد؟
روش‌های مختلفی برای انجام بیوپسی وجود دارد. نوع بیوپسی که انجام می‌دهید به محل بافت یا مایعی که پزشک می‌خواهد بررسی کند بستگی دارد. برخی از بیوپسی‌های رایج عبارتند از:
- بیوپسی سینه
- بیوپسی سرطان پروستات، از جمله بیوپسی پروستات با هدایت MRI
- بیوپسی آندومتر برای تشخیص مشکلات پوشش رحم (آندومتر)
- بیوپسی کبد
- بیوپسی قلب پس از پیوند قلب
- بیوپسی کلیه
- بیوپسی پوست
بعد از بیوپسی چه اتفاقی می‌افتد؟
این به بیهوشی مورد استفاده و اینکه آیا عوارضی وجود داشته است بستگی دارد. به طور کلی، افرادی که بیهوشی موضعی دریافت کرده‌اند می‌توانند پس از عمل به خانه بروند. افرادی که بیهوشی عمومی داشته‌اند معمولاً یک شب در بیمارستان می‌مانند.
آیا بیوپسی درد دارد؟
اگر بیهوشی دریافت کنید، این روش‌ها نباید دردناک باشند. ممکن است کمی درد بعد از عمل داشته باشید. در این صورت، به پزشک خود اطلاع دهید. او داروهای مسکن را توصیه می‌کند.
عوارض احتمالی بیوپسی چیست؟
عوارض بیوپسی نادر است، اما می‌تواند اتفاق بیفتد. بسته به روش بیوپسی، عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی بیش از حد
- عفونت
- جای زخم. اگر پزشک شما از چاقوی جراحی یا ابزار تیز دیگری برای به دست آوردن نمونه‌های بافتی استفاده کرده باشد، ممکن است جای زخم کوچکی در محل بیوپسی داشته باشید.
در صورت مشاهده موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- محل بیوپسی خونریزی را متوقف نمی‌کند.
- محل بیوپسی قرمز به نظر می‌رسد و در لمس حساس است، متورم یا ترشح دارد. اینها ممکن است علائم عفونت باشند.
- تب دارید.
چه زمانی نتایج بیوپسی آماده میشود؟
انتظار برای نتایج ممکن است سخت‌ترین بخش انجام بیوپسی باشد. پزشک شما توضیح می‌دهد که چگونه و چه زمانی نتایج را دریافت خواهید کرد. نتایج بیوپسی ممکن است در عرض چند ساعت، چند روز یا بیش از یک هفته در دسترس باشد. اگر نتایج را در زمان مورد انتظار دریافت نکردید، با پزشک خود پیگیری کنید.
اگر نتایج بیوپسی من نشان دهد که مشکلی وجود دارد چه اتفاقی می‌افتد؟
پزشک شما نتایج آزمایش‌هایی را که مشکلات را تشخیص می‌دهند، مانند سلول‌هایی که شبیه سلول‌های طبیعی نیستند، توضیح می‌دهد. او همچنین مراحل بعدی را توضیح می‌دهد، چه آزمایش‌های اضافی باشد و چه برنامه‌ریزی برای درمان.
آیا نتایج بیوپسی همیشه دقیق است؟
بیوپسی یک روش بسیار دقیق برای تشخیص سلول‌های غیرطبیعی یا سایر تغییرات در بدن شما است که ممکن است نشانه‌هایی از مشکلات باشند. با این اوصاف، مطالعات نشان می‌دهد که نتایج منفی کاذب اتفاق می‌افتد. نتیجه منفی کاذب به این معنی است که شما سرطان یا بیماری دیگری دارید که بیوپسی آن را تشخیص نداده است. میزان منفی کاذب بسته به نوع سرطان یا بیماری متفاوت است. اگر بیوپسی انجام می‌دهید، از متخصص سرطان خود در مورد میزان منفی کاذب برای آن نوع بیوپسی سوال کنید.
نتایج بیوپسی
نتایج بیوپسی به طور کلی به دو صورت منفی یا مثبت گزارش میشود:
1. نتیجه منفی بیوپسی:
به این معنی است که هیچ سلول غیرطبیعی یا نشانه‌ای از بیماری در نمونه بافت یا مایع یافت نشده است.
در این صورت، ممکن است به آزمایشات یا پیگیری بیشتری نیاز نباشد.
2. نتیجه مثبت بیوپسی:
به این معنی است که سلول‌های غیرطبیعی یا نشانه‌ای از بیماری در نمونه یافت شده است.
در این صورت، نوع بیماری و شدت آن مشخص میشود. به عنوان مثال، در صورت تشخیص سرطان، نوع سرطان، درجه (Grade) و مرحله (Stage) آن مشخص میشود.
بسته به نوع بیماری، ممکن است به آزمایشات بیشتر، درمان سرطان یا پیگیری نیاز باشد.
سوالات متداول
بیوپسی یک روش پزشکی است که در آن نمونه‌ای از بافت، سلول یا مایع از بدن برای بررسی توسط پاتولوژیست برداشته میشود تا وجود بیماری‌ها تشخیص داده شود.
بیوپسی برای تشخیص طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله سرطان، عفونت‌ها، اختلالات التهابی و بیماری‌های خودایمنی انجام میشود.
انواع مختلفی از بیوپسی وجود دارد، از جمله بیوپسی سوزنی، بیوپسی excisional، بیوپسی incisional، بیوپسی مغز استخوان و بیوپسی اندوسکوپیک. نوع بیوپسی مورد نیاز به محل و نوع بافت مشکوک بستگی دارد.
معمولاً قبل از انجام بیوپسی از بی‌حسی موضعی استفاده میشود تا درد را به حداقل برساند. با این حال، ممکن است بعد از عمل کمی درد یا ناراحتی وجود داشته باشد که با مسکن‌ها قابل کنترل است.
عوارض بیوپسی نادر است، اما می‌تواند شامل خونریزی، عفونت و کبودی باشد.
زمان آماده شدن نتایج بیوپسی به نوع بیوپسی و آزمایشگاه بستگی دارد. معمولاً نتایج در عرض چند روز تا چند هفته آماده میشود.
اگر نتایج بیوپسی غیرطبیعی باشد، پزشک با شما در مورد مراحل بعدی، مانند آزمایش‌های بیشتر یا درمان، صحبت خواهد کرد.
